نگاهی به ثبت ملی “مراسم شکرگزاری سر زه روستای هیزج قهاوند” در « هفت اورنگ»

به گزارش برنا؛ برنامه "هفت اورنگ" چهارشنبه ۱۷شهریور در  ادامه معرفی و بررسی میراث ناملموس در استان همدان با موضوع ثبت ملی “مراسم شکرگزاری سر زه روستای هیزج قهاوند” از رادیو فرهنگ پخش می شود.

دربرنامه هفت اورنگ که به معرفی ثبت ملی و جهانی میراث ناملموس ایران زمین اختصاص دارد امروز ثبت ملی “مراسم شکرگزاری سر زه روستای هیزج قهاوند” استان همدان ساعت ۲۱:۰۰  بررسی می شود.

در این برنامه  “مراسم شکرگزاری سر زه روستای هیزج قهاوند” استان همدان که ثبت ملی  شده معرفی می شود  و با فریبا نعمتی دانشجوی دکتری مردم شناسی و کارشناس میراث فرهنگی در رابطه با چرایی ثبت ملی  “مراسم شکرگزاری سر زه روستای هیزج قهاوند” گفت و‌گو می شود.

از دیرباز شکرگزاری نعمات الهی از کارهایی بوده که در ادیان و سنن مختلف و در آبادی ها به وفور مشاهده شده و اکنون نیز ادامه دارد .

روستای هیزج همدان در منطقه‌ قهاوند واقع شده و از روستاهای مهم همدان به‌حساب می آید. طبق مطالعه‌های که باستان شناسان بر روی تپه تاریخی روستای هیزج که منطقه مسکونی قدیمی روستای هیزج هم بوده،  قدمت این روستا به سده‌های هشت و نه هجری شمسی و یا حتی قبل‌تر از آن می‌رسد. کاوش‌ها روی تپه تاریخی نشانگاه، که بین روستای هیزج و رزج واقع شده، نشان می‌دهد که زمان اشکانیان هم این روستا محل زندگی بوده است

طبق رسم دیرینه  اهالی روستای هیزج که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد، همزمان با شروع شیردهی گوسفندها، یک روز همه اهالی کنار سرچشمه روستا رفته و شیربرنج می‌پزند. اهالی با این کار، برای تداوم بارندگی و زیاد شدن شیر دام‌هایشان دعا می‌کنند.

به منظور حفظ این آداب کهن، مراسم شکرگزاری در کنار چشمه آب هیزج قهاوند از میراث ناملموس استان همدان با تلاش اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی همدان، در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

فریبا نعمتی از کارشناسان جامعه شناسی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی همدان در رادیو فرهنگ  توضیح می دهد که «در روستای هیزج قهاوند چشمه‌ای وجود دارد که باعث آبادانی و رشد این روستا شده و مردم این روستا هر ساله در اردیبهشت‌ماه جشن شکرگزاری را کنار چشمه‌ای معروف به سرزه را در این روستا برگزار می‌کنند.در این روز مردم با پختن آش نذری و شیربرنج به درگاه خداوند متعال شکرگزاری می‌کنند و بعد از پخت غذا مقداری از آن را به عنوان نذر به درون چشمه می‌ریزند.»

او با بیان اینکه این آئین شکرگزاری باعث افزایش وفاق و همدلی میان اهالی روستا شده است، اضافه میکند: «آثار ملموس و ناملموس هر کدام در هویت و فرهنگ یک شهر و یا روستا  اثرگذار است و ضرورت حفظ و ماندگاری این آثار، ثبت ملی آنها است که به مرور در حال انجام است.»

سنت‌های شفاهی، هنرهای اجرایی و نمایشی، فعالیت‌های جمعی، آئین‌ها و جشن‌ها، خوراک و پوشاک جزئی از میراث فرهنگی ناملموس  است و است که نسل به نسل منتقل شده و ثبت این میراث ارزشمند از اهمیت بالایی برخوردار است.»

گفتنی است ،در اجرای ماده ۱ از قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری مصوب سال ۱۳۸۲ و مواد ۱۱ و ۱۲ از قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی حفظ میراث‌فرهنگی ناملموس مصوب سال ۱۳۸۴ و مواد ۲ و ۳ آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور مصوب ۱۳۸۷هیئت‌ وزیران و با رعایت مقررات آیین‌نامه اجرایی مذکور، میراث‌فرهنگی ناملموس با عنوان "مراسم شکرگزاری سرزه روستای هیزج قهاوند" به شماره ۱۸۷۷در فهرست آثار میراث فرهنگی ناملموس کشور  به ثبت رسیده است.

برنامه هفت اورنگ را به همت گروه ادب و هنر به تهیه کنندگی حسین رحمانی، اجرای کارشناسی، نویسندگی و پژوهش ، ‌مشاور محتوایی سید حامد موسوی، ساعت ۲۱:۰۰ برروی موج اف ام ردیف ۱۰۶مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید .