تنها ضمانت‌های اجرایی در عرصه روابط بین الملل، قدرت و منطق هزینه فایده است/ هدف و برنامه‌ریزی نهایی ایالات متحده گرفتن قدرت منطقه‌ای ایران است

ابوالفضل بازرگان، پژوهشگر امنیت بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص ضمانت‌‌های اجرای برجام گفت: روسای جمهور آمریکا از برجام به عنوان یک سکو برای خلع سلاح هسته‌ای و بعد موشکی صحبت کرده‌اند و در نظر دارند در برجام دو و سه قدرت منطقه‌ای ایران را بگیرند و به تازگی در کنگره آمریکا بحث تحریم پهپادی ایران مطرح و تصویب شده است. 

وی ادامه داد: هدف ترامپ از خارج شدن از برجام تحمیل برجام دو و سه به ایران بود، اما مقاومت کردیم و هزینه و خسارات زیادی را متحمل شدیم و نگذاشتیم برجام‌های بعدی که با هدف خلع سلاح موشکی، پهپادی ایران بود به ما تحمیل شود.

بازرگان با اشاره به شرط بایدن برای ایران مبنی بر برگشتن به برجام با شرط امضا برجام دو و سه در مذاکرات وین، تصریح کرد: تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران برای لغو شروط بایدن ۶ ماه صبر کرد و همزمان با افزایش غنی سازی و توانایی هسته‌ای، کارت‌های بازی و برگ‌های امتیازگیری دیگری را به میز مذاکره اضافه کرد. 

وی با اشاره به صحبت وزیر خارجه روسیه، لاوروف در دور مذاکرات هشتم که خبر از لغو شروط برجام دو و سه داد، افزود: این امر نشان از استفاده درست ایران از کارت‌های بازی در مذاکرات و هماهنگی بجا با قدرت‌هایی همچون روسیه و چین دارد.

این پژوهشگر امنیت بین‌الملل با بیان اینکه برداشتن شروط برجام دو و سه شاید امری مقطعی باشد، خاطرنشان کرد: ایالات متحده شاهد افزایش قدرت هسته‌ای ایران و نزدیکی روابط ایران و چین و روسیه بوده است لذا با این وجود می‌داند نمی‌تواند همه امتیازها را بگیرد اما برنامه‌ریزی و هدف نهایی آمریکا خلع سلاح کامل موشکی و پهپادی ایران و در نهایت گرفتن قدرت منطقه‌ای ایران است.  

پله قراردادن برجام یک برای رسیدن به برجام دو و سه، خطر جدی سال‌های آینده است

بازرگان در ادامه توضیح داد: تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیچیده و هوشمند است، آمریکا در برجام هم بماند می‌تواند برجام را برای ما بی‌اثر کند و به بهانه‌های دیگر تحریم‌های حقوق بشر، منطقه‌ای و ... را بدون لغو قانون و خروج از برجام دو برابر و از مکانیزم ماشه استفاده کند.  پله قرار دادن و استفاده از برجام یک برای برجام دو و سه، خطر بسیار جدی که ممکن است چند سال دیگر با آن روبرو شویم و این هدفی است که علاوه بر آمریکا، اسرائیل و عربستان آن را دنبال می‌کنند. 

وی با اشاره به قابل‌پیش بینی بودن برنامه آمریکا برای اجرای برجام دو و سه تصریح کرد: در عرصه روابط بین الملل هیچ ضمانت اجرایی وجود ندارد، یعنی اگر کنگره آمریکا به صورت قانون برجام را تصویب و یا حتی قطعنامه شورای امنیت برای ما صادر کنند و هر گونه ضمانت اجرایی به ایران بدهند، غیر واقعی است و عملی نخواهد بود به این دلیل که در ساختار نظام بین‌الملل ضمانت اجرایی معنا ندارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به وجود حکومت مرکزی، قانون‌گذار و عوامل اجرایی قانون در ساختار سیاست داخلی و تفاوت‌های آن با نظام‌ بین‌الملل عنوان کرد: نظام بین‌الملل آنارشیک است یعنی فاقد حکومت جهانی و یک اقتدار مرکزی است و زمانی که فاقد حکومت مرکزی باشد یعنی هیچ سازوکار سازماندهی و کنترل مدیریتی وجود ندارد و اگر در عرصه بین الملل عهدی نقض شود جایی برای شکایت و جریمه وجود نخواهد داشت، تنها ضمانت‌های اجرایی در عرصه روابط بین‌الملل، قدرت و منطق هزینه فایده است. 

وی در ادامه توضیح داد: ما باید در عرصه روابط بین‌الملل، هزینه فایده ای را به طرف مقابل تحمیل کنیم تا اگر خواست عهدی را نسبت به ما نقض کند، در محاسبه سود و زیان خودش واکنش ما را به سود خودش نبیند؛ این تنها ضمانت اجرایی در روابط بین‌الملل است. 

این پژوهشگر امنیت بین‌الملل ادامه داد: یعنی اگر آمریکا روزی تصمیم بر نقض دوباره برجام گرفت در محاسبات خودش، واکنش ایران در آن لحظه هزینه‌اش برای آمریکا بیشتر از سودش باشد اما اگر در هزینه فایده خودش ایران واکنشی نشان ندهد و مثل زمان ترامپ هزینه‌ای برای آمریکا ایجاد نکرد، رفتارها دوباره تکرار می‌شود.

مهر و موم شدن تاسیسات هسته‌ای در داخل ایران، هزینه آمریکا برای خروج از برجام را بالا می‌برد

وی با بیان اینکه آمریکا در سال 2018 با یک امضا به قبل برجام رسید و ایران در 2021 با خسارت‌های زیاد توانست به قبل برجام برسد ​خاطر نشان کرد:  برای جلوگیری از وقوع دوباره این اتفاق باید توانایی هسته‌ای، ذخایر غنی سازی، سانتریفیوژها و تکنولوژی‌های پیشرفته را نابود و یا از کشور خارج نکنیم و در آن سیمان و آهک نریزیم و در صورت حصول توافق موارد ذکر شده را در داخل کشور خودمان تحت نظارت مشترک ایران و آژانس نگه داریم و به محض اینکه حس کنیم آمریکا تعهدی را نقض کرد، فعالیت‌های هسته‌ای ایران از سرگرفته شود و به فاصله یک ماه به قدرت هسته‌ای قبل بازمی‌گردیم و این امر یک نوع ضمانت اجرا است که ما باید داشته باشیم. 

بازرگان با اشاره به پذیرش گزینه مهر و موم شدن ذخایر غنی‌سازی در داخل ایران، افزود: این گزینه جدیدی است که در قانون برجام یک نبود و در برجام یک فقط گزینه‌های نابودی و خروج از ایران مطرح بود. کنون درخواست ما عنوان شده و روسیه با ایران همراه است و باید نهایت تلاش خود را کنیم که این را به عنوان ضمانت  اجرا نگاه داریم تا هزینه خروج از برجام دوباره را برای آمریکا بالا ببریم. 

انتهای پیام/