سینمای ایران و بحران کمبود ستاره‌های محبوب
با نگاهی به تاریخ سینمای ایران معمولاً در دوره‌های مختلف می‌توان به حضور یک یا چند بازیگر خاص در آثار پرفروش پی برد، بازیگرانی که ستاره‌های آن دوران بوده‌اند و حضورشان در فیلم‌های سینمایی تضمینی بر موفقیت این فیلم‌ها بوده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، در سال‌های گذشته همواره بحث دستمزد بالای ستاره‌های سینما که حضورشان در یک فیلم سینمایی می‌تواند تا حدی تضمین‌کننده فروش باشد، مطرح شده است و از زمان رونق گرفتن شبکه نمایش خانگی و دستمزدهای بالایی که در این رسانه به بازیگران داده می‌شود این بحث در سینمای ایران جدی‌تر از همیشه شکل گرفته است.
فارغ از این بحث که آیا واقعاً شبکه نمایش خانگی در میزان دستمزد بازیگران تأثیرگذار بوده یا خیر امروز نکات بسیاری درباره تعریف ستاره در سینما یا ستاره‌محور بودن آثار سینمایی برای فروش مطرح است. در گفت‌وگو با چند سینماگر این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه می‌خوانید:
پیمان جعفری: دوران سوپراستارمحور بودن فیلم‌ها برای فروش به پایان رسیده است
پیمان جعفری تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: با بالا رفتن میزان تولیدات شبکه نمایش خانگی و وضعیت نابسامانی که در سینما شاهد هستیم قطعاً پس از بهتر شدن وضعیت سینما شاهد بالا رفتن دستمزد بازیگران در این عرصه نیز خواهیم بود که البته این وضعیت نمی‌تواند دوام چندانی داشته باشد چرا که با بالا رفتن دستمزد و طبیعتاً بیشتر شدن هزینه ساخت فیلم، تولیدات به حداقل می‌رسد و بیکاری در سینما بیشتر از قبل می‌شود.
جعفری خاطرنشان کرد: بالا رفتن دستمزدها تا جایی امکان دارد و پیش می‌رود و بودجه‌های سنگین تنها در دست قشری اندک است که می‌تواند چند فیلم و سریال بسازد و بعد از آن باید یک توازن در این زمینه ایجاد شود.
این تهیه‌کننده در ادامه درباره ورود چهرههای جدید و معرفی آن‌ها در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های شبکه نمایش خانگی گفت: قطعاً سینما نمی‌تواند چنین ریسکی کند که چهرههای جدید را برای نقشهای اصلی به کار ببرد چرا که به طور قطع بازیگر مطرح یکی از عوامل فروش بالای یک فیلم به حساب می‌آید. زمانی در تلویزیون تله فیلم‌هایی ساخته می‌شدند که در آن‌ها بازیگران و عوامل جدیدی به سینما و تلویزیون معرفی می‌شدند اما آنجا آنقدر از سیستمی معیوب برخوردار بود که این اتفاق به خوبی رخ نداد. قطعاً تلویزیون و فیلم‌های تلویزیونی بهترین گزینه برای معرفی چهرههای جدید به عرصه بازیگری هستند. سال‌های اخیر صداوسیما نتوانسته چهرههای جدیدی معرفی کند و متأسفانه روندی برای این مسئله مهم شکل نگرفته که ادامه‌دار باشد.
او افزود: تهیه‌کننده و سرمایه‌گذاری که از سرمایه خودش برای ساخت فیلم هزینه می‌کند باید از بازگشت سرمایه‌اش اطمینان داشته باشد و رسانه‌ای چون صداوسیما که دغدغه بازگشت سرمایه ندارد باید برای معرفی چهرههای جدید به بازیگری هزینه کند. سال‌های گذشته دیدیم که خیلی از بازیگران تئاتر به تلویزیون آمدند و از آنجا رشد کرده و امروز در سینما ایفای نقش می‌کنند.
تهیه‌کننده فیلم سینمایی «انزوا» تأکید کرد: شبکه نمایش خانگی هم قطعاً می‌تواند در نقشهای کوچک‌تر سریال‌های خود از بازیگران جدید یا درجه دو و سه استفاده کند. باید این ریسک را بسیاری از تهیه‌کننده‌ها به جان بخرند و یکی از راه‌هایش شاید عملکردی چون کمپانی‌های هالیوودی است. وقتی من در شبکه نمایش خانگی فیلم یا سریال می‌سازم می‌شود شرایطی را فراهم کنم که روی یک استعداد سرمایه‌گذاری کنم اما با او قراردادی بنویسم که 5 اثر اولش را با من کار کند. اینگونه می‌شود هم ریسک استفاده از چهرههای جدید را به حداقل رساند و هم جریانی برای معرفی چهرههای جدید ایجاد کرد.
این تهیه‌کننده در ادامه اظهاراتش گفت: تا حد اندکی طی سال‌های اخیر شاهد تلاش چند سینماگر برای معرفی بازیگر جدید بوده‌ایم. تهیه‌کننده‌ای که دید فرهنگی دارد قطعاً این دغدغه برایش وجود دارد و این مسئله را در اولویت قرار می‌دهد. به هر حال در نهایت مردم از چهره‌ها و بازیگران تکراری خسته می‌شوند و سینما به بازیگر جدید نیاز دارد.
جعفری در پایان گفت: به نظر من دیگر دوران سوپراستاری به پایان رسیده و مردم بیش از هر چیز به داستان جذاب توجه دارند. به نظر من اولین نکته تأثیرگذار در فروش یک فیلم داستان خوب است و قصه‌های تکراری نمی‌تواند جوابگو باشد. مردم ما به دنبال کردن قصه و داستان علاقه دارند و شعور فرهنگی‌شان امروز به قدری بالا است که دیگر یک سوپراستار نمی‌تواند عامل فروش بالای فیلم باشد و قطعاً دیگر تهیه‌کننده‌ها با استفاده از یک سوپراستار نمی‌توانند خیال راحتی برای فروش داشته باشند.
حسن کلامی: شرایط برای ورود چهرههای جدید به سینما مهیا نیست
حسن کلامی تهیه‌کننده فیلم‌های سینمایی «ماهی‌ها عاشق می‌شوند»، «کودک و فرشته» و «آبادان یازده 60» با اشاره به وضعیت این روزهای سینما و مشکلات اقتصادی تأکید کرد که هیچ تهیه‌کننده‌ای حاضر نیست ریسک کند و از چهرههای جدید در اثرش استفاده کند و به همین دلیل شرایط برای ورود چهرههای جدید به سینما مهیا نیست.
حسن کلامی تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: بالا رفتن دستمزد بازیگران سینما به دلیل بالا بودن میزان دستمزد عوامل و بازیگران در رسانه‌ای دیگر سال‌های پیش هم یک بار در سینما تجربه شد و آن به زمانی مربوط می‌شود که عزت‌الله ضرغامی از معاونت امور سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مدیریت سازمان صداوسیما رفت و در آنجا فیلم‌هایی تولید شد که دستمزدهای بالایی به بازیگران دادند، به طوری که سینما دیگر توان پرداخت این دستمزدها را نداشت.
کلامی خاطرنشان کرد: امروز هم دیگر چاره‌ای جز این نیست که بپذیریم دستمزدها باید بالا بروند. به هر حال در شبکه نمایش خانگی تولیدکنندگان سرمایه زیادی دارند و می‌توانند دستمزد بالایی به بازیگران بپردازند و از آنجا که برای جلب نظر مخاطب به ستاره نیاز دارند هر کار می‌کنند تا ستاره‌های سینما با آن‌ها همکاری کنند.
او افزود: البته منظور من از ستاره معنای دقیق این کلمه نیست و در اینجا تنها به این تعریف اکتفا می‌کنم که منظورم بازیگرانی است که می‌توانند تا حدی به فروش فیلم یا سریال کمک کنند وگرنه در تعریف دقیق ستاره شاید در سینمای ما نهایتاً یک یا دو بازیگر بگنجد. امروز فضای مجازی در موفقیت بازیگران و بالا رفتن دستمزشان بسیار تأثیرگذار بوده است. وقتی در فضای مجازی صفحات و کانال‌های متفاوت به بازیگران بی جهت امتیاز می‌دهند آن‌ها هم بر اساس همین امتیازات توقعاتشان بالا می‌روند و دستمزدهای بالایی درخواست می‌کنند. فضای مجازی کاملاً در میزان دستمزد بازیگران تأثیرگذار است و حتی میزان فالوور هم می‌تواند تعیین‌کننده باشد.
این تهیه‌کننده در ادامه اظهاراتش گفت: دستمزد عوامل پشت دوربین هم تغییراتی داشته که تا حدی افزایش پیدا کرده است. به هر حال این مسائل به فضای عمومی کشور مربوط می‌شود و متأسفانه همانطور که شاهد هستیم هر روز همه چیز گرانتر از قبل می‌شود دستمزد عوامل و بودجه تولید فیلم هم طبیعتاً بالا می‌رود.
تهیه‌کننده فیلم سینمایی «هیچ کجا هیچ کس» تصریح کرد: بالا بودن میزان تولیدات سینما را در وضعیتی که امروز شاهد هستیم، درک نمی‌کنم و متوجه نمی‌شوم. وقتی سینماها نزدیک به دو سال است که وضعیت مناسبی ندارند و تقریباً تعطیل هستند طبیعتاً تولید باید متوقف شود اما در تلویزیون وضعیت فرق می‌کند. صداوسیما این سیاست را در پیش گرفته که فقط آنتنش را پر کند و کیفیت کمترین اهمیت را دارد. تلویزیون پس از سریال «مختارنامه» و «روزگار غریب» دیگر به سراغ ساخت سریال‌های بزرگ نرفته و سریال «سلمان فارسی» که این روزها ساخته می‌شود بودجه‌اش ربطی به رسانه ملی ندارد و تلویزیون تنها پخش‌کننده این اثر است. از طرفی پلتفرم‌های مجازی هم شرایطی مشابه دارند و برای اینکه مخاطبان خود را از دست ندهند مجبور به تولید سریال هستند. به هر حال در هر خانه اگر یک نفر اشتراک فیلیمو یا نماوا را خریداری کرده باشد انتظار دارد برنامه‌های خوبی از هر روز از این دو پلتفرم شاهد باشد و آن‌ها هم برای اینکه مخاطب به سراغ دیگر شبکه‌ها نرود سعی می‌کنند تولیدات خود را افزایش دهند و آثاری مخاطب‌پسند و چشم‌نواز بسازند.
کلامی درباره ورود چهرههای جدید در سینما گفت: شرایط برای ظهور چهرههای جدید مهیا نیست و تنها از بخش دولتی که بازگشت سرمایه برایش مهم نیست می‌توان انتظار داشت که در ساخت آثارش از چهرههای جدید استفاده کند وگرنه بخش خصوصی با وجود خطرها و مشکلات بسیاری که برای بودجه فیلم و اکران آن وجود دارد هیچ‌گاه این ریسک را به جان نمی‌خرد که بخواهد از بازیگران جدید در آثارش استفاده کند.
او در پایان اظهار داشت: زمانی در حوزه هنری این کار انجام می‌شد، به یاد دارم که برای ساخت فیلم‌هایی که در حوزه هنری تولید می‌شد بارها فراخوان داده شد و افراد زیادی به حوزه هنری می‌رفتند و تست می‌دادند و بازیگران بسیاری از این راه به سینما وارد شدند. به عنوان مثال محرم زینال‌زاده یکی از بازیگرانی است که از این راه وارد سینما شده است اما امروز شاهد یک بلبشو هستیم که فیلمسازی به یک کار همه‌گیر تبدیل شده و رقابت به قدری سخت و تنگاتنگ است که کمتر کسی از بخش خصوصی حاضر است ریسک استفاده از چهرههای جدید را به جان بخرد.
بهمن گودرزی: تلویزیون باید از ورود چهرههای جدید به عرصه بازیگری استقبال کند
بهمن گودرزی کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: رونق گرفتن سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی علاوه بر فوایدی که دارد و نکات مثبتش خطرات و تهدیداتی برای سینما دارد و قطعاً برخی بازیگران اعم از ستاره‌ها و حتی ستاره‌های قلابی که با توجه به شرایط ایجاد شده خود را بازیگرانی مهم می‌دانند و احیاناً می‌توانند برای فیلم‌ها شرایطی بهتر در جهت درآمدزایی ایجاد کنند محدود به شبکه نمایش خانگی می‌شوند و بازیگرانی که این قابلیت را ندارند جای آن‌ها را می‌گیرند و انتظارات آن‌ها را دارند در درحالیکه نمی‌توانند نقش یک ستاره را در یک فیلم ایفا کنند.
گودرزی خاطرنشان کرد: بازیگرانی که محبوبیتی دارند و حضورشان در یک فیلم می‌تواند تضمینی برای فروش آن باشد با دستمزدهای بالایی که در شبکه نمایش خانگی به آن‌ها تعلق گرفته انتظاراتی از سینماگران دارند که قطعاً در سینما ظرفیت برآورده کردنش مثل شبکه نمایش خانگی وجود ندارد و به همین دلیل خطر بزرگی سینما را تهدید می‌کند که ممکن است با کمبود ستاره مواجه شود.
او درباره ظهور ستاره‌های جدید در سینما گفت: تربیت و ظهور ستاره‌های سینما در کشور ما طی سال‌های اخیر هم ادامه دارد و البته این روند در حال حاضر بسیار کند است و دلیلش هم به نظر من به این مسئله مربوط می‌شود که در سینما بخش خصوصی قطعاً دغدغه بازگشت سرمایه دارد و نمی‌تواند این ریسک را بپذیرد که از بازیگران جوان و گمنام استفاده کند. از طرفی سینمادارها هستند که فیلم‌ها را برای اکران انتخاب می‌کنند و اولویت آن‌ها هم فیلم‌هایی است که چهره‌هایی مطرح و بازیگران پر طرفدار در آن‌ها حضور داشته باشند.
این کارگردان در ادامه تأکید کرد: پلتفرم‌ها در حال حاضر در 90 درصد آثار خود سرمایه‌گذاری می‌کنند و آن‌ها خط مشی و قواعد و برنامه‌ریزی‌هایی دارند که مشخص می‌کنند باید چند درصد از بازیگران آثار از ستاره‌های سینما باشند و از آنجا که در سریال‌ها پرسوناژها زیاد هستند ستاره‌های بسیاری از سینمای ایران در یک پروژه حاضر می‌شوند که این وضعیت می‌تواند منجر به تکراری شدن بازیگران برای مخاطبان شود. ما برای مقابله با این معضل در آثارمان از قابلیت اهالی تئاتر، دانشجوها، هنرجوها و هنرآموخته‌های آموزشگاه‌های مختلف استفاده کنند. به هر حال به نظر من یکی از رسالت‌های ما در عرصه فیلمسازی این است که از ورود چهرههای جدید و استعداد‌های مختلف به این عرصه حمایت کنیم.
او در پایان افزود: خطر کمبود ستاره در سینمای ایران برای سال‌های آینده وجود دارد و در حال حاضر هم ما با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنیم. تلویزیون که دغدغه بازگشت سرمایه ندارد و البته مشکلات مالی اجازه استفاده از چهرههای مطرح را به او نمی‌دهد می‌تواند امر مهم ستاره‌سازی را در سیاست‌های خود قرار دهد و از حضور چهرههای جدید استقبال کند. به نظر من این مسئله از وظایف مهم رسانه ملی است.
محسن محسنی‌نسب: دولت باید برنامه‌ریزی اکران را از سینماداران بگیرد/ سلبریتی محور بودن فیلم‌ها، سینمای ما را از محتوا و کیفیت تهی کرده است
محسن محسنی‌نسب کارگردان و تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: معضل بازیگر محور بودن آثار سینمایی ما مسئله‌ای است که 15 سال پیش در کشور ما وجود نداشت و می‌توان گفت که این معضل طی این سال‌ها در سینمای ما شکل گرفته است.
محسنی‌نسب خاطرنشان کرد: 20 سال قبل شرایط تولید و نمایش با امروز تفاوت‌های بسیاری داشت. از آنجا که امروز سینمادارها برای اکران فیلم‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند و آن‌ها به فیلم‌های پرستاره توجه دارند تنها فیلم‌هایی امکان اکران پیدا می‌کنند که بازیگران مطرح در آن‌ها حضور داشته باشد اما در نیمه اول دهه 1370 وضعیت اینگونه نبود و سینما به سلبریتی نیازی نداشت و فیلم‌ها بر اساس کیفیتی که داشتند امکان اکران پیدا می‌کردند.
او افزود: یکی از راه‌های جلوگیری از وضعیت حاکم این است که برنامه‌ریزی اکران را از سینمادارها بگیریم و مثل قبل این برنامه‌ریزی که با هدف تصمیم‌گیری بخش خصوصی اجرا شد کنار برود و دوباره دولت برای اکران تصمیم‌گیری کند. امیدوارم که دولت جدید برای این معضل برنامه‌ریزی داشته باشد.
کارگردان فیلم سینمایی «یاس‌های وحشی» در ادامه گفت: از طرفی سینمای ما پس از مدت‌ها تعطیلی با معضل مخاطب قطعاً روبرو خواهد بود و ما نیاز داریم که طرح‌هایی برای بازگشت مردم به سینماها در نظر گرفته شود. من توصیه می‌کنم که در این وضعیت فیلم‌های قبلاً نمایش داده شده را به صورت رایگان در سینماها اکران کنند و دولت بودجه‌ای برای سینمادارها در نظر بگیرد و به این ترتیب این معضل که مردم سینما رفتن را فراموش کرده‌اند از بین می‌رود و به نوعی آشتی خوبی صورت می‌گیرد. متأسفانه مردم ما امروز به دلیل تعطیلی طولانی مدت سینماها، سینما رفتن را فراموش کرده‌اند.
این کارگردان خاطرنشان کرد: اگر این دو مسئله را مدیریت آینده سینما در نظر بگیرد قطعاً مشکلات بسیاری در سینمای ما حل می‌شود. ایده سپردن برنامه اکران به سینمادارها در زمان مدیریت سیف‌الله داد مطرح شد و از آن زمان بود که کم کم بازیگر محوری در سینمای ما به وجود آمد و این بدعت غلط گذاشته شد.
او افزود: حاصل این سیاست‌گذاری غلط بازیگرمحور شدن سینما بود و امروز می‌بینیم که 80 درصد بودجه ساخت یک فیلم را به دو بازیگر می‌دهند و باقی مسائل تولید با 20 درصد تأمین می‌شود. این وضعیت باعث می‌شود که فیلم‌ها لاغرتر با پروداکشن‌های ضعیف ساخته شوند و سینما به لحاظ کیفی سقوط کند. در این شرایط سینما تهی از فکر می‌شود و از طرفی آنقدر به بازیگر بها داده می‌شود که دیگر بازیگر مطیع خواسته‌های کارگردان نیست و این معضل به خصوص برای کارگردان‌های جوان بیشتر به چشم می‌آید.
محسن‌نسب در ادامه خاطرنشان کرد: من به عنوان کارگردان بیش از هر چیز علاقه دارم از بازیگران مستعد کم تجربه و چهرههای جدید استفاده کنم تا تماشاگر نسبت به او ذهنیتی نداشته باشد و مخاطب با او راحت‌تر ارتباط برقرار کند اما متأسفانه امروز در سینمای ما با این وضعیت نقش‌ها و بازیگران به طور کامل تکراری شده‌اند و همه چیز برای انتخاب آن‌ها صرف می‌شود. طی سال‌های اخیر به دلیل همین تصمیم غلط در حوزه اکران هزاران جوان با استعداد نتوانستند به سینما راه پیدا کنند و به سراغ کارهای دیگر رفته‌اند و تنها چند بازیگر هستند که طی سال کارگردان‌ها برای همکاری با آن‌ها در صف رزرو هستند. قطعاً راه نجات بازگشت به همان سیاست‌های اکران سال‌های دهه 1370 است.
این کارگردان درباره تأثیر بازیگران مطرح در فروش فیلم‌های سینمایی گفت: سلبریتی‌ها به خودی خود نمی‌توانند عامل فروش فیلم باشند. من در دهه 1370 فیلم «یاس‌های وحشی» را ساختم که آن زمان بازیگران مطرحی نداشت اما این فیلم فروش فوق‌العاده‌ای داشت چرا که مردم به خاطر کیفیت به دیدن این فیلم می‌رفتند. امروز فیلم بدون وجود چند سلبریتی نمی‌تواند فروش داشته باشد چرا که اصلاً اکران نمی‌شود. به عنوان مثال من فیلم «شاخ کرگدن» را چند سال پیش ساختم اما به این فیلم اصلاً سالنی داده نشد که بخواهد فروش داشته باشد و وضعیت به شکلی بود که حتی بستگان من نمی‌توانستند به دیدن فیلم بروند.
محسنی‌نسب در پایان اظهار داشت: به نظر من نجات و حفظ سرمایه سینمای ایران تنها با این دو پیشنهاد امکان‌پذیر است و اگر برنامه‌ریزی درستی صورت بگیرد تا فیلم‌های اصطلاحاً مرده رایگان اکران شوند و دولت به جای برگزاری جشنواره‌های بی خاصیت بودجه‌ای برای این برنامه داشته باشد قطعاً مردم دوباره با سینما آشتی می‌کنند و در ادامه دولت با در دست گرفتن برنامه اکران می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که همه فیلم‌ها از امکان برابر برای اکران برخوردار باشند و اینگونه می‌شود امیدوار بود که سینماگران در تولید آثارشان به جای انتخاب بازیگر مطرح بیش از هر چیز به کیفیت بالا و محتوای خوب توجه داشته باشند.
نوید محمودی: سینمای ما به ظهور ستاره‌های جدید احتیاج دارد/ سن عشق‌های سینمایی ما به میانسالی رسیده است
نوید محمودی تهیه‌کننده و کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: قطعاً رونق گرفتن شبکه نمایش خانگی و تولیدات بالا در این رسانه از جهاتی اتفاق بسیاری مثبتی است اما به طور قطع مسائل دیگری وجود دارد که کاملاً به ضرر سینما است و مهم‌ترین مسئله‌ای که در این بین وجود دارد مشکل سینما برای استفاده از ستاره‌ها خواهد بود چرا که با دستمزدهایی بالایی که به بازیگران داده می‌شود دیگر سینما نمی‌تواند با ستاره‌ها همکاری داشته باشد یا حداقل انجام این کار برایش بسیار سخت می‌شود.
محمودی خاطرنشان کرد: شبکه نمایش خانگی هم باید به این جمع‌بندی برسد که با دستمزدهای منطقی کار کند و آنچه که به نفع سینما و شبکه نمایش خانگی خواهد بود این است که بازیگران با همان دستمزدی در این رسانه کار کنند که در سینما کار می‌کنند. در غیر اینصورت بسترهای کار به حداقل می‌رسند و ما با بحران مواجه می‌شویم.
او افزود: به هر حال بسترهای کار را باید حفظ کرد و اگر در شبکه نمایش خانگی دستمزدهای بیشتری داده می‌شود برای هر بازیگر مدیوم سینما و کار کردن در آن جذاب‌تر است. به هر حال در اولین فرصت باید این معضل را حل کرد و شرایطی را فراهم کرد که سینما نیز با وجود همه مشکلات بتواند از حضور چهره‌ها به همان شکل قبل بهره‌مند شود.
کارگردان فیلم سینمایی «مردن در آب مطهر» درباره لزوم حضور ستاره‌ها در آثار سینمایی گفت: قطعاً ما به چهره‌ها و ستاره‌های سینما احتیاج داریم و البته لازم است سینماگران به این مسئله مهم هم توجه داشته باشند که سینما در آینده به چهره‌ها و ستاره‌های جوان احتیاج دارد و معرفی آن‌ها هم باید مدنظر باشد. من به شخصه در فیلم‌هایم به این نکته توجه کرده‌ام و برای نمونه می‌توانم به بازیگرانی چون فرشته حسینی، علی شادمان، صدف عسکری، ندا جبرئیلی و متین حیدری‌نیا اشاره کرد.
او افزود: همه با باید بپذیریم که سینمای ایران به چهرههای جدید احتیاج دارد. سن عشق‌هایمان در آثار سینمایی به میانسالی رسیده و هیچ‌کس حواسش به این نکته نیست در صورتی که همین بازیگران که امروز نقشهای عاشقانه بازی می‌کنند زمانی در جوانی این نقش‌ها را بازی می‌کردند و به آن‌ها می‌آمد که در چنین نقش‌هایی ظاهر شوند و امروز هم باید بازیگران جوانی داشته باشیم که چنین نقش‌هایی ایفا کنند. سینمای ما امروز نیازی جدی به چهرههای جدید دارد.
این کارگردان در پایان خاطرنشان کرد: از آنجا که در سینما لازم است از پول سرمایه‌گذارها به زودی برگردد، استفاده از سوپراستارها امری منطقی و مهم است. در همه جای دنیا سوپراستارها نقش مهمی در فروش فیلم‌ها دارند و سینمای ایران نیز اینگونه است و به همین دلیل باید برای این مسئله اهمیت بالایی قائل باشیم و با بالا رفتن تولیدات نیاز ورود چهرههای جدید بیشتر از قبل احساس می‌شود.
محمدرضا مصباح: دستمزدهای بالا و تغییر ذائقه مردم به فیلم دیدن در خانه از آسیب‌های جدی شبکه نمایش خانگی است
محمدرضا مصباح تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: رونق گرفتن شبکه نمایش خانگی با توجه به شیوع ویروس کرونا و بحرانی که در آن قرار گرفتیم محاسنی دارد و در کنار این محاسن، معایب بسیاری نیز وجود دارد که یکی از آن‌ها تغییر فرهنگ فیلم دیدن مردم است.
مصباح خاطرنشان کرد: از بین رفتن فرهنگ فیلم دیدن در سینماها و عادت مردم به دیدن فیلم در خانه باعث می‌شود که کار ما برای بازگرداندن مردم به سالن‌های سینما کار سختی باشد و اگر نتوانیم این عادت را تغییر دهیم و مردم را ترغیب کنیم که دوباره فیلم‌های سینمایی را در سینما ببینند با ورشکستگی بزرگی در آینده روبرو خواهیم شد. البته باید بگویم که این مشکل در همه جای دنیا به وجود آمده و تنها مربوط به کشور ما نیست.
او افزود: معضل دیگری که افزایش تولیدات شبکه نمایش خانگی برای سینما به وجود آورده دستمزدهای بالایی است که همه عوامل در این رسانه دریافت می‌کنند و توجیه‌کننده این دستمزدهای بسیار بالا وضعیت اقتصادی و تورم است اما اگر با در نظر گرفتن میزان تورم و مقایسه آن با دستمزدی که در سینما به عوامل داده می‌شود، قطعاً به این نتیجه می‌رسیم که دستمزدها در شبکه نمایش خانگی متناسب نیست و این باعث می‌شود که کم کم سینما برای بازیگران و دیگر عوامل جذابیتی نداشته باشد و آن‌ها تنها ترجیح دهند که در شبکه نمایش خانگی کار کنند.
این تهیه‌کننده در ادامه گفت: بزرگ‌ترین لطمه را سینمای تجربی و هنرمندان نوظهور می‌خورد که جوانان با استعداد و با انگیزه ما با عدم همکاری چهره‌ها و افراد حرفه‌ای سرخورده می‌شوند و هیچ تهیه‌کننده‌ای نیز حاضر به همکاری با آن‌ها نیست.
تهیه‌کننده فیلم سینمایی «یدو» درباره تأثیر ستاره‌ها در فروش فیلم‌های سینمایی گفت: نمی‌شود از واقعیت فرار کرد، باید بپذیریم فیلم‌هایی که از حضور بازیگران مطرح بهره می‌برند بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. در واقع اولین عنصر برای جلب نظر مخاطب بازیگران فیلم هستند و بعد عواملی چون محتوا، قصه و ساختار است که می‌تواند تأثیرگذار باشد. البته باید این نکته را هم در نظر بگیریم که بارها فیلم‌هایی با بازیگران مطرح و چهرههای پرطرفدار ساخته و اکران شده‌اند که در هفته‌های ابتدایی اکران خیلی زود فروش فیلم با افت شدید روبرو شده چرا که فیلم محتوا و قصه جذابی نداشته است.
او افزود: زمانی سینمای ما کارگردان محور بود و می‌دیدیم که مخاطبان فیلم‌ها را بر اساس نام کارگردان‌ها انتخاب می‌کردند اما در سال‌های اخیر چهره محور شده است و ما برای رسیدن به شرایطی ایده‌آل بهتر است به سمت فیلم‌های قصه محور و داستانگو برویم و اگر این رویه را پیش بگیریم قطعاً بازیگر محور بودن در سینمای ایران از بین می‌رود.
مصباح در پایان درباره معرفی چهرههای جدید در سینمای ایران گفت: چهرههای جدید را باید مجموعه‌ها به سینما معرفی کنند. به عنوان مثال جشنواره فیلم فجر می‌تواند این کار را به بهترین شکل انجام دهد. اگر ما معتقد هستیم جشنواره فجر اعتبار دارد باید از این اعتبار برای معرفی چهرههای جدید هم استفاده کنیم. جشنواره فجر در همه عوامل سینما می‌تواند افراد جدیدی به سینما معرفی کند و طی این سال‌ها تنها کارگردان‌های جوان فیلم اولی را دیده‌ایم که به خوبی معرفی شده‌اند و جایزه هم گرفته‌اند. البته در برخی مواقع بازیگرانی جوان از جشنواره برنده جایزه سیمرغ شده‌اند اما خیلی راحت فراموش شده و کسی سراغش نرفته است. متأسفانه در حال حاضر به دلیل دغدغه‌های مختلف از جمله دغدغه بازگشت سرمایه برای سرمایه‌گذارها سینمای ما از وجود چهرههای جدید محروم شده است.
علی‌اکبر نجفی: با اختصاص اکثر بودجه سریال برای یک یا دو بازیگر مخالفم
علی‌اکبر نجفی تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: دستمزدها در شبکه نمایش خانگی بر اساس مدت زمان تولید بالا می‌رود و گرانی که امروز بر همه چیز حاکم شده نکته دیگری است که بر دستمزدها نیز تأثیر گذاشته و طبیعتاً دستمزدها نیز در شبکه نمایش خانگی بالا رفته است. به نظر من سینماگران در تولیدات خود همچنان می‌توانند از ستاره‌ها به راحتی استفاده کنند چرا که زمان تولید آثار در سینما به مراتب از شبکه نمایش خانگی کمتر است و طبیعی است که دستمزد نیز در آنجا کمتر باشد.
نجفی خاطرنشان کرد: درباره این موضوع و میزان دستمزدهایی که در شبکه نمایش خانگی داده می‌شود اغراق‌هایی نیز صورت گرفته و واقعیت این است که پشت دستمزدها منطق‌هایی هم وجود دارد. وقتی یک پروژه قرار است کلید بخورد و سریالی در شبکه نمایش خانگی تولید شود قبل از هر چیز یک برآورد بودجه برای آن صورت می‌گیرد و یک پیشنهاد مالی وجود دارد و تهیه‌کننده و کارگردان به نتایجی می‌رسند که مثلاً می‌گویند سریالی که قرار است ساخته شود را با سرمایه‌ای مشخص خواهند ساخت و سرمایه‌گذار هم ممکن است با آن‌ها به توافق برسد و مبلغ مورد نظر را در اختیار آن‌ها قرار دهد.
او افزود: پس از این توافق ممکن است تولیدکنندگان تصمیم بگیرند بخش اعظمی از بودجه را برای حضور یک یا دو بازیگر هزینه کنند. من با این رویکرد مخالفم و به نظرم نباید اکثر بودجه یک اثر برای دو یا سه بازیگر صرف شود. من با این رویکرد مخالفم و باید یک توازن در میزان دستمزدها وجود داشته باشد.
این تهیه‌کننده در ادامه گفت: امروز VODها نیز سرمایه‌گذار شده‌اند و در توافقاتشان با تولیدکنندگان معمولاً مسائل مختلف را مطرح می‌کنند و معمولاً در قراردادها تهیه‌کننده و کارگردان متعهد می‌شود که اثرش را با کیفیتی مطلوب و بازیگرانی که مشخص شده‌اند تولید کند که در غیر اینصورت تغییراتی در بودجه اعمال می‌شود یا به طور کل توافقی صورت نمی‌گیرد. در واقع پلتفرم‌ها در مقام سرمایه‌گذار برای تولید یک اثر بودجه‌ای را در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند اما مشخص نمی‌کنند که به بازیگر نقش اصلی چقدر پول بدهند یا به دیگر عوامل چقدر دستمزد تعلق بگیرد؛ این تهیه‌کننده است که تصمیم می‌گیرد بودجه‌ای که در اختیار دارد را در چه زمینه‌هایی هزینه کند و از طرفی عوامل مختلف فیلم تمام تلاش خود را هنگام تنظیم قرارداد به کار می‌برند که بیشترین دستمزد را بگیرند.
تهیه‌کننده سریال «ممنوعه» تأکید کرد: برخی دستمزدهای بالایی که در شبکه نمایش خانگی مطرح می‌شوند حاصل اشتباهاتی است که تولیدکنندگان بر اثر بی تجربه بودن مرتکب می‌شوند. به عنوان مثال یک سریال که قرار بوده دو ماهه ساخته شود تولیدش سه ماه به طول می‌انجامد و از آنجا که قراردادها معمولاً با دستمزد ماهانه تعیین می‌شوند تهیه‌کننده مجبور است دستمزد بالاتری به عوامل از جمله بازیگران بدهد. حتی در برنامه‌ریزی برای تصویربرداری نیز با اشتباهات زیادی عمل می‌کنند و به عنوان مثل همان روزهای ابتدایی شروع کار از بازیگران گرانقیمتشان استفاده می‌کنند در حالیکه به نظر من بهتر است در ابتدا کار را با گروه بازیگران ارزان‌تر شروع کرده و در ادامه بازیگران گرانتر را به گروه اضافه کرد.
این تهیه‌کننده در ادامه درباره تأثیر بازیگران مطرح و ستاره‌ها در فروش بالای آثار شبکه نمایش خانگی گفت: اگر کیفیت سریال بالا باشد و حضور بازیگران مطرح نیز در فروش تأثیرگذار باشد تا پلتفرم‌ها بتوانند بازاریابی بهتری داشته باشند، قطعاً از حضور بازیگران ستاره و مطرح استقبال می‌کنند اما به نظر من امروز آنچه که برای مخاطبان می‌تواند الویت باشد قصه و فیلمنامه جذاب است و بعد کارگردانی و پس از آن بازیگران هستند که در اولویت قرار می‌گیرند.
او افزود: به عنوان مثال برای تعریف یک نمونه موفق در این زمینه می‌توان به سریال «زیر خاکی» اشاره کرد که از تلویزیون پخش شد. این سریال در روایت و کارگردانی نمونه‌ای بی‌نظیر در تلویزیون ما بود که مورد استقبال هم قرار گرفت و در وهله دوم بازیگرانش نیز فوق‌العاده بودند. ژاله صامتی، گیتی قاسمی و پژمان جمشیدی در این سریال درخشیدند و در فصل دوم آن جای خالی گوهر خیراندیش و هادی حجازی‌فر را به هیچ‌وجه احساس نکردیم و این می‌تواند نمونه و الگوی بسیار خوبی برای تولیدکنندگان آثار مختلف در تلویزیون، سینما و شبکه نمایش خانگی باشد. قطعاً میزان استقبال مخاطبان از سریال‌ها در شبکه نمایش خانگی یک اولویت است و پلتفرم‌ها معمولاً در قراردادهایشان اینگونه مطرح می‌کنند که اگر یک سریال با استقبال روبرو شد فصل بعد هم ساخته می‌شود و برای همین هم تولیدکنندگان سعی دارند قابلیت‌های جذب مخاطب را بالا ببرند تا سریالشان مورد توجه قرار بگیرد.
نجفی در ادامه اظهاراتش درباره ورود چهرههای جدید بازیگری به سینما و شبکه نمایش خانگی تأکید کرد: چهرههای جدید به مرور در شبکه نمایش خانگی نیز به این عرصه وارد می‌شوند. هومن سیدی در سریال «قورباغه» از چهرههای جدید آموزشگاه خودش استفاده کرده و در سریال «میدان سرخ» و «زخم کاری» نیز چهرههای جدیدی دیده می‌شوند. منوچهر هادی نیز از هنرجوهای آموزشگاه خود در آثارش استفاده کرده است. این افراد که به تازگی وارد این عرصه شده‌اند به مرور خودشان باید با تقویت خود در حرفه بازیگری مسیری که به بازیگری حرفه‌ای تبدیل شدن ختم می‌شود را طی کنند.
او در پایان اظهار داشت: باید برای استفاده از چهرههای جدید در تولید یک سریال هنگام پلن‌ریزی بهتر است حضور چهرههای جدید را هم در نظر بگیرند. تلویزیون با توجه به بودجه اندکی که دارد شاید از چهرههای مطرح چندانی نتواند استفاده کند و در این رسانه چهرههای جدید را بیشتر می‌بینیم اما در همین سریال «زیر خاکی» هم چهرههای مطرحی استفاده شدند که فکر می‌کنم عوامل تولید بخش اعظمی از بودجه را صرف دستمزد بازیگران کرده باشند. به هر حال نتیجه‌ای که از تیم تولید «زیر خاکی» حاصل شده است خوشبختانه بسیار رضایت‌بخش بود.
انتهای پیام //
رضا رویگری در گفتگو با موزه سینما:
قربان محمدپور کارگردان سینما:
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
