«آژانس شیشه‌ای» سینمای سیاسی را پس از انقلاب کلید زد / سینمای سیاسی باید به مردم امید دهد

حمید بهمنی نویسنده و کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: پس از پیروز انقلاب اسلامی مسیرهای مختلف برای پرداختن به موضوعات مختلف باز شد و در سینمای ما هم این روند وجود داشت که یکی از مشخص‌ترین آن‌ ظهور سینمای سیاسی بود چرا که ما پیش از انقلاب سینمای سیاسی نداشتیم.

بهمنی خاطرنشان کرد: کلید سینمای سیاسی توسط فیلم سینمایی «آژانس شیشه‌ای» زده شد و این فیلم بود که مسیر بازتری را در راستای ساخت اینگونه آثار باز کرد. ما اعتقاد داریم که در کشورمان می‌توان بدون غرض و سوء نیت به شکلی دلسوزانه حرف‌هایی را زد و این امکان می‌تواند فضا را برای ساخت آثار سیاسی باز کند و به مرور فیلم‌هایی ساخته شدند که نگاه ما به سینمای سیاسی به طور کل تغییر پیدا کرد و زمانی به طول انجامید تا ما در سینمای خود سیاست‌های روز را به کار بردیم.

او افزود: پس از مدتی فیلم‌های سینمایی سیاسی در جهت پروپاگاندایی قرار گرفت که فیلمساز را به جشنواره‌های خارجی می‌رساند. این فیلم‌ها معمولاً آثاری بودند که حاوی سیاه‌نمایی و دروغ‌گویی بودند و علیه کشور و سیاست عمل می‌کردند.

این کارگردان در ادامه اظهار داشت: از نظر من سینمایی که بتواند رنج‌ها و دردها را با در نظر گرفتن انصاف مطرح کرد و به مخاطب و مسئولان کشور راهکار بدهد یک سینمای سالم و سازنده است. به نظر من فیلم سینمایی «آژانس شیشه‌ای» چنین ویژگی دارد و مفاهیم اعقتادی ما را به بهترین شکل مطرح می‌کند. ما فیلم‌های مذهبی بسیاری هم داریم که رویکردهای سیاسی در آن‌ها به وضوح دیده می‌شود، سریال‌هایی چون «مختارنامه»، «امام علی (ع)» یا سریالی چون «یوسف پیامبر» یا فیلم «ملک سلیمان» هم آثاری هستند که با وجود تعریف قصه‌ای تاریخی و مذهبی رویکردهایی سیاسی مربوط به سیاست روز دارند.

او افزود: سیاست نمی‌تواند از مسائل روزمره جدا باشد، ما می‌توانیم فیلم‌هایی اجتماعی با رویکردهای سیاسی داشته باشیم. بسیاری از فیلمسازان ما برداشت‌های غلطی از سیاست دارند و این باعث می‌شود فیلم‌هایی با سیاه‌نمایی و دشمن‌پسند بسازند. قطعاً در جامعه ما اتفاقاتی رخ داده و شکاف‌هایی وجود دارد که باید درباره آن‌ها بحث شود و سینما هم جایی برای بیان این مسائل است اما این بحث نباید منجر به زدن پایه‌های تفکری و انقلابی جمهوری اسلامی شود. متأسفانه طی سال‌های اخیر اینگونه نبوده و حتی در جشنواره فیلم فجر هم فیلم‌هایی دیده‌ایم که با کلیت نظام مخالفت داشته‌اند. بسیاری از فیلمسازان ما از این فضای آزاد در جهتی استفاده می‌کنند که نظام را به طور کامل زیر سوال می‌برند.

کارگردان فیلم سینمایی «آخرین نبرد» در ادامه اظهاراتش درباره دوره‌ای که بهترین زمان برای ساخت فیلم‌های سیاسی می‌داند، گفت: بهترین زمان سال 1376 به بعد است چرا که از آن زمان شعارهایی از سوی مسئولان مطرح شد که در جهت درستی که مطرح شده بودند قرار نداشتند. در این شرایط تضادهایی وجود دارند که فیلمساز می‌تواند با اشاره به آن‌ها دولت را به چالش بکشد که البته سینماگران ما این کار را نکردند و برعکس از فضای باز ایجاد شده استفاده کردند و علیه کشور عمل کنند. هنرمندی که منصف باشد می‌تواند به هر شکل و در هر سطح مخاطب را در مسیری قرار دهد که امید را هم به او ارائه دهد.

بهمنی تأکید کرد: فیلمساز باید مخاطب را به انتخاب مسیری درست‌تر ترغیب کند و به جامعه امید تزریق کند. متأسفانه فیلم‌های ما معمولاً اینگونه نیستند و ضد امید عمل می‌کنند. زمانی فیلم‌هایی مثل «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند» ساخته شدند که در عین سادگی با موضوعی اجتماعی رویکردی سالم در سیاست داشتند. فیلم‌های نرگس آبیار مثل «شیار 143» را می‌توان آثار سیاسی سالم و درستی دانست. متأسفانه در سال‌های اخیر فیلمسازان متعهد بایکوت شدند و فیلمسازانی در این عرصه کار کردند که با نگاه روشنفکرانه‌شان پروپاگاندایی در جهت سیاست‌های غلط داشتند.

او در پایان گفت: من با سینمایی که در جهت پروپاگاندای سیاسی باشد مشکلی ندارم اما این پروپاگاندا باید مفید و سازنده باشد. به عنوان مثال فیلم «قلاده‌های طلا» به نظر من از آثاری است که نگاهی منصفانه دارد اما فیلمی چون «یک خانواده محترم» با دروغ‌گویی و سیاه‌نمایی تنها سعی در دیده شدن داشت.