ایجاد فروچاله؛ خطری که باید جدی گرفت/ جایی در ایران نداریم که بهره‌برداری از منابع آبی صورت نگرفته باشد

عادل سپهر، استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا با اشاره به فرونشست زمین در ایران گفت: آن چیزی که در کشور ما مطرح است، آثار حاصل از نشست زمین بوده که معمولا خود را به شکل ترک هایی با درازای و ژرفای متفاوت در نقاط مختلف کشور به ویژه در دشت هایی با رسوبات ریزدانه نشان می دهد.

او با بیان اینکه در نیم قرن اخیر بهره برداری از منابع آبی، وجود کشور در کمربند خشک و نیمه خشک دنیا، نبودن باران و آسمان خشک باعث شده است که ما آثار حاصل از نشست زمین را به شکل ترک های وسیع ببینیم، افزود: نباید فراموش کرد چنین بحرانی در سراسر دنیا اتفاق می افتد و ایالات متحده، چین،  استرالیا  و... از این چالش به عنوان یکی از چالش های محیط زیستی نام می برند. البته این موضوع در کشورهای خاورمیانه بیشتر است.

سپهر ادامه داد: فرونشست ریشه زمین ساختی هم دارد و باید بپذیریم چنین اتفاقی نتیجه تغییرات و حرکاتی درساخت زمین است. هر چه یک منطقه فعالتر باشد باید انتظار داشت که فرونشست شدید تری داشته باشد. کشور ما هم از لحاظ زمین شناسی کشور جوانی محسوب می شود و مخاطرات حاصل از فرآیند های زمین ساخت در جاهای مختلف ایران از جمله زاگرس، البرز و مناطق البرز مرکزی به چشم دیده می شود.

او با اشاره به اینکه  بهره برداری بیش از اندازه از منابع آبی در کشور بسیار مطرح است، ادامه داد: ما نمی‌توانیم کشورمان را از کمربند خشک و نیمه خشک دنیا جا به جا کنیم و اقلیم خود را تغییر دهیم هر چند تغییر اقلیم در مقیاس جهانی در حال وقوع است.

سپهر افزود: کاری که ما دراین زمینه می توانیم انجام دهیم، مدیریت منابع آب و مصرف بهینه از منابع آبی است که شامل آب های زیرزمینی و آب های سطحی می شود. همچنین نظارت دقیق بر فرآیند بهره برداری از منابع آب زیر زمینی در کشور مهم است.

او با اشاره به اینکه نبود اندیشه محیط زیستی در بین زمامداران کشور باعث شده است بخش بسیار زیادی از منابع آبی به ویژه منابع زیر زمینی از دسترس خارج شود، افزود: ما در ایران جایی نداریم که بهره برداری از منابع آبی صورت نگرفته باشد.

استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد افزود: باید وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان آب منطقه ای و وزارت صمت باید در کنار هم باشند چون چنین چیزی در کشور ما وجود ندارد و تا تمام این نهاد ها در کنار هم نباشند، با قاطعیت می توان گفت مسئله کنترل فرونشست در کشور ما، نتیجه ی اثربخش نخواهد داشت.

او با بیان اینکه اولین تغییر باید در نگاه زمامداران رخ دهد و در ادامه رویکرد هم افزایی بین تمام نهاد هایی اجرایی باید صورت گیرد که چنین چیزی در طول 4 دهه گذشته مشاهده نشده است، ادامه داد:  خندق های تونلی در نتیجه ی فرآیند فرسایش آبی، تونل ها و رگه های خاک ایجاد می شود و چون خاک شکننده است و استحکام لازم را ندارد این اتفاق می افتد.

سپهر تصریح کرد: فرونشست با فروچاله متفاوت است و در کبودر آهنگ همدان که تحت عنوان فرونشست از آن یاد می شود، باید گفت چنین امری فروچاله نام دارد. فروچاله ها در اطراف تهران وجود دارد.

او ادامه داد: در تهران و در مناطق شمالی مثل خیابان شریعتی، قلهک، تجریش، اطراف شهرک غرب سازه های آهکی وجود دارد و پتانسیل فروچاله ها در این مناطق زیاد است.

انتهای پیام/ 4