شخصیت های منفی جذاب و دوست داشتنی پر طرفدار تر از کاراکتر های سفید و بی رمق!/خاکستری بودن نقش ها بازیگر را به چالش می کشاند!

تا به حال به این نکته توجه کرده اید که چرا نقش های منفی در ذهن مخاطب ماندگاری بیشتری دارند؟

آیا با این عقیده موافق هستید که کاراکتر های خاکستری در دل درام نقشی موثر تر دارند ؟

آیا با این نکته موافق هستید که بازیگران نقش های خاکستری برای ایفای این دست نقش ها فرصت عرض اندام بیشتر دارند؟!

در گپ و گفتی میدانی و بررسی تولیدات آثار نمایشی به این مسئله رسیدیم که حتی بازیگران هم برای ایفای نقش های خاکستری و منفی رغبت و انگیزه بیشتری دارند وقتی که این موضوع را موشکافانه تر بررسی کردیم به این مسئله رسیدیم که حتی نویسندگان هم در نگارش نقش های منفی و سیاه دست شان بازتر است چراکه بدون هیچ محدودیتی می توانند ابعاد یک شخصیت را با تلورانس های رنگی متفاوت ، چند وجهی و با ابعاد واقعی تر از آنچه معمولا در آثار نمایشی می بینیم طراحی و خلق کنند.

اگر به تاریخچه سینمای دنیا و حتی آثار داخلی نیز دقت کنید متوجه می شوید که ضد قهرمان ها قدرت اثرگذاری بیشتری داشته اند و بازیگران موثر سینمای داخلی و خارجی معمولا در کارنامه شان نقشی خاکستری و یا حتی سیاه را تجربه کرده اند که به همین وسیله تمام توانمندی شان را به نمایش گذاشته اند.

بازیگر نقش عمر و عاص در سریال ماندگار «امام علی (ع)» (مهدی فتحی)، بازیگر نقش منفی سریال مختارنامه (محمد فیلی و فرهاد اصلانی)، بازیگر سریال «زخم کاری» (جواد عزتی) و .. را به خاطر بسپارید تا درباره آن ها بیشتر صحبت کنیم.

در گزارشی و در گفت و گو با چهره  های مختلف سینما و تلویزیون موضوع را با ابعاد مختلفی بررسی کرده ایم که در بخش اول با گفت و گوی محمود پاک نیت این گزارش را از نظر می گذرانید.

محمود پاک نیت:شخصیت های منفی بازخورد بالایی دارند/این روز ها همه به سراغ خاکستری شدن رو آورده اند/جشنواره ها فقط نباید به نقش های مثبت جایزه دهند!

محمود پاک نیت در پاسخ به این سوال که امروزه کمتر کاراکتری پیدا می شود که بتوان او را کاملا منفی دانست و این کاراکتر ها اکثرا به سمت خاکستری شدن رفته اند آیا این خاکستری بودن دلیل بر پیچیده بودن کاراکتر ها است یا اینکه مخاطب امروزی شخصیت کاملا منفی را نمی پذیرد به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: شخصیت ها در ایفای نقش به هیچ وجه نه سیاه مطلق و نه سفید مطلق هستند. درواقع همه خاکستری هستند و این خاکستری برخی مواقع به سمت تیرگی و در زمان های دیگر به سمت روشنایی می رود. در هیچ کجا نمی توان فردی را پیدا کرد که به طور مطلق مثبت باشد و با آزار و گزند بی خود و جهت اطرافیان خم به ابرو نیاورد و بر عکس فردی با شخصیت سیاه هم پیدا نمی شود و ما چنین کسی را در دنیا نداریم به این دلیل که اگر یک شخص هر چه قدر هم بد باشد با خانواده و اطرافیان خود خوب است پس نقطه مثبتی برای این افراد دارد.

او در این باره که آیا امروزه در آثار سینمایی و تلویزیونی شخصیتی های منفی داریم که ماندگار شوند تصریح کرد: بله، بسیاری از شخصیت ها هستند که در قصه های مختلف منفی بوده اند و همچنان ماندگارند. من خود نیز چندین اثر در دست دارم که یکی از آن ها «روزی روزگاری» است نقشی که من بازی کرده ام کاراکتر منفی بود اما تا حدودی محبوب واقع شد و مخاطب با آن ارتباط برقرار کرد یکی دیگر از سریال ها به نام « روشن تر از خاموشی» بود که نقش شاه عباس را بازی کرده بودم که لحظاتی بسیار آدم منفی و بعضی مواقع بسیار مثبت است و به نوعی تمام ضدیت ها را در خود دارد. اگر بخواهم مجدد نام سریال دیگری را روی زبان بیاورم به «خانه ای در تاریکی» اشاره می کنم شخصیتی که در این سریال داشتم به نام بهادر خان از زمان قاجار بود که این شخصیت منفی بودن را کاملا به تصویر می کشید.

پاک نیت در این باره که چرا شخصیت های منفی بیشتر از شخصیت های مثبت دیده می شوند و محبوب می شوند بیان کرد: دلیل آن این است که انسان ها همیشه به منفی بودن روی می آورند .زمانی که کسی را نسبت به کار ناپسندی منع می کنیم طرف مقابل بیشتر راغب می شود تا آن عمل را انجام دهد. انسان همیشه رو به منفی گرایی است و باید در یک زمان مشخص به آن ها اجازه جلو رفتن نداد و باید به نوعی ترمز آن ها را کشید.

این بازیگر در این خصوص که به نقش منفی چقدر علاقه دارد و چگونه می شود نقش منفی دوست داشتنی از آب در میاید اظهار کرد: در حال حاضر مشغول بازی یک نقش منفی هستم که شخصیت آن بیشتر به جلاد ها می خورد. راستش اصلا از بازی در این نوع نقش ها بدم نمی آید. به طور کل در شخصیت های منفی جا دست بازی بیشتر است اما نویسنده ها داستان ها را بیشتر یک بعدی می نویسند و سعی می کنند شخصیت ها را سفید نشان دهند درحالی که اصلا این گونه نیست و انسان ها در زندگی شخصی خودشان هم اشتباهات و گناهان زیادی دارند.

او در این خصوص که چرا برخی نویسنده ها فیلمنامه و نقش منفی را خوب از آب در نمیاورند آیا به محدودیت ها بستگی دارد بیان کرد: به هرحال در نوشته ها تا حدودی محدودیت و ممیزی هایی داریم که نویسنده ها آن را رعایت می کنند اما چنین چیزی به دیدگاه جامعه ما بر می گردد.

بازیگر «پس از باران» در این خصوص که چرا در جشنواره های داخلی به بازیگران نقش های منفی جایزه تعلق نمی گیرد خاطرنشان کرد: این مسئله اشتباه جشنواره است و بیشتر مواقع به نقش های مثبت جایزه داده اند و متاسفم برای جشنواره ای که به بازیگر نقش منفی جایزه نمی دهد و به شخصیت مثبت جایزه تعلق می گیرد. به نظر من باید فردی تشویق شود که توانسته نقش منفی را به خوبی به اجرا در بیاورد تا به نوعی تماشاگر از آن کاراکتر زده شود. پس باید برای این افراد بیشتر جایزه و تشویق گذاشته شود.

شراره رخام: شخصیت ها در سینما و تلویزیون خاکستری شده/علاقه خاصی به ایفای نقش منفی دارم/باور پذیری و تنفر مردم نشان دهنده کارآمد بودن بازیگر است/ نویسنده ها در دیالوگ نویسی ضعف دارند!

شراره رخام بازیگر، در پاسخ به این سوال که با توجه به خاکستری شدن شخصیت ها و فاصله گیری از شخصیت های مثبت و منفی آیا امروزه در سینما و تلویزیون هنرمندان ماندگاری در دست داریم یا خیر به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: امروزه شخصیت ها خاکستری شده اند و نمی توان آن طور که باید نقش های بسیار منفی و تا حدودی سیاه و حتی بر عکس آن  سفید و مثبت را نشان داد چرا که همه افراد به طور مطلق بد و خوب نیستند. اما در این شکی نیست که بازیگران قابلی که در عرصه بازیگری حضور دارند می توانند این نوع نقش ها را به نحو احسن ایفا کنند.

او در این باره که آیا این خاکستری شدن ویژکی سینمای مدرن است یا خیر بیان کرد: راستش من نمی دانم که این خاکستری بودن نشانه و ویژگی چه چیزی است اما به عنوان یک مخاطب می گویم که اصولا تضاد ها هستند که جذابیت ایجاد می کنند و هر چه این تضاد ها بیشتر باشد جذابیت فیلم ها نیز بیشتر است به این دلیل که باعث می شود از یک دستی خارج شود.

رخام در این باره که چقدر به نقش منفی علاقه دارد و این منفی بودن چقدر برای او جذابیت دارد تصریح کرد: به شدت نقش منفی را دوست دارم از این جهت که معتقدم همه ی ما در زندگی عادی سعی می کنیم فرد خوبی باشیم و اصطلاحا نقش مثبت بودن را در زندگی ایفا می کنیم اما به نظر من ایفای نقش منفی از مثبت بودن سخت تر است و باید بتوانیم شخصیت منفی را آن قدر خوب از آب در بیاوریم که همه از تو متنفر شوند و آن زمان که موفق شدیم تا مردم نسبت به آن کاراکتر تنفر داشته باشند و فکر کنند که در زندگی عادی هم همین گونه هستیم نقش به درستی ایفا شده است. به نظر من جذابیت نقش منفی خیلی بالاتر است و ترجیح من در هر زمان این است که نقش های منفی و حتی سیاه را بازی کنم تا همه از آن کاراکتر متنفر شوند البته نه به این خاطر که خودآزاری داشته باشم خیر به واسطه این که این چالش و این تاثیر گذاری نشان از این دارد که کار من درست بوده و من به خوبی از پس آن بر آمده ام.

او در پاسخ به این سوال که چرا برخی نویسنده ها فیلمنامه و نقش منفی را خوب از آب در نمی آورند اظهار کرد: به نظر من نویسنده های خوب هر دو نقش های منفی و مثبت را خوب نگارش می کنند. البته یکی از کمبودهای ما به استثنای برخی از نویسندگان درجه یک دیالوگ نویسی است درواقع ما دیالوگ نویسی های تاثیر گذاری نداریم یا بهتر است بگویم انگشت شمار هستند  به طور کل دیالوگ نویسی قابل می تواند مخاطب را درگیر کند.

بازیگر «سمفونی تاریک» در این خصوص که چرا دیگر در جشنواره های داخلی به بازیگر نقش منفی جایزه نمی دهند خاطرنشان کرد: فکر نمی کنم تعلق نگرفتن جایزه به بازیگر نقش منفی دلیل  اصلی باشد واصولا تاثیر گذاری خط مقدم است. به طور کل ذائقه افراد در حال تغییر است به نوعی می توان گفت این ذائقه شباهتی با مد دارد در گذشته مردم بیشتر به فیلم و سریال های پلیسی و جنگی علاقه داشتند بعد مدت ها به سوی نقش های لاکچری و پر زرق و برق روی آوردند و..... به نظر من یک نویسنده باهوش به ذائقه لحظه ای و روز جامعه توجه می کند.

محمد فِیلی: جذابیت نقش منفی، بازیگران را به سوی خود می کشاند/شخصیت سیاه تا نقطه مشخصی مخاطب پسند است/مدرن بودن در خاکستری شدن نقش بی تاثیر نیست/مسئولین هنر و هنرمند را در شرایط فعلی رها نکنند!

محمد فِیلی بازیگر، در پاسخ به این سوال که امروزه کمتر کاراکتری پیدا می شود که بتوان او را کاملا منفی دانست و این کاراکتر ها اکثرا به سمت خاکستری شدن رفته اند آیا این خاکستری بودن دلیل بر پیچیده بودن کاراکتر ها است یا اینکه مخاطب امروزی شخصیت کاملا منفی را نمی پذیرد به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: در دنیا به هیچ عنوان یک فرد منفی مطلق و بر عکس آن نیز مثبت مطلق وجود ندارد. به همین دلیل نقش ها بیشتر به سمت خاکستری گرایش پیدا می کند درواقع مردم نیز تمایل بیشتری به این نوع شخصیت دارند چرا که اگر یک کاراکتر سیاه و منفی باشد بعد از مدتی از آن زده می شوند و دیگر بقیه فیلم یا سریال را نگاه نمی کنند. به طور کل بازیگران هم سعی می کنند تا جایی که امکان دارد به این نوع شخصیت ها روی نیاورند.

او در این خصوص که آیا امروزه در آثار سینمایی و تلویزیونی شخصیت های منفی هستند که ماندگار شوند بیان کرد: بله ما شخصیت های منفی زیادی داریم که در سینما و تلویزیون ماندگار شده اند. مهدی فتحی در سریال امام علی (ع) نقش عمر و عاص را ایفا کرده بود که یک شخصیت منفی داشت اما بسیار زیبا کار را جلو برد که بسیار مورد توجه قرار گرفت و مردم با آن ارتباط گرفتند.

بازیگر سریال «مختارنامه» در این باره که چرا نقش ها اکثرا خاکستری شده اند آیا این خاکستری شدن به دلیل ویژگی سینمای مدرن است یا خیر تصریح کرد: همان طور که گفتم بازیگران نیز آنچنان تمایل ندارند که نقش منفی و سیاه را بازی کنند شاید بتوان گفت مدرن بودن نیز تا حدودی در خاکستری شدن نقش دارد و بی تاثیر نیست.

فِیلی در این خصوص که چه دلیلی دارد تا نقش های منفی بیشتر از کاراکتر های مثبت دیده شوند اظهار کرد: به نظر من چنین چیزی به همذات پنداری مخاطب بستگی دارد.

او در این باره که نقش منفی چقدر برایش جذابیت دارد خاطرنشان کرد: زمانی که بازیگر با یک نقش منفی دچار چالش می شود سعی می کند هر آنچه که از دوران زندگی به خاطر دارد را به تصویر بکشد و این یک جذابیت خاصی دارد که فکر می کنم همه بازیگران دوست داشته باشند یک یا دو بار این شخصیت را تجربه کنند و در کنار آن از بازخورد تماشاگر لذت ببرند.

محمد فِیلی در این خصوص که چه دلیلی دارد برخی نویسنده ها فیلمنامه و نقش منفی را خوب از آب در نمی آورند آیا به محدودیت ها بستگی دارد یا عوامل دیگر در آن دخیل هستند گفت: خیر، این ها بستگی به نوع نوشته، توانایی نویسنده دارد به همین دلیل است که ما نویسنده خوب و نویسنده هایی که آثارشان تاثیر گذار و ماندگار باشد متاسفانه خیلی کم در ایران داریم.

این بازیگر در این باره که چرا اغلب جشنواره های داخلی به بازیگر نقش منفی جایزه نمی دهند خاطرنشان کرد: ظاهرا افرادی که کاراکتر نقش منفی را بازی می کنند کنار گذاشته شده اند تا مردم درباره آن ها نظر بدهند ما در سینما و تلویزیون افرادی را داشتیم که به خوبی از پس نقش منفی بر آمده اند اما هیچ وقت جایزه دریافت نکرده اند.

محمد فِیلی در پایان در خصوص وصعیت فعلی هنرمندان تئاتر نیز گفت:  هنرمندان به خصوص تئاتری ها این روز ها واقعا گرفتار هستند و اجازه فعالیت ندارند اگر امکان دارد این افراد تحت حمایت دولتی قرار بگیرند و به این ها کمک شود چرا که در طول مدت ویروس کرونا در خانه هستند و در این دو هفته اخیر نیز سرکار نرفته اند. بالاخره این افراد هزینه دارند و با چه کمک هزینه ای قرار است زندگی خود را اداره کنند؟ راستش اگر با همین شیوه جلو برویم همه چیز نابود می شود چرا که موقعیت پیش رو بیشتر به قشر ضعیف آسیب پذیر هنرمند ضربه می زند چرا که جز این هنر شغل، حرفه و درآمد دیگری ندارد که متاسفانه آن هم به این وضع دچار شده است.

بابک کایدان: کاراکتر های مثبت قهرمان هستند اما مردم نقش منفی ها را می پسندند/علاقه زیادی به خلق کاراکتر منفی و سیاه دارم/کاراکتر ها را درک کنید اما به آنها حق ندهید!

بابک کایدان در پاسخ به این سوال که امروزه کمتر کاراکتری پیدا می شود که بتوان او را کاملا منفی دانست و این کاراکتر ها اکثرا به سمت خاکستری شدن رفته اند آیا این خاکستری بودن دلیل بر پیچیده بودن کاراکتر ها است یا اینکه مخاطب امروزی شخصیت کاملا منفی را نمی پذیرد به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: در حقیقت مخاطب خواستار این است زمانی که کاراکتر را مشاهده می کند یک کاراکتر تک بعدی چه از نوع مثبت و چه از نوع منفی نباشد دلش می خواهد کاراکتری که در فیلم یا سریال می بیند مانند خودش که دارای ویژگی های رفتاری است آن هم دارای ابعاد مختلف رفتاری باشد. درواقع زمانی که مخاطب با کاراکتر منفی و تک بعدی روبه رو می شود برایش غیر قابل باور و فانتزی جلوه می کند که چنین چیزی در آثار رئالیستی، ملودرام، اجتماعی و خانوادگی باور پذیر نیست اما در کار های کلاسیک و ماورایی ممکن است تماشاگر به باور برسد. البته در آثار رئالیستی و اجتماعی هر چقدر کاراکتر منفی زمینی تر و دارای ابعاد و ویژگی های مختلف انسانی باشد طبیعتا برای مخاطب جذاب تر است.

او افزود: اگر دقت کنید ماندگار ترین شخصیت های منفی تاریخ سینما و تلویزیون تقریبا کاراکتر هایی بودند که دارای ابعاد مختلف رفتاری و تا حدودی خاکستری با دوز مشکی و سیاه بیشتر بودند.

به طور کل هر چقدر جلوتر می رویم مخاطب دریافت بهتری از کاراکتر منفی پیدا می کند چون به درک بهتری می رسد و طبیعتا نویسنده و فیلمساز هم باید در این مسیر حرکت کنند.

کایدان در این باره که چه دلیلی دارد که شخصیت های منفی از کاراکتر های مثبت بیشتر دیده می شوند و به محبوبیت بیشتری می رسند خاطرنشان کرد: کاراکتر مثبت به دلیل آنکه یک قهرمان محسوب می شود مخاطبان با آن همراهی می کنند اما کاراکتر منفی به دلیل اینکه ویژگی های شخصیتی اش دارای شکل غیر قانونی، غیر انسانی یا غیر شرعی است و بعدی از مخاطب را درگیر می کند تماشاگران آن را می پذیرند. به این دلیل که این منفی بودن بخشی از درون بشر است که می تواند افراد را جذب کند.

نویسنده سریال «مانکن» در پاسخ به این سوال که چقدر علاقه مند است نقش منفی نگارش کند تصریح کرد: من بسیار زیاد به نوشتن نقش های منفی علاقه دارم و اکثرا در سریال ها یا فیلم هایی که می نویسم عاشق کاراکتر های منفی که خلق می کنم می شوم و اگر به فصل دوم سریال «دلدادگان» و کاراکتر حمید گودرزی دقت کنید متوجه می شوید که این فرد با شخصیت منفی اما عاشق مخاطب را جذب کرد. علاوه بر آن در سریال «مانکن» کاراکتر نقش اخگر یا به نوعی کتی هم به نوعی تماشاگر را منزجر می کرد و در مواقعی دیگر باعث می شد که مردم به آن ها بیش تر از قبل علاقه داشته باشند. راستش درک کردن کاراکتر منفی به معنی حق دادن به آن ها نیست. می خواهم بگویم خیلی مهم است که چگونه کاراکتر منفی خلق شود که درک مخاطب از آن به شدت بالا رود و بتوانند به آن نزدیک شوند اما به آن کاراکتر حق ندهد و این بهترین و ایده آل ترین حالت خلق و طراحی یک کاراکتر منفی است.

او در این خصوص که چرا در جشنواره ها به کاراکتر نقش منفی جایزه تعلق نگرفته است خاطرنشان کرد: نه چندان چرا که من گمان می کنم طراحی نقش های منفی در کشور و پرداختن به آن ها و ارائه آن ها در این چند سال اخیر اتفاق افتاده است و در نتیجه شاید کاراکتر منفی و خود بازیگر جا برای ارائه بازی و بخش های درونی کاراکتر نداشته و به همین دلیل قابل توجه مخاطب و جشنواره ها نیز قرار نگرفته اند. راستش اگر در چندین سال قبل جایزه ای به بازیگران داده نمی شد تنها به این دلیل بود که کاراکتری با شخصیت منفی جذاب خلق نمی شد و اگر هم خلق می شد یا تک بعدی بود و مخاطب آن را قبول نداشت و به همین دلیل جایزه ای هم به آن ها تعلق نمی گرفت.