گفتگوهای وین برای لغو تحریم‌ها

پس از شش دور مذاکره فشرده در وین که به دلیل زیاده خواهی و مواضع زیاده خواهانه آمریکا به موفقیت نرسید، اکنون در آستانه شروع دور جدیدی از مذاکرات هستیم. هدف اصلی این مذاکرات احقاق حقوق ملت ایران و رفع همه تحریم هاست. تحریم هایی که به صورت یک جانبه و فراسرزمینی از سوی آمریکای خارج شده از برجام اعمال گردیده است.

آمریکا در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ به صورت یک جانبه از برجام خارج شد؛ اقدامی که در سطح بین المللی به عنوان عملی غیرقانونی شناسایی و محکوم گردید. اجماعی بین المللی وجود دارد که این گونه رفتارهای ضد قانونی ایالات متحده، نادیده گرفتن کامل قوانین بین المللی و منشور ملل متحد و در راستای تخریب چندجانبه گرایی و تهدید بزرگی برای صلح و امنیت بین المللی است.

علی رغم روی کار آمدن دولت جدید ایالات متحده، نه تنها تمام تحریم های غیرقانونی و یک جانبه پا بر جا مانده است، بلکه سیاست اعمال تحریم علیه ایران تداوم یافته است. پر واضح است که هدف از این اقدامات آمریکا، جلوگیری از بهره مندی ایران، سایر اعضای برجام و جامعه بین المللی از حقوق و امتیازات مصرح در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد است. البته دولت های سه کشور اروپایی طرف برجام، علی رغم غیر قانونی و غیر قابل قبول دانستن این رویکرد آمریکا، در عمل با سکوت و بی عملی خود، با آن رویکرد همراهی کرده اند. اقدامات مخرب ایالات متحده و همراهی سه کشور اروپایی، برجام را ناکارآمد کرده است و همه مزایای اقتصادی این توافق را برای ایران از بین برده است. اینها واقعیات تلخ چند سال گذشته است که باید چراغ راهی برای آینده باشد.

تداوم رویکرد تخریبی دولت ترامپ در دولت فعلی آمریکا، این سؤال جدی را ایجاد کرده است که آیا دولت آمریکا واقعاً اراده‌ای برای اجرای تعهدات خود دارد و آیا آماده است تا از سیاست های شکست خورده قبلی دست بردارد؟ پاسخ به این سؤال با توجه به رویکرد و اقدامات ایالات متحده در ماه های گذشته، دشوار به نظر نمی رسد. 

هیچ کس نمی تواند جدیت و حسن نیت ایران را در پایبندی به تعهدات کامل زیر سؤال ببرد. در پی خروج غیر قانونی آمریکا و وضع تحریم ها، ایران با حسن نیت از انجام اقدامات جبرانی خودداری کرد و با توجه به درخواست اعضای باقی مانده برجام و اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده توافق هسته ‌ای، به توقف اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام متوسل نشد تا از این طریق سایر اعضای برجام بتوانند شرایط منفی ناشی از خروج آمریکا را جبران کنند. با این حال با توجه به استمرار این  وضعیت غیرسازنده و پس از یک سال صبر راهبردی، به دلیل افزایش تحریم های ایالات متحده و نیز عدم پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات، برای ایران چاره ای باقی نماند جز این که از حقوق خود وفق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام استفاده کند و اجرای بخشی از تعهدات خود را به صورت مرحله ای از هشتم ماه مه ۲۰۱۹ متوقف سازد.

با عدم تغییر وضعیت و در فقدان اقدامی مؤثر از سوی طرف های ذیربط برجام و با توجه به سابقه تأسف بار ایجاد شده، مجلس شورای اسلامی ایران قانون «برنامه اقدام راهبردی لغو تحریم ها و حفظ منافع ملت ایران» را در تاریخ دوم دسامبر ۲۰۲۰ تصویب کرد. این قانون دولت را مکلف کرد که در صورت تداوم عدم پایبندی اعضای برجام به تعهد خود، اجرای تمامی تعهدات داوطلبانه ایران ذیل برجام به تدریج متوقف شود مگر این که سایر طرف های برجام تعهدات کامل خود را در عمل به اجرا در آورند.

*مسیر پیش روی مذاکرات وین

جمهوری اسلامی ایران علیرغم تمامی بدعهدی های غرب در برجام، مجدداً به منظور نشان دادن حسن نیت و با هدف غایی لغو تحریم های یک جانبه و غیرقانونی، اکنون آماده گفت وگوی نتیجه محور برای دستیابی به "توافق خوب" با ۱+۴ می باشد.

جمهوری اسلامی ایران ایران در این راه "حسن نیت" و عزم جدی داشته و دارای اراده لازم برای رسیدن به یک توافق خوب در وین می باشد.

در چارچوب این فرایند، هرگز نباید فراموش کرد که آمریکا عامل اصلی ایجاد وضعیت فعلی است. در چهار سال گذشته، کاخ سفید برای از بین بردن برجام از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و این ایران بود که تمام توان خود را برای زنده نگاه داشتن این توافق به کار بست. آنچه که در شش دور مذاکرات قبلی برای ایران آشکار شد این است که ایالات متحده هنوز درک درستی از این واقعیت ندارد که بدون رفع همه تحریم هایی که علیه ملت ایران در دوران پس از خروج این کشور از برجام اعمال کرده است، راهی برای بازگشت به برجام ندارد.

قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از همه کشورهای عضو می خواهد «اقداماتی که ممکن است برای حمایت از اجرای برجام مناسب باشد، از جمله با انجام اقداماتی متناسب بر اساس برنامه اجرایی مندرج در برجام و این قطعنامه را اتخاذ نمایند، از اقداماتی که اجرای تعهدات ذیل برجام را تضعیف می کند بپرهیزند».

هدف اصلی مذاکرات پیش رو باید اجرای کامل و مؤثر برجام و با هدف عادی سازی روابط تجاری و همکاری های اقتصادی پایدار با جمهوری اسلامی ایران باشد. بدیهی است برای بازگشت به برجام، ایران باید بتواند به طور کامل از لغو تمامی تحریم ها منتفع شود. ایران آمادگی دارد تا در صورت ارائه تضمین، بررسی خسارات و لغو مؤثر و قابل راستی آزمایی تحریم ها، اقدامات جبرانی خود را متوقف کند.

بازگشت احتمالی آمریکا به برجام مورد توجه ما نخواهد بود مگر این که تضمین هایی ارائه گردد که تجربه تلخ گذشته تکرار نخواهد شد و شرکای اقتصادی ایران بتوانند با اطمینان خاطر وارد تعاملات اقتصادی پایدار و بدون نگرانی با ایران شوند.

آنچه که در مذاکرات آتی مشخص می باشد این است که ایران با حسن نیت وارد مذاکرات می شود تا به یک توافق خوب برسد انا درخواست های فرابرجامی را نخواهد پذیرفت و جمهوری اسلامی ایران در مورد موضوعات فراتر از برجام وارد مذاکره نخواهد شد.

مایلم مجددا تأکید کنم که این فرصت، پنجره ای نیست که تا ابد باز بماند و آمریکا و سه کشور اروپایی می بایست به خوبی این را درک کنند. جمهوری اسلامی ایران در کنار تلاش متین، قوی و فعال دیپلماتیک برای لغو تحریم های ظالمانه ایالات متحده، هم زمان برنامه مؤثری برای خنثی سازی تحریم ها و در سایه برنامه توسعه پایدار اقتصادی کشور دارد.

بی تردید تهران به همان میزان که متعهد به عدم انحراف برنامه صلح آمیز هسته ای خود است، متعهد به حفظ و صیانت از دستاوردهای دانشمندان و صنعت هسته ای صلح آمیز خویش نیز می باشد و علیرغم تحریم های غیر قانونی و غیر انسانی، نیز دست از توسعه همه جانبه کشور در عرصه های صنعتی، تجاری، دریانوردی، فضایی، دفاعی، علم و فناوری، رشد فزاینده اقتصادی و …برنخواهد داشت.

ما معتقدیم توافق ممکن و در دسترس است اگر اراده سیاسی طرف های مقابل نیز در عمل وجود داشته باشد.

علیرغم بدعهدی‌های غرب و بی اعتمادی به رویکرد و سیاست های غیر سازنده کاخ سفید، جمهوری اسلامی ایران با "اراده واقعی" و "حسن نیت" در دور جدید مذاکرات وین تلاش خواهد کرد به «توافق خوب»، پایدار و قابل راستی آزمایی موثر در حوزه لغو تحریم ها دست یابد. تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از حسن نیت و جدیت و منطق مذاکراتی تامین کننده منافع و حقوق ملت ایران در وین و در میز مذاکرات فعالانه حضور دارد. من و‌همکارانم نیز به پشتیبانی کامل از تیم مذاکره کننده و مذاکره کننده ارشد آقای دکتر باقری که دارای تجربه بالای مذاکراتی در این موضوع است، مشغولیم و در صورت لزوم با همتایان خود رایزنی بیشتری خواهم داشت.

منبع: ایران آنلاین