تله تئاتر پیوند مبارک تلویزیون و هنر نمایش/ تئاتر تلویزیونی را زنده نگه دارید!

داریوش مودبیان: مردم باید بگویند همچنان تله تئاترها را دوست دارند یا نه/ هیچ گوش شنوایی برای اعتراضات نیست

داریوش مودبیان بازیگر، نویسنده و کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون که در کارنامه هنری‌اش تله تئاترهایی چون «نیرنگ بازی‌های آقای اسکاپن»، «قاضی و رئیس دادگاه خانواده»، «خانه عروسک» و... دیده می‌شود، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، درباره تولید و پخش دوباره تله‌ تئاتر در تلویزیون گفت: باید از مدیران و مسئولان تلویزیون بپرسیم چرا سال‌هاست در تلویزیون خبری از تله‌ تئاتر نیست؟ آنها برنامه ریز هستند و ابزارهایی برای سنجش و ارزیابی در اختیار دارند بخش مخاطبان و امکان گفت‌وگو با مخاطب در اختیار آنها قرار دارد نظر ها را جمع می کنند و می توانند از کارشناسان بهره بگیرند. من نمی‌توانم درباره این موضوع که مخاطبان از تله‌تئاترها استقبال می‌کنند یا خیر نظری بدم، خود من مدت ها است که تلویزیون نمی‌بینم و نمی‌دانم برنامه های تلوزیون در چه سطحی است و چگونه است ولی می دانم که مدت زیادی است تئاتر تلویزیونی در تلویزیون تولید نمی‌شود و حتی از مجموعه‌هایی که در قدیم تولید و ضبط شده و سرمایه هستند نیز استفاده نمی شود.

مودبیان در پاسخ به این پرسش که تله‌ تئاتر چقدر می‌تواند در وضعیت اقتصادی تئاتر نقش داشته باشد، گفت: در این مورد نظر خاصی ندارم، چون در این رابطه بسیار صحبت شده ولی هیچ گاه عملی در جهت بهبود وضعیت صورت نگرفته و قدمی برداشته نشده است. صحبت زیاد شده و من هم بارها مصاحبه کرده ام و حتی برای صحبت در تلویزیون دعوت شده ام و مستقیم و غیر مستقیم حرف زده ایم و سمینار گذاشته شده است ولی هیچ وقت نتیجه ای در بر نداشت و تنها برنامه ای پر شده و صفحه ای پر شده است و متاسفانه من چیز دیگری ندیده ام.

او افزود: ما مجموعه‌هایی ساختیم و فرهنگ تئاتر های تلویزیونی را جا انداختیم و مقدمه‌هایی نوشته‌ایم و کتاب چاپ کرده‌ایم و پژوهش کرده‌ایم ولی هیچ‌کدام از اینها راهگشا نبود یا مشکل از ما بود یا ما اشتباه متوجه شده‌ایم و  یا آنها چیز دیگری را می‌خواهند. پس باید از خودشان بپرسیم که چرا تئاتر امروز در این وضعیت قرار گرفته و حتی تلویزیون هم هیچ کمکی به تئاتر نمی‌کند. من اگر کاری را انجام می دادم بر طبق نظر خودم بود و نه بر اساس برنامه آنها و در واقع  کوشش های فردی بود.

این کارگردان درباره احداث پلتفرم‌های اینترنتی برای پخش تله‌تئاتر اظهار داشت: من پلتفرم‌های اینترنتی و برنامه‌هایشان را دنبال نکرده ام و نمی دانم چه کار می کنند. من فقط این را می دانم که تولیدی می‌تواند بقا داشته باشد که اولا باز پس دهی فرهنگی داشته باشد و از نظر اقتصادی نیز بتواند بهره ای برای تولیدکنندگان داشته باشد که فقط با برنامه ریزی های دقیق صورت می‌گیرد. ابتدا باید متونی ارزشمند داشته باشیم دوما گروه اجرایی حرفه ای که مدیوم تلویزیون و ارتباط تلویزیونی را بشناسند. تمام عوامل کار تئاتر تلویزیونی افرادی حرفه ای بودند و هستند و این یکی از اصلی‌ترین عوامل موفقیت تله‌تئاترها در گذشته است و تله‌تئاتر چیزی بود که در همه جای دنیا تجربه شد و به نتیجه رسید؛ به ویژه در دوران کرونا هنگامی که تئاتر ها تعطیل شد متوجه این نکته شدیم.

مودبیان تصریح کرد: در کشورهای اروپایی خیلی زودتر از ما شیوع کرونا کنترل شد و در کشور ما این وضعیت به قدری ماندگار شد که تئاتر ها تعطیل شدند و برنامه ها متوقف شد و هنوز هم بلاتکلیف هستیم ولی آنجا باز هم تئاتر تلوزیونی و برنامه ریزی هایی که از قبل وجود داشت نظام اجرایی و اداری و نظام صنفی قدرتمندی که داشت توانست اجرا و تولید را زنده نگاه‌ دارد. آنجا قدرت صنفی وجود داشت، آدم ها روی هوا نبودند، ما آدم هایی هستیم که سرگردانیم تا بلکه شرایط مهیا شود و بتوانیم کاری کنیم و همه چیز بسته به نظر یک مدیر است؛ برخی مواقع یک گروهی می آید که علاقمند است و راه را باز می کنند و تا این افراد می آیند که کاری انجام بدهند یکباره سیستم عوض می شود و گروه دیگری می آیند و نظر دیگری دارند و سلیقه دیگری حاکم می شود و همه کار ها متوقف می شوند. در حال حاضر پلتفرم ها و سازمان های دیگری خارج از صدا وسیما و خارج از نظام دولتی که باید این کار را انجام بدهد به وجود آمده‌اند ولی من عقیده دارم به هیچ وجه بخش خصوصی نباید این کار را انجام بدهد، بخش دولتی مسئولیت را بر عهده گرفته است و باید پای مسئولیت خود بایستد و این کار را مثل کارهای دیگر انجام بدهد. تئاتر خصوصی و تلویزیون خصوصی در این کشور بی معنی است مگر اینکه ابتدا بخش دولتی به خوبی معنا شود، اینجا است که ما مسئولیت قبول کرده ایم و سرمایه را در اختیار داریم و برنامه ریزی ها مبتنی بر حوزه کلان فرهنگی کشور اداره می شود. وقتی متولی امر پا پس می کشد اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد، تئاتر خصوصی معنایی ندارد.

مودبیان در ادامه خاطرنشان کرد: در سطح شهر می‌بینیم در طبقات فوقانی عمارت های کلنگی نیمه مستحکم و یا در زیر زمین هایی تنها با یک ورودی جایی را به تئاتر تبدیل کرده اند و نه امکانات پشت صحنه دارند و نه امکاناتی برای تماشاگر و نه تهویه هوای مناسبی دارد و متأسفانه تئاتر خصوصی در چنین فضاهایی شکل می‌گیرد در حالیکه سرمایه های انسانی و نیروی هنرمند انجا تلف می شود و بدتر اینکه در نهایت این خود دولت است که نظارت می کند و ممیزی در دست دولت است و می گوید شما تولید کنید و من هستم که می گویم چه چیزی باید روی صحنه باشد و چه چیزی نباشد، به این تئاتر نمی‌توان عنوان خصوصی را اتلاق کرد.

او افزود: آمارها نشان می‌دهد که تئاتر تلویزیونی شاخص ترین برنامه فرهنگی و حرفه ای تلوزیون بوده و می تواند باشد. تماشاگر هم عوض نشده است، همین تماشاگر است با همین نیاز های فرهنگی نه نیاز هایی که عوام دارند که اتفاقا نیازهای پست و مبتذلی دارند و قرار نیست همان‌ها را در اختیارشان قرار دهیم. این پرسش مهمی است که از مسئولان باید بپرسیم، چرا گاهی به بخش مبتذل کار اجازه می دهید ولی به بخش فرهنگی نه! تماشاگر همان تماشاگر سال های شصت است و فرقی نکرده است. ما باید جهت فرهنگی داشته باشیم و اگر داریم باید در این میدان پا بگذاریم و این لازمه‌اش برنامه ریزی و کار مناسب است همان طور که در سخت‌ترین سال های دهه شصت کار تولید می کردیم و در شرایط جنگی بودیم و در نداری ها و محدودیت ها بودیم امروز هم باید به تولید آثار فرهنگی ادامه دهیم. مسئولان تولیدات سال شصت و هفتاد و تماشاگر ها را در نظر بگیرند و اگر باز هم می خواهند تماشاگر را به طرف تلویزیون بکشند باید از همان تولید گذشته الگو بگیرند و به سراغ کار های دهه 60 و 70 بروند. من در سال 65 کار تلویزیونی «باجناق ها» را داشتم، این کار 60 دقیقه است و تا شش ماه پیش که باز پخش شد نزدیک به سی بار از شبکه های مختلف پخش شده است و به زبان ترکی و کردی و عربی دوبله و پخش شده است، این نمایش که با بودجه اندک ساخته شده نخستین تئاتر تلوزیونی ما است که دوبله شده است چرا که تماشاگر داشته و توانسته به سود برسد اما من به عنوان مولف و تولید کننده هیچ بهره ای از این کار نبردم و زمانی می‌توانستم بهره ببرم که کارم را با برنامه‌ریزی ادامه می‌دادم در حالیکه برای اجرا و تولید همان کار با مشکل مواجه شدم و به زحمت آن را تحمیل کردم.

این کارگردان در خاتمه تأکید کرد: از این رو حرف زدن در این مورد امروز شبیه سرنا زدن از سر گشادش است و هیچ گوش شنوایی نیست که این اعتراضات و دغدغه‌ها را بشنود. این بحث هیچ‌گاه در تلویزیون عمومی مطرح نمی‌شود، در حالیکه اینهمه برنامه های فرهنگی و گفتار محور پخش می‌شود و در مورد مسائل صحبت می کنند ولی هیچ وقت اهالی نمایش تلویزیونی را دعوت نکردند که بنشیند و از این هنر صحبت کنند. باید تولید کنندگان و مولفین حوزه تاتر و کسانی که پیشنهادات تولیدی دارند، نظام تولید را می‌شناسند و با تلویزیون همراه بوده‌اند را دعوت کنند تا این افراد بحث و مناظره کنند. در برنامه های مختلف از بینندگان خواسته می شود نظر بدهند باید از مردم خواسته شود در این مورد هم نظرشان را اعلام کنند. اگر مردم امروز در این حوزه چیزی نمی دانند به این دلیل است که تلویزیون مردم را از اینگونه آثار فرهنگی هنری محروم کرده و نسل جدید با این مقوله ناآشنا است. اگر این قدم ها را بردارند می شود در این حوزه حرف زد.

مسعود فروتن: نقش‌هایی که بازیگران خلق کرده‌اند با تله‌تئاتر به یادگار می‌ماند/ عاشقان تئاتر می‌توانند پلتفرمی برای پخش تله‌تئاتر احداث کنند

با تغییر  در راس هرم  سازمان صدا و سیما انتظار می‌رود برنامه‌ها و ایده‌های موفقی که در سال‌های دور در حوزه تولیدات رسانه‌ای مورد توجه بودند احیا شوند و طبیعتا یکی از این دست طرح و ایده‌ها  که در دوره‌ای مخاطب خاص خود را داشت و عملا در آن دوره تاثیری محسوس بر تولیدات نمایشی داشت، ساخت تله تئاترها بود که بسیاری از بازیگران پیشکسوت تئاتر در این مدیوم تلویزیونی تجربه‌هایی ماندگار را به جا گذاشتند.

به همین بهانه با «مسعود فروتن» نویسنده، بازیگر، مجری و کارگردان تئاتر و تلویزیون که در کارنامه هنری‌اش بازی در سریال‌های دلداگان، آقازاده، پدر و... دیده می‌شود و در تله تئاترهایی چون «هویت»، «امپراتور کشتار»، «منم اومدم»، «عشق و نیستی» و... در مقام کارگردان حضور داشته، هم کلام شدیم.

فروتن در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، درباره تولید و پخش دوباره تله‌تئاتر در تلویزیون گفت: به نظرم مانند گذشته تله تئاتر می‌تواند مخاطب داشته باشد، برای اینکه در حال حاضر تئاتر را جوانان می‌گردانند و زنده نگه داشته‌اند و همین جوانان همیشه حسرت تله تئاترهای خوبی را می‌خورند که فقط شنیده‌اند و این آثار در آموزش و یاد گرفتن این جوانان بسیار موثر بود و الان مدت مدیدی است که دیگر تله تئاتر خوبی نیست اما همچنان جوانانی که در حال فعالیت هستند گاهی به من می‌گویند از این تله تئاترها  نسخه‌ای ندارید تا ما هم ببینیم؟

او خاطرنشان کرد: اما در کل  پیشنهاد من این است که ویدیوهای موجود از این تله تئاترها را باید آرشیو کرد و در اختیار دانشگاه‌ها گذاشت. امروزه افراد زیادی در حال آموزش دیدن بازیگری و تئاتر هستند و این تله تئاترها می‌تواند برای‌شان منبع آموزشی خوبی باشد. تله‌تئاتر از این نظر هم حائز اهمیت است اما این آموزش از آنها در حال حاضر دریغ شده است.

فروتن در پاسخ به این پرسش که تله‌تئاتر چقدر می‌تواند در وضعیت اقتصادی تئاتر نقش داشته باشد؟ گفت: قطعاً تله‌تئاتر در وضعیت اقتصادی تئاتر می‌تواند نقشی سازنده داشته باشد، حتی می‌تواند اسپانسر باشد. در آن سال‌هایی که ما کار می‌کردیم دستمزدها هم به نسبت خوب بود و اکثر بازیگران جز یک‌سری چهره‌های سینمایی حاضر به بازی در تله‌تئاتر بودند. ما در آن سال‌های اوج، تله تئاتری با فاطمه معتمدآریا و حمید امجد به نام «بازپرس وارد می‌شود» را کار کردیم و آن زمان تله‌تئاتر برای همه اهمیت داشت. البته ممکن است کار در تله‌تئاتر به اندازه سینما و تلویزیون درآمد نداشته باشد اما به هرحال یک درآمدی برای خودش دارد و مهم‌تر از آن اغنای روحی بازیگران تئاتری است چون در تله تئاتر و تئاتر فضا و موقعیت بهتری برای بازیگری وجود دارد.

او افزود: البته بگویم این تله تئاترها با تئاترهایی که روی صحنه می‌رود کاملا فرق دارد و آن تصویری که از تئاتر روی صحنه گرفته می‌شود، در تله‌تئاتر به شکل دیگری است. تله تئاتر تخصص خاص خودش را نیاز دارد و تئاتر صحنه که قرار است به تله‌تئاتر تبدیل شود، باید  برای دوربینهای تلویزیون و پخش آن تنظیم شود. من شیفته تله تئاتر هستم ولی سال‌هاست در این حوزه کار نکرده‌ام و دلم برای تله‌تئاتر تنگ شده و کاش فضا مهیا و دوباره موقعیت تولید اثر در این زمینه فراهم شود.

فروتن تاکید داشت: درحال حاضر جوانان چراغ تئاتر را روشن نگه داشته‌اند و باید همین جوانان چراغ تله تئاتر را هم مانند تئاتر صحنه‌ای روشن نگه دارند. تله تئاتر باعث به یادگار ماندن نقش‌هایی است که بازیگران آن را خلق کرده و به روی صحنه برده‌اند.

این کارگردان تلویزیونی درباره احداث پلتفرم‌های اینترنتی برای پخش تله‌تئاتر اظهار داشت: این کار کاملا تجاری است، من جوانانی را می‌بینم که عاشق تئاتر هستند و استطاعت مالی دارند، همین جوانان می‌توانند یک پلتفرم جدا برای تئاتر تلویزیونی افتتاح کنند تا از این مسیر فضا برای فعالیت باقی دوستان نیز فراهم شود. برای اینکه تله تئاتر دوباره رونق پیدا کند کارهای زیادی می‌توان کرد؛ حتی می‌شود یک شبکه تلویزیونی هم یک روز در هفته را به تله تئاتر اختصاص بدهد.

انتهای پیام//