نگاهی به دو ثبت ملی در «هفت اورنگ»

به گزارش برنا؛ در برنامه هفت اورنگ که به معرفی ثبت ملی و جهانی میراث ناملموس ایران زمین اختصاص دارد امروز در دو نوبت؛ یکی مساله ثبت ملی“مهارت بستن گره کلونی لکی” در ساعت ۱۰:۴۵ و دیگری ثبت ملی ادبیات شفاهی (لالایی) در استان همدان ساعت ۲۱:۰۰  بررسی می شوند.

گُلوَنی، به «لکی»سَروَن هَراتی، به گونه‌ای سربند و روسریِ زنان لک و لر و کرد گفته می‌شود.این روسری حدود ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و ریشهٔ آن به زنان کاسیت می‌رسد. و در زبان فارسی به صورت گُلبَندی تلفظ می‌شود که برگرفته از واژه گُل‌بَدن، نوعی پارچه هندی ابریشمی و لطیف است. گلونی در واقع نوعی تَرهَه رنگین است که زنان لک در مراسم جشن و سرور آن را روی تره معمولی می‌بندند. این روسری امروزه به نماد مردم لک بدل شده‌است. گلونی در شهریور ۱۳۹۷ به عنوان یکی از میراث‌های قوم لک به ثبت ملی رسید.

گلونی را زنان لک و لر و کرد در هنگام مراسم شادی استفاده می‌کنند. اما از دوره قاجار به بعد مردان نیز شروع به استفاده از آن کردند. مردان گُلوَنی را دور «شو کلاو» یا همان کلاه لری مرسوم در منطقه لرستان می‌بستند و به گاه مهمانی یا جنگ، به منظور تزیین یا نگهدارنده کلاه از آن استفاده می‌کرده‌اند. زنان لک و لر در زمان گذشته کت و گُلوَنی را باهم می‌پوشیدند به‌طوری‌که کَت را جدا زیر گُلوَنی می‌بستند تا موهای سر به‌خوبی پوشیده و مهارشوند.

این سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار می‌رفت و به‌طور کلی گفته می‌شود که سربند و دستار «پوششی با سه هزار سال قدمت» است و از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان ایران‌زمین استفاده می‌شد.

همچنین در نوبت عصرگاهی این برنامه  «لالایی»ها که جزو ادبیات شفاهی هر سرزمینی هستند مورد توجه قرار   گرفته و‌باتوجه به این که هیچ مادری آنها را از روی نوشته نمی خواند وهمه مادران بی آنکه بدانند از کجا و چگونه، آنها را می دانند و انگار دانستن لالایی و لحن ویژه ی آن - از روز نخست - برای روان زن تدارک دیده شده است در این برنامه  لالایی های استان همدان که  ثبت ملی  شده معرفی می شود  و ساعت ۲۱:۰۰  در برنامه «هفت اورنگ» با فریبا نعمتی دانشجوی دکتری مردم شناسی و کارشناس میراث فرهنگی را در رابطه با ثبت ملی ادبیات شفاهی (لالایی) در استان همدان گفت و‌گو می شود.

لاوه لاوه در یکم  شهریور ۹۶ و به شماره ۱۴۳۹ در فهرست آثار ملی ناملموس و به صورت منطقه‌ای برای استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان به ثبت رسیده است.

برنامه هفت اورنگ را به همت گروه ادب و هنر به تهیه کنندگی حسین رحمانی، اجرای کارشناسی، نویسندگی و پژوهش ، ‌مشاور محتوایی سید حامد موسوی، در بخش اول در ساعت ۱۰:۴۵ و در بخش دوم؛ ساعت ۲۱:۰۰ برروی موج اف ام ردیف ۱۰۶مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید .