بازار کار رشته حقوق برای خانم ها در ایران چگونه است؟

به گزارش برنا، «اگر قرار باشد یک زن پروانه وکالت بگیرد، من از ادامه شغل وکالت معذورم!» این جمله‌ای بود که در یکی از روزهای فروردین ۱۳۱۶، یکی از اعضای کانون وکلای آن زمان خطاب به زن جوانی گفت که برای اولین بار در تاریخ ایران، قصد داشت پروانه وکالت دریافت کند. خدیجه کشاورز، زنی مصمم، قوی و سخت‌کوش بود که با وجود همه پیش‌داوری‌های نادرست و ناعادلانه‌ای که در آن زمان درباره فعالیت خانم‌ها در حوزه وکالت وجود داشت، توانست پروانه وکالت پایه دو خود را دریافت کند و به‌عنوان اولین وکیل زن در ایران شناخته شود.

حالا از آن روز سال‌ها گذشته است و زنان توانسته‌اند جایگاه اجتماعی خود را در بسیاری از حوزه‌ها، از جمله وکالت به دست آورند. اگر می‌خواهید بدانید که این روزها بازار کار رشته حقوق برای خانم ها در ایران چگونه است؟ تنها کافی است سری به راهروهای دادگاه‌ها و دفاتر مشاوره حقوقی بزنید تا ببینید که خوشبختانه زنان توانسته‌اند به‌خوبی از پس این شغل سخت برآمده و توانمندی خود را به جامعه نشان دهند.

اگر شما هم مشتاق تحصیل در رشته حقوق و ورود به بازار کار وکالت هستید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

تلخ و شیرین استخدام وکیل دادگستری زن

وقتی درباره بازار کار وکالت خانم‌ها در اینترنت جستجو می‌کنیم، به نظرات مختلفی می‌رسیم. بسیاری از خانم‌هایی که در این حوزه تجربه کاری دارند معتقد هستند جنسیت‌زدگی، اختلاف درآمد با وکلای مرد، احترام نگذاشتن به وکلای خانم از سوی برخی افراد و اقشار جامعه و نابرابری اجتماعی در این شغل بیداد می‌کند. از طرفی خیلی از آقایان (و متأسفانه برخی خانم‌ها) معتقد هستند ساختار متفاوت مغز و احساسات وکلای خانم روی تصمیم‌گیری آن‌ها اثرگذار است و به همین دلیل نمی‌توان به تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های آن‌ها اعتماد کرد.

خوشبختانه در سال‌های اخیر دختران فارغ‌التحصیل از رشته علوم انسانی توانسته‌اند درصد بالایی از صندلی‌های دانشکده‌های حقوق را از آن خود کنند و با موفقیت‌های خود در به سرانجام رساندن پرونده‌های کوچک و بزرگ، دیدگاه جنسیت زده جامعه را درباره خود عوض کنند. به همین دلیل وقتی سری به آگهی‌های شغلی سایت‌های استخدامی می‌زنیم، می‌بینیم که درصد آگهی‌های استخدام وکیل خانم با آگهی‌های مربوط به آقایان اختلاف چندانی ندارد.

شرایط وکیل شدن زن در ایران

شرایط استخدام وکیل خانم با شرایط استخدام وکیل آقا هیچ تفاوتی ندارد. همه افرادی که می‌خواهند وارد بازار کار وکالت شوند، فارغ از جنسیتی که دارند باید چند مرحله را طی کنند که عبارت‌اند از:

• تحصیل در رشته حقوق (حداقل در مقطع لیسانس) یا رشته فقه و مبانی حقوق و دریافت مدرک لیسانس
• شرکت در آزمون وکالت کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلا و قبولی در آن
• دریافت پروانه وکالت کارآموزی و گذراندن این دوره
• دریافت پروانه وکالت پایه یک دادگستری بعد از طی موفقیت‌آمیز کارآموزی

شرایط استخدام و بازار کار رشته حقوق برای خانم ها در ایران چگونه است؟

آینده شغلی که در انتظار یک وکیل خانم است، فقط به تلاش خود او بستگی دارد. واقعیت این است که هر روز پرونده‌های زیادی وارد دفاتر حقوقی و دادگاه‌ها می‌شوند و افراد زیادی برای حل اختلافات خود نیازمند استخدام وکیل هستند؛ بنابراین نمی‌توان حد و مرزی برای این رشته قائل بود و می‌توان گفت همه افراد اگر به‌صورت اصولی کار کنند، می‌توانند سهم خود را از بازار کار این رشته به دست آورند.

بسیاری از افرادی که نیازمند مشاوره حقوقی هستند (به‌خصوص در دادگاه‌های خانواده) ترجیح می‌دهند با وکلای زن در ارتباط باشند. خیلی از خانم‌ها ترجیح می‌دهند با وکیل خود احساس راحتی بیشتری داشته باشند تا بتوانند جزئیات مشکل خود را برای او باز کنند؛ به همین دلیل به وکلای خانم جهت دفاع از حقوق خود در دادگاه مراجعه می‌کنند. همچنین در بسیاری از پرونده‌های حل اختلافات خانوادگی، مهریه و نفقه، وکیل خانم بهتر می‌تواند از موکل خود دفاع کند؛ چرا که همجنس خود را بهتر شناخته و می‌تواند در دفاع از او موفق‌تر ظاهر شود.

البته یک وکیل تنها قرار نیست در دادگاه فعالیت کند. ممکن است خیلی از خانم‌ها به علت سختی‌ها و چالش‌های امنیتی که فعالیت در دادگاه برای آن‌ها به دنبال دارد ترجیح بدهند در محیط‌های دیگری کار کنند. از جمله مشاغلی که فارغ‌التحصیلان حقوق می‌توانند وارد آن‌ها شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قضاوت
• سردفتر اسناد رسمی
• داور حل اختلاف
• کارشناس حقوقی قضایی
• دستیار حقوقی
• کارشناس رسمی دادگستری
• کارشناس امور قراردادها
• کارشناس انطباق با قوانین و مقررات
• مشاور حقوقی استارتاپ‌ها و سازمان‌ها

حقوق یک وکیل زن چقدر است؟

به‌طورکلی درآمد ماهانه وکلا بر اساس تعداد پرونده‌ها و تعرفه حق‌الوکاله آن‌ها مشخص می‌شود؛ بنابراین درامد یک وکیل زن به هیچ چیز جز تعداد پرونده‌هایی که در دست دارد بستگی ندارد. اگر این واقعیت را در ذهن داشته باشیم، باور اینکه حقوق دریافتی وکلای خانم گاهی از وکلای آقا هم فراتر می‌رود، ساده‌تر می‌شود. عوامل متعددی در میزان پرونده‌های دریافتی وکلا اثرگذار است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر تجربه کرد:

• میزان تجربه کاری
• حوزه تخصصی کاری وکیل
• شهر و منطقه محل فعالیت
• شناخته شده بودن وکیل
• فعالیت در فضای مجازی
• مهارت ارتباطی قوی
• شبکه ارتباطی گسترده
• میزان ریسک‌پذیری
• میزان اعتماد به نفس

واضح است که هرچه وکیل پایه یک زن شناخته‌شده‌تر و باتجربه‌تر باشد، مشتریان بیشتری نیز خواهد داشت و افراد بیشتری تمایل خواهند داشت برای دریافت مشاوره حقوقی به او مراجعه کنند.

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند باعث افزایش تعداد پرونده‌های وکلا شود، گسترش شبکه ارتباطات است. به‌عنوان یک وکیل باید بدانید هرچه در سمینارهای تخصصی بیشتری شرکت کنید، در شبکه‌های اجتماعی بیشتر فعالیت کنید و با افراد متخصص حوزه کاری خود بیشتر در ارتباط باشید، شانس دریافت پرونده‌های متنوع‌تر نیز برایتان بالاتر خواهد بود.

داشتن اعتمادبه‌نفس کافی در جلسات دادگاه و ریسک‌پذیری کافی برای پذیرش پرونده‌های متنوع یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند به‌سرعت شما را به‌عنوان یک وکیل خبره به دیگران معرفی کند. همه این عوامل در کنار هم می‌توانند در افزایش درآمد شما از شغل وکالت اثرگذار باشند.

مزایا و معایب استخدام وکیل زن

در این مطلب تلاش کردیم به سؤال رایج «بازار کار رشته حقوق برای خانم ها در ایران چگونه است؟» پاسخ دهیم. خوشبختانه این روزها خانم‌ها توانسته‌اند جایگاه خوبی را در همه زمینه‌های کاری از جمله مهندسی، پزشکی، وکالت و ... در سطح جامعه به دست آورند.

زن یا مرد بودن نمی‌تواند معیار مناسبی برای تصمیم‌گیری درباره استخدام وکیل باشد. سابقه کار، حوزه تخصصی، شهر محل فعالیت، فعالیت در فضای مجازی و مهارت‌های ارتباطی از جمله عوامل مهمی هستند که در انتخاب یک وکیل خوب اثرگذار هستند.

مزیت مهمی که در استخدام وکیل زن وجود دارد این است که خانم‌ها اغلب نسبت به آقایان ریزبین‌تر، پیگیرتر و منضبط‌تر هستند و این ویژگی‌ها می‌تواند در موفقیت آن‌ها اثرگذار باشد. همچنین در پرونده‌های اختلافات زناشویی، وکیل زن بهتر می‌تواند محرم اسرار موکل خانم خود بوده و از او در جلسه دادگاه دفاع کند.

از همه این‌ها که بگذریم باید بدانید که زنان و مردان در دانشکده حقوق دروس مشترکی را می‌خوانند، در یک آزمون شرکت می‌کنند و پروانه وکالت خود را از مرجعی دریافت می‌کنند که در زمینه تشخیص صلاحیت‌های لازم برای وکالت، صاحب‌نظر و متخصص است؛ بنابراین آنچه که تعیین‌کننده شرایط بازار کار و حقوق دریافتی وکلای زن و مرد است، میزان سابقه کار، مهارت، اعتمادبه‌نفس و شبکه ارتباطی آن‌ها است.