حق‌خوری طالبان و اردوغان علیه ایران

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، سدسازی بر روی بالادست دجله و فرات از سوی دولت ترکیه تحت پروژه سد «ایلیسو» در جنوب شرق این کشور؛ بدون رعایت حقوق بین الملل در حوزه آب باعث شده است که تالاب های حوزه آب ریز دجله و فرات به کویر تبدیل شود. این اتقاق باعث می شود، با هر اتفاق جوی، توده های عظیم گرد و خاک اول کشورهای عراق و سوریه را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و هزاران نفر را راهی بیمارستان ها کند و بعد این توده گرد و غبار یقه مردم استان های غربی و حتی در پاره ای اوقات پایتخت ایران را هم می گیرد.

جاه طلبی های ترکیه در حوزه آب البته صرفا به پروژه «ایلیسو»  و آتاترک ختم نمی شود و پروژه «داپ» این کشور سرچشمه رود ارس  که به ایران می ریزد را هم نشانه رفته است. با اجرای آن ممکن است مستقیم تر مردم استان های آذربایجان شرقی و نوار شمال غرب هم تحت تاثیر قرار بگیرند.

 «داپ» ابر پروژه‌ای دیگر از مجموع پروژه‌های سدسازی ترکیه است که نام آن اصلا در سطح رسانه‌ها مطرح نشده است. این پروژه کاملا چراغ خاموش و محرمانه پیش می‌رود. پروژه‌ای که به دلیل اثرگذاری مستقیم بر  روخانه ارس، حیات شمال غرب ایران را به‌ طور جدی تهدید می‌کند.

فرافکنی ترکیه و پاسخ ایران

افزایش اعتراض ها در این باره از سوی ایران و تحرکات دیپلماتیک کشورمان در این حوزه اما با فرافنکی از سوی دولت ترکیه و وزرات خارجه این کشور مواجه شد به طوری که بیابان های آفریقا مقصر وضعیت فعلی در ایران خوانده شد.

بر اساس خبری که آناتولی، منتشر کرده است: «تانژو بیلگیچ، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه با انتشار بیانیه‌ای کتبی در واکنش به دیدگاه ایران مبنی براین‌که «ترکیه باعث آلودگی هوا با طوفان شن و گرد و غبار در ایران شده است»، اظهار داشت: این ادعا که سدها در ترکیه باعث ایجاد طوفان‌های شن و گرد و غبار در جغرافیای ما می‌شوند، علمی نیست. طوفان‌های شن و گرد و غبار تا حد زیادی یک پدیده طبیعی است و این مورد، مورد قبول عموم است.

وی معتقد است: علت اصلی طوفان‌های شن و گرد و غبار در ترکیه و ایران، گرد و غبار بیابانی است که از آفریقا و خاورمیانه که دو منبع مهم گرد و غبار در جهان هستند، است. در واقع، تخریب زمین، جنگل‌زدایی، بیابان‌زایی و خشکسالی ناشی از تغییرات آب و هوایی نیز باعث افزایش این طوفان‌ها می شود.»  

این ادعای ترکیه اما با واکنش ایران مواجه شد و سعید خطیب زاده؛ سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری گفت: «ما باید علم را به دانشمندان بسپاریم و باید به یکدیگر کمک کنیم که مشکلات زیست محیطی را حل کنیم. باید مشترکا اقداماتی مناسب و اجرایی برای حل مشکل آب، محیط زیست و ریزگردها انجام دهیم.»

 چند دهه است که ترکیه تحرکات  جاه طلبانه آبی را آغاز کرده است،  انبوه پروژه‌های سدسازی ترکیه در منطقه نه تنها کشور‌های همسایه‌اش را متاثر کرده است بلکه دودش به چشم کشور‌های کمی دورتر هم رفته است. در چنین شرایطی به جای آنکه کشور‌های منطقه به فکر چاره‌اندیشی از مسیر دیپلماسی و رعایت حق‌آبه‌های پایین دست باشند، هر کدام تلاش می‌کند کنترل خود را بر منابع آبی بیشتر کنند.

چالش ایران با طالبان برای تأمین حقابه هامون

ایران باید به رسمیت شناختن طالبان را مشروط به حل مسئله حقابه هیرمند کند. اگر چنین شود، طالبان در شرایط کنونی با توجه به مشکلاتی که در ورود کالا از مرز ایران دارد و همچنین مضیقه تامین سوخت در فصل زمستان و نگرانی از تغییر جهت ایران در حمایت از شیعیان دره پنجشیر، حاضر است با ایران کنار بیاید.

حقابه ایران ۲ بخش دارد؛ حقابه کشاورزی سیستان و حقابه تالاب بین‌المللی هامون. به‌گفته پیرمحمد ملازهی، کازشناس مسائل منطقه، حقابه سیستان در چاه‌نیمه‌ها ذخیره شده و با لوله برای شرب مردم زاهدان انتقال داده شده است. او می‌گوید: عدم‌ تامین حقابه تالاب هامون و بادهای ۱۲۰ روزه، باعث ایجاد ریزگرد می‌شود و سکونت و زندگی در کل منطقه سیستان ایران ، افغانستان و خراسان جنوبی را هم نابود می‌کند. به همین دلیل ایران باید ۲ حقابه را مطالبه کند که تاکنون متأسفانه حقابه هامون نادیده گرفته‌ شده است.

افغانستان مدعی است که از ۸۲۰ میلیون مترمکعب حقابه ایران، هامون هم سهم دارد و در سال‌های پس از تصویب توافقنامه ایران و افغانستان، هر آنچه به‌عنوان حقابه پرداخت کرده از سیلاب‌های فصلی بوده است نه جریان دائمی رودخانه. ثبات سیاسی در سال‌های اخیر در افغانستان البته باعث توسعه سدسازی با کمک کشورهای هند و ترکیه هم شد.
 

دیپلماسی با دولت طالبان بعد از باران‌ها

وقتی ریزش باران در افغانستان سرچشمه هیرمند را پرآب کرد منابع محلی این کشور از پر شدن تقریبی بند کمال خان خبر دادند اما در روزهای نخست این خبر، گویی قرار نبود افغانستان به تعهداتش عمل کند و مسیر آب این سد به سمت شوره زارهای منطقه  گودزره  هدایت شد.

پیگیری حق آبه هیرمند مهمترین برنامه مسوولان استانی و کشوری

 و اما اخیرا و بعد از چندین روز دیپلماسی فعال کشورمان با کشور همسایه افغانستان خبر باز شدن ۲ دریچه از بند کمال خان رسانه ای شد خبری که نماینده مردم زابل در رابطه با آن گفته بود که با پیگیری‌ها و رایزنی‌های صورت گرفته به عنوان نماینده مردم در مجلس، همچنین توسط استانداری و نماینده ویژه رییس جمهور در امور افغانستان و مسوولان وزارت خارجه با طرف افغانستانی سرانجام دریچه‌های تخلیه بندکمال خان بازگشایی و آب به سمت سیستان روانه شد.

در پی این گزارش، هامون و هامون‌نشینان بعد از خدا و باران‌های نعمت‌زایش امیدشان به هیرمند است و بس آن‌ها به خوبی می‌دانند تن بی‌جان هامون برای حظ از آب و روشنایی آن نیاز به دیپلماسی جدی با دولت افغانستان داشت دیپلماسی که به همت دولت سیزدهم، نمایندگان مردم و مطالبه جدی مردم پیگیری و  اخیرا ۲ دریچه بند کمال خان باز شد موضوعی که با تدابیر خوبی که برایش چیده شده بود نوید اتفاقات مثبتی را برای منطقه سیستان می‌داد.

انتهای پیام/