گزارشی از دیدارها و رایزنی های ظریف در اجلاس آنتالیا

فرصت‌های جدید صلح و همکاری در قفقاز جنوبی، تقویت همبستگی‌های منطقه‌ای، همکاری‌های منطقه‌ای در آسیا، ارتباط با آفریقا، مسائل خاورمیانه و خلیج فارس، روابط فرا آتلانتیکی، پناه جویان و مهاجران، دیپلماسی اقتصادی و تجارت، ارتباطات و اخبار جعلی در دنیای مجازی از جمله مهم‌ترین موضوعاتی هستند که در اجلاس سال‌جاری مجمع دیپلماسی آنتالیا مورد بحث و گفت وگو قرار خواهد گرفت.  

اردوغان در سخنرانی خود در اجلاس مجمع دیپلماسی آنتالیا از مدیریت همه‌گیری ویروس کرونا در عرصه جهانی  انتقاد کرد و گفت: جامعه بین‌المللی در مدیریت اثرات مخرب پاندمی (کرونا) خوب عمل نکرد.

وی همچنین با تاکید بر اهمیت دیپلماسی اظهار داشت: دیپلماسی زمینه‌ای است که از آغاز زندگی جمعی بشریت وجود داشته است. تعریف جدیدتر آن تعادل بین جنگ و صلح را ایجاد میکند. گسترش حوزه دیپلماسی بدون شک فرصت‌های بزرگی برای بشریت در کاهش تنش فراهم می‌کند. تبدیل کردن منابع انرژی در مدیترانه شرقی به زمینه همکاری به جای جبهه گیری در دست ما قرار دارد.

یکی از مهمترین اهداف و دستور کارهای ظریف در آنتالیا نشست سه جانبه وی با وزیران خارجه ترکیه و افغانستان است. در این دیدار سه جانبه علاوه بر بررسی تحولات اخیر پیرامون روند صلح افغانستان، همکاری‌ها در زمینه امنیت، انرژی، ارتباطات و مهاجرت غیر رسمی مورد گفت و گو قرار می گیرد.

دیدار و گفت و گو با «فواد حسین» وزیر خارجه عراق، «عبدالله عبدالله» رئیس شورای‌عالی مصالحه افغانستان، «صلاح‌الدین ربانی» وزیر خارجه اسبق افغانستان و از رهبران جمعیت اسلامی این کشور و وزیر امورخارجه ونزوئلا از برنامه های ظریف در آنتالیا بود.

یکی از مهمترین دیدار های ظریف در حاشیه مجمع دیپلماسی آنتالیا دیدار و گفتگو با جوسپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا بود. در این دیدار ظریف ضمن مرور آخرین وضعیت مذاکرات جمهوری اسلامی ایران در وین بر رویکرد جمهوری اسلامی ایران درخصوص لزوم رفع تحریم‌های آمریکا و عدم امکان مذاکره مجدد در مورد برجام تاکید کرد. وزیر امورخارجه همچنین با اشاره به تجربه تلخ مردم ایران در مورد عهدشکنی آمریکا در زمان ترامپ، ابراز امیدواری کرد تا مذاکرات در حال انجام در وین، نتیجه‌بخش باشد.

سرویس اقدامات خارجی اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد بورل و ظریف درخصوص راه‌های پیشبرد برنامه جامع اقدام مشترک گفت‌وگو کردند و بر حمایت کامل و مداوم خود از مذاکرات جاری در وین تاکید داشتند.

بر اساس این بیانیه همچنین نماینده عالی به عنوان هماهنگ‌کننده برجام از پیشرفت حاصله در مذاکرات درخصوص بازگشت احتمالی ایالات متحده به برجام و چگونگی اجرای کامل و موثر این توافق توسط تمامی طرفین در طی چند هفته گذشته استقبال کرد.

نماینده عالی بر اهمیت بهره‌گیری از فرصت سیاسی تاکید کرد و خاطرنشان کرد که تمامی طرفین باید به منظور رسیدن به مصالحه‌ای که به نفع همگان باشد از خود انعطاف نشان دهند.

در این بیانیه آمده است که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری ایران خواستار تداوم تعهد تهران به برجام شده است. سرویس اقدامات خارجی اروپا در انتهای این بیانیه نوشت که نماینده عالی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه ایران همچنین درخصوص مسئله افغانستان گفت‌وگو کردند.

پیش از این نیز «استفن کلمنت» سفیر و نماینده دائم اتحادیه اروپا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین از همه کشورها خواسته بود تا از اجرای این توافق منطبق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت حمایت کنند.

او گفت:‌ اتحادیه اروپا در این برهه حساس زمانی بر تعهد راسخ خود برای حمایت از برجام تأکید می‌کند و مصمم به همکاری با جامعه بین‌المللی برای حفظ این توافق است. برجام حائز اهمیت راهبردی و یکی از عناصر کلیدی معماری منع اشاعه جهانی است. اتحادیه اروپا از همه کشورها می‌خواهد از اجرای این توافق منطبق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت حمایت کنند.

پس از مذاکرات طولانی و فشرده در وین، طرف های مذاکره به نقطه ای رسیده اند که در آن، بازگشت به پیمان هسته ای سال ۲۰۱۵ حداقل یک گزینه قابل تحقق محسوب می شود. با آنکه جزئیات لغو تحریم ها و نحوه بازگشت ایران به رعایت محتوای پیمان هسته ای یاد شده مشخص نیست و پیچیدگی هایی وجود دارد، هر دو طرف هدفی مشترک دارند، یعنی بازگشت به وضعیتی که قبل از خروج آمریکا از توافق هسته ای وجود داشت.​