لزوم اطلاع‌­رسانی و آموزش جهت همراهی مردم با قانون جدید چک

به گزارش برنا، سال­های سال است که از چک در معاملات استفاده می­شود و به تناسب شرایط معاملات با چک در بازار، قانون چک به منظور بهبود عملکرد افراد در زمینه صدور چک و همچنین افزایش اعتبار چک­های مبادله ­شده اصلاح می­گردد. اما اصلاحی که سال 1397 در قانون چک صورت گرفت، با رویکردهای متفاوتی به مشکلات ناشی از چک پرداخت و راهکارهای نوآورانه­ای را در این زمینه ارائه کرد.

هم اکنون نیز برخی از تکالیف قانون جدید چک از آذر ماه سال 1397 و به مرور زمان اجرایی شده است و مهمترین بخش قانون جدید چک، یعنی الزام به ثبت و تائید چک نیز از ابتدای سال 1400 توسط تمامی بانک­ها در حال اجرا است.

الزام به ثبت و تائید چک، مهمترین تکلیف اجراشده­ی قانون

بنابر ماده 21 مکرر قانون جدید چک مصوب سال 1397، از این پس جهت معامله با چک­های جدید صیادی و بنفش رنگ، صادرکننده چک باید علاوه بر تکمیل اطلاعات درج شده بر روی برگه چک شامل هویت گیرنده، مبلغ و تاریخ سررسید چک، اطلاعات مذکور را در سامانه صیاد بانک مرکزی نیز ثبت کنند.

اما این نکته همه­ی کار نیست؛ چراکه بعد از ثبت چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده، گیرنده چک نیز باید صحت این اطلاعات را در سامانه صیاد بانک مرکزی تائید کند. اهمیت این مهم در آن است که ثبت و تائید چک در سامانه صیاد این امکان را فراهم می­کند که در معاملات بعدی، سابقه معاملاتی صادرکننده برای گیرنده چک قابل استعلام شده و با ایجاد تقارن اطلاعاتی بین صادرکننده و گیرنده چک، ریسک دریافت چک بلامحل کاهش یابد. البته این نکته به نفع صادرکنندگان چک نیز خواهد بود؛ زیرا از این طریق نه تنها افراد خوش حساب در معاملات شناخته شده و می­توانند در معاملات خود اعتماد طرف معامله را به خود جذب کنند، بلکه از جعل، مفقود و سرقت نشدن چک­هایشان توسط سودجویان نیز مطمئن خواهند شد.

از این رو، آمنه نادعلی­زاده، سخنگوی اجرای قانون جدید چک، وجود سامانه صیاد در کنار فیزیک چک را امری مفید و مثمر ثمر دانست و گفت: ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد و نگهداری سیستمی زنجیره انتقالات چک در این سامانه می‌تواند راهکار مناسب برای مقابله با جعل یا کلاهبرداری باشد. از سوی دیگر چنانچه فیزیک چک مفقود شود، باتوجه به ثبت سیستمی اطلاعات چک توسط صادرکننده، پیگیری روند قضایی آن ساده‌تر از گذشته خواهد بود.

وی افزود: در این خصوص می‌توان به حادثه حریق ساختمان پلاسکوی تهران اشاره کرد که در آن حادثه، برخی اسناد تجاری و از جمله چک‌ها طعمه حریق یا مفقود شدند. در گذشته با توجه به عدم وجود چنین سیستمی، پیگیری امور مربوط به چک‌های مفقود شده دشوار بود، لیکن با وجود این سامانه قاعدتاً مشکلاتی از این دست کاهش می‌یابد. ضمن این که این سامانه شفافیت اطلاعاتی را در کشور ایجاد می‌کند، که در امر مبارزه با پولشویی اقدامی موثر قلمداد می‌شود.

تاثیر مثبت الزام به ثبت و تائید چک در افزایش اعتبار چک

آمارهای بانک مرکزی نشان می­دهند که بعد از سال 1400 و با اجرای الزامی شدن ثبت و تائید اطلاعات چک در سامانه صیاد، نسبت چک­های برگشتی به مبادله­شده با کاهش چشمگیری مواجه شده است.

در این رابطه، آمنه نادعلی­زاده، سخنگوی اجرای قانون جدید چک با اشاره به اثرات مثبت قانون جدید چک بر فضای کسب و کار گفت: از ابتدای سال تا پایان شهریورماه، نسبت چک­های برگشتی در دسته چک­های قدیمی برابر با 9 درصد و در دسته چک­های جدید برابر با 5 درصد بوده است.

وی در مورد آمار چک­های برگشتی بیان کرد: قانون جدید چک از ابتدای فروردین سال1400 به طور رسمی اجرایی و چک­های جدید بنفش رنگ نیز روانه بازار شد. لازمه­ی تبادل این چک­های جدید بنفش رنگ، ثبت آن­ها در سامانه صیاد توسط صادرکننده و تائید آن­ها توسط گیرنده چک است.

سخنگوی اجرای قانون جدید چک افزود: ثبت و تائید الکترونیکی چک در سامانه صیاد، مهمترین بخش قانون جدید چک بود که باعث شد تا از جعل چک، کلاهبرداری یا سوءاستفاده از چک­های مفقودشده جلوگیری شود. فایده دیگر ثبت و تائید الکترونیکی چک در سامانه صیاد این است که در معاملات بعدی که صادرکننده چک انجام می­دهد، سوابق وی در معاملات قبلی برای گیرنده چک قابل استعلام است. همچنین اگر صادرکننده، سابقه چک برگشتی رفع سوءاثر نشده داشته باشد، اجازه ثبت چک جدید در سامانه صیاد به وی داده نمی­شود. این موارد باعث می­شود تا آمار چک­های برگشتی در دسته چک­های جدید و قدیمی تفاوت چشم­گیری داشته باشد.

نادعلی­زاده در ادامه صحبت­های خود اذعان کرد: تاکنون بخش­های مهمی از قانون جدید چک اجرایی شده است. تا قبل از اجرای قانون جدید چک، افراد می­توانستند تا برگ آخر دسته چک خود را استفاده کنند، حتی اگر همه برگه چک­های صادرشده توسط آنها برگشت می­خورد. در حالی که بعد از اجرای قانون جدید چک، در صورتی که چکی برگشت بخورد، سامانه صیاد به صادرکننده اجازه ثبت چک جدید را نمی­دهد که این اثر زیادی در کاهش چک­های برگشتی دارد.

ضرورت اطلاع­‌رسانی به مردم جهت عدم دریافت چک ثبت نشده در صیاد

از آنجایی که اگر چک در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت نشده باشد، طبق قانون جدید چک امکان وصول آن برای گیرنده چک توسط بانک­ها مهیا نیست، از این رو بانک­ها باید با اطلاع­رسانی گسترده و تبلیغات متنوع در صدا و سیما و به خصوص در شعب بانکی، مردم را از دریافت چک ثبت نشده در سامانه صیاد بر حذر دارد.

سخنگوی اجرای قانون جدید چک در این مورد تاکید کرد: توصیه اکید بانک مرکزی به هموطنان این است که چک‌های جدید صیادی که ثبتش در سامانه صیاد انجام نشده است را قبول نکنند.