پیش همایش حکمت و علوم انسانی با محوریت هنر اسلامی برگزار شد

به گزارش برنا؛ اولین همایش ملی حکمت و علوم انسانی در تاریخ 27-23 آبان ماه 1400 توسط سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار خواهد شد. این همایش در شاخه های حکمت اسلامی، تعالی جامعه شناسی ، تعالی تعلیم و تربیت، تعالی روانشناسی، تعالی علوم سیاسی، تعالی علوم اقتصادی، تعالی مدیریت، تعالی فقه و حقوق، تعالی خانواده، تعالی ادبیات و زبانشناسی، تعالی فضای مجازی، تعالی فرهنگ و تمدن اسلامی، تعالی معماری و شهرسازی و تعالی هنر شروع به کار کرد. در همین راستا کمسیون تخصصی هنر و حکمت اسلامی، معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی یزد و دانشگاه هنر اسلامی ایرانی استاد فرشچیان، پیش همایش حکمت اسلامی و هنر را در 12 مرداد ماه 1400 به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی یزد برگزار کرد.

پیش همایش در چهار پنل از ساعت 8:30 شروع به کار کرد. پنل اول افتتاح پیش همایش با تلاوت روح بخش کلام الله مجید و پخش سرود غرور آفرین ملی و با سخنرانی دکتر معصومه طباطبایی ریاست دانشگاه آزاد اسلامی یزد به صورت رسمی آغاز گردید و پس از آن دبیر کمسیون تخصصی هنر و حکمت اسلامی همایش دکتر ابوالفضل داودی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، به سخنرانی پرداخت. در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر خسرو پناه معاونت علوم اسلامی و هنر دانشگاه آزاد یزد و دکتر ولی الله شالی مدیر دفتر مطالعات برنامه ریزی و تعالی علوم هنری دانشگاه آزاد اسلامی در این پنل به سخنرانی پرداختند. 

در پنل دوم سخنرانی های علمی ترویجی، دکتر انشاالله رحمتی (استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)، دکتر اسماعیل بنی اردلان(دانشیار پژوهش هنر دانشگاه هنر) و دکتر رضا ابوئی(دانشیار مرمت معماری شهری دانشگاه یزد) به سخنرانی پرداختند. در پنل سوم کرسی علمی ترویجی، دکتر محمد رضا شریف زاده، دانشیار فلسفه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز با موضوع آیا هنر مدرن اسلامی وجود دارد؟ به سخنرانی پرداخت. پنل چهارم میزگردی با موضوع «نظریه پردازی زیبایی شهر اسلامی» با حضور دکتر محمد رضا شریف زاده، دکتر محمد جواد مهدوی نژاد (استاد معماری دانشگاه تربیت مدرس) و دکتر طاهره نصر (دانشیار شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز) انجام شد.

در افتتاحیه این پیش همایش در پنل اول دکتر ابوالفضل داودی دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد و دبیر کمسیون تخصصی هنر و حکمت اسلامی همایش درباره این همایش گفت: اولین همایش علوم انسانی و حکمت اسلامی به پیشنهاد حجت الاسلام والمسلمین دکتر خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه یزد در سال 99 در رشته های ذکر شده آغاز به کار کرد . در این راستا 101 چکیده مقاله توسط هیات داوران پذیرفته گشت و داوری نهایی مقالات در حال انجام می باشد . وی در ادامه افزود: در عالم اسلام، علمی مدون و آموزه ای مستقل که همه مباحث هنر در آن بگنجد به وجود نیامده است؛ با این وجود با عنایت به تعالیم حکمت اسلامی می توان این خلا را پر کرد. هنر اسلامی که آیینه تمام نمای جهان اسلام و فرهنگ و تمدن اسلامی است، دارای مبانی نظری و معنوی مهمی است که می توان به بحث و بررسی آن پرداخت.

 حجت الاسلام والمسلمین دکتر خسرو پناه معاونت علوم اسلامی و هنر دانشگاه آزاد یزد، در سخنان خود در باب حکمت هنر گفت: بحث از رابطه ی حکمت و هنر، عرفان و هنر، فلسفه هنر و حکمت هنر دینی چند سالی است که در جامعه مطرح شده است و در مصادیق مختلف هنری ظهور و بروز پیدا کرده است. تفکر فلسفی در همه ی شاخه های هنر اعم از تجسمی، سینمایی، ادبیات، تئاتر و... جریان دارد. وی در ادامه افزود: گوهر هنر بر دو عنصر است؛ یکی اسطوره و دیگری زیبایی. این اسطوره و زیبایی است که از طریق عاطفه بر احساس و تخیل و تعقل اثر می گذارد. از هویت هنرمند سرچشمه می گیرد و بر مخاطب تاثیر می گذارد. ما امروز گرفتار یک جنگ شناختی از طریق هنر هستیم. حاصل این پژوهش های علمی می تواند در آثار هنری دیده شود و هنرمندان تبینی دینی، فلسفی، معنوی و یا هویتی داشته باشند تا در جامعه تاثیرگزار باشند.

در پنل دوم، دکتر انشاالله رحمتی، استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، با عنوان «حکمت هنر اسلامی از منظر هنری کربن»  به اهمیت شخصیت هانری کربن و جایگاه او در مباحث فلسفه هنر اسلامی پرداختند. در مباحث فلسفه و حکمت هنر اسلامی بسیار مدیون نویسندگان سنت گرا مانند شوان ، گنون و سید حسین نصر هستیم ؛ بر مبنای اندیشه های کربن اکثراً تصور می شود، کربن متفکری سنت گراست ولی باید توجه داشت که او سنت گرا نیست و اندیشه ای مستقل دارد . در مبحث حکمت هنر اسلامی دو ویژگی در نظریه کربن وجود دارد که در اندیشه سنت گرایان نیست: اسلام شیعی و اسلام ایرانی. به طور کلی وقتی در مورد نظریه هنر اسلامی بحث می کنیم، پنج حوزه فلسفی پیش روی ما قرار دارد؛ مکتب مشاء، مکتب حکمت اشراق سهروردی، مکتب حکمت مشرقی ابن سینا، مکتب اصفهان و مکتب عرفان و تصوف. که در ادامه به توضیح هر کدام از این مکاتب و همچنین توجه کربن به آن و معرفی آثار کربن پرداختند.

در پنل سوم دکتر محمد رضا شریف زاده، دانشیار فلسفه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، با موضوع « آیا هنر مدرن اسلامی وجود دارد؟»  گفت: یکی از مهمترین دغدغه هایی که در سال های اخیر میان پژوهشگران در زمینه هنر و حکمت اسلامی وجود دارد، این است که آیا می توان هنر اسلامی را به هنری بروزرسانی شده تبدیل کنیم و یا از هنر اسلامی صرفاً به عنوان گونه ای کلاسیک برای برداشت های تصویری می توان استفاده کرد ؟ بصورت خلاصه به مفهوم مدرن بودن هنر و گونه های به روزرسانی شده هنر اشاره می شود؛ بر این اساس اولین مفهومی که مطرح می شود، مفهوم هنر مدرن دلالت بر شکستن سنت برای دستیابی به بیشترین تفسیر شخصی از واقعیت خواهد بود. هنر اسلامی را می توان با هدف خلاق درونی و نه خصوصیات خارجی از هر نوع هنر دیگر تشخیص داد. هدف خلاق درونی برای هنر اسلامی را در گفته محقق مشهور هنر اسلامی، تاتیانا استاردوب، می توان این چنین خلاصه کرد: «خلاقیت هنرمند اسلامی معطوف به خداست ، نه به یک فرد» بر این اساس هنر صرفاً یک الگوی بصری نیست، بلکه هنر الگویی است که به حوزه های مختلف چون جامعه شناسی ، معرفت شناسی ، روانشناسی واقتصاد تاکید دارد . یعنی برای ماهیت ارتباطی توانایی آن برای افزایش شناخت شخصی و تشویق رشد فردی و توانایی به چالش کشیدن پیش فرض ها وجود دارد .

اینکه عده ای اعتقاد دارند، هنر اسلامی هنری است که نمی تواند رشد و ترقی بر اساس زمان و مکان داشته باشد ، می توانند به کتاب خالد عزام مراجعه کنند. بر همین اساس به نمایش چندین نمونه اثر پرداخته شد که در طیف، زمینه، تاریخ و حوزه های متعددی قرار داشتند که نشان دهنده نمونه هایی از یک هنر اسلامی با یک فرمت سنتی است که به یک اثر در حوزه هنر مفهومی تبدیل می شود بدون آنکه تغییری در ماهیت پیشینی آن ایجاد کند.