روحانی: هنوز صورت مسئله اصلی «حجاب» تبیین نشده است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ فرهنگسرای اندیشه ویژه برنامه «کشف واقعیت‌های حجاب» را با محوریت گفت‌وگو درباره موضوع حجاب برگزار می‌کند. 

این برنامه گفت‌وگو محور با حضور کارشناسان برجسته عرصه عفاف و حجاب، اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شده و تلاش دارد به شبهاتی که در این موضوع مطرح می‌شود، پاسخ دقیق و متقن علمی بدهد. 

دومین جلسه از این ویژه برنامه با حضور سیدمحمد روحانی پژوهشگر و نویسنده کتاب «ایستاده در برابر باد» برگزار شد.

روحانی در مقدمه سخنان خود گفت: وقتی با نظرات و صحبت‌های شبهه‌آفرینان موضوع حجاب مواجه می‌شوم، تأسف می‌خورم که چرا این افراد و دیگر اعضای جامعه کتاب نمی‌خوانند؟ اغلب شبهاتی که در موضوع حجاب وجود دارد با مراجعه به یک کتاب ساده نظیر «مسئله حجاب» حل می‌شود. این کتاب گردآوری سخنانی است که شهید مطهری در جلسات انجمن پزشکان مطرح کرده است. بدون شک، اگر همین کتاب خوانده شود، بسیاری از مسائل در این زمینه حل می‌شود. 

وی با اشاره به صورت مسئله اساسی در موضوع حجاب گفت: به نظرم یکی از مهم‌ترین مسائل درباره حجاب این است که صورت مسئله هیچ‌گاه به درستی تبیین نشده است. از آنجا که صورت مسئله به درستی بیان نمی‌شود، پاسخ نیز غامض و پیچیده است. صورت مسئله در مقوله حجاب چیست؟ به نظر بنده، مسئله این است که «آیا در جامعه اجازه برهنگی بدهیم یا ندهیم؟» اگر پاسخ مثبت باشد، عواقبش مشخص است که نمونه‌اش را در همین جنبش «می‌تو» در خارج از ایران می‌بینید. آمارهای زیادی از رفتارهای سوء و خشونت علیه زنان وجود دارد. بنابراین عریانی مطلق نمی‌تواند طرفداران زیادی داشته باشد. 

او گفت: پس از عدم پذیرش عریانی، بحث درباره حد و حدودهای حجاب آغاز می‌شود. بالأخره باید حد و حدودی را برای حجاب مشخص کرد اما سوال اینجاست که این حد و حدود چیست؟ آیا باید آن حد و حدودی که اسلام معین کرده است را پذیرفت یا سراغ موضوعات دیگر رفت؟‌ 

این پژوهشگر عرصه عفاف و حجاب درباره مبنای عقلانی پوشش گفت: قبل از هر چیز باید دقت داشت که خلقت بشر به‌گونه‌ای است که به جنس مخالف تمایل دارد. از سویی دیگر،‌ تکامل بشر در گرو این بوده که زوج خلق شده است. یکی ظریف و دیگری قدرتمند. در این بین، روابط جنسی نیز حکم‌فرمایی می‌کند و حتی می‌تواند به خشونت نیز منجر شود. حال باید پرسید چه ایده‌ای برای جلوگیری از این وضعیت به غیر از پوشش، وجود دارد؟ هر ایده دیگری را درنظر بگیریم، حتما مسئله پوشش در بطن آن مطرح می‌شود. 

وی تاکید کرد: اصل و اساس اندیشه دینی در مقوله حجاب در یک جمله خلاصه می‌شود و آن هم این است که: «عامل اساسی و تاثیرگذار روابط انسانی را به زندگی خانوادگی بشر مصروف کنیم.» اسلام به ما می‌گوید که مسئله اصلی بشر، خانواده بودن آن است که می‌تواند راه سعادت را برای او فراهم کند. فراموش نکنید که چه بخواهیم و چه نخواهیم، موضوع حجاب به جهان‌بینی و مبانی ایدئولوژیک هر فرد برمی‌گردد. 

روحانی در پاسخ به این شبهه‌ که چرا زنان باید حجاب را رعایت کنند، گفت: بسیار مشهور است که قرآن کریم در ابتدا مردان را خطاب قرار داده و به آنان می‌گوید چشمان خود را حفظ کنند، اما اینکه حد و حدود حجاب و پوشش برای زنان و مردان چگونه است، به همان سوال ابتدایی برمی‌گردد که آیا می‌خواهیم به آن چیزی که اسلام مطرح کرده قائل باشیم یا دنبال موضوعات دیگر برویم؟ در پاسخ به این سوال که چرا بیشتر، زنان به رعایت حجاب سفارش شده‌اند، معتقدم که دلیل اصلی این است که عمده خشونت‌ها علیه زنان و از سوی مردان صورت می‌گیرد. مصداق این موضوع را در غرب می‌بینید. 

وی هم‌چنین در پاسخ به شبهه دیگری مبنی بر اینکه پوشش باعث حریص شدن مردان می‌شود، گفت: دقت داشته باشید که هر قانونی در دنیا دارای منع و محدودیت است؛ اگر بخواهیم کسی حریص نشود، باید بگوییم که از فردا سرعت در بزرگراه‌ها آزاد است و هیچ محدودیتی نداریم؛ یا بگوییم دزدی را آزاد کنید تا کسی نسبت به آن حریص نشود. چرا چنین کاری صورت نمی‌گیرد؟ به نظرم این شبهه از جمله مواردی است که پاسخ آن در درونش نهفته است. 

نویسنده کتاب «ایستاده در برابر باد» تاکید کرد: در طرح بحثی که در ابتدای سخنانم اشاره کردم، بیان شد که بالأخره باید چه حد و حدودی را برای حجاب درنظر بگیریم؟ آیا می‌خواهیم وارد فضای لج و لجبازی سر حد و حدودها بشویم؟ هر حدی گذاشته شود، ممکن است کسی بیاید و بگوید چرا این قدر نه؟ بنابراین باید سراغ حد و حدودی برویم که دین ما برایمان طرح کرده است. خوب است که این سوال را بپرسیم که آیا پروردگار هستی که به خالقیت او معتقدیم، حدی را برای عدم برهنگی تعیین کرده است‌؟ 

او در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه عده‌ای می‌گویند «دل باید پاک باشد و رعایت حجاب مهم نیست» گفت: چه کسی گفته است که اگر دل پاک باشد همه وجود انسان پاک می‌شود؟ انسان یک وجود واحد است که در آن هم ویژگی‌های جسمانی و هم ویژگی‌های روحانی وجود دارد. بنابراین نمی‌توان تفکیکی قائل شد. همانطور که اسلام برای جنبه‌های روحانی انسان راه رستگاری قرار داده است، برای جنبه‌های جسمانی او نیز مواردی را معین کرده است. به عبارت دیگر، روح و جسم انسان بر یکدیگر تاثیرگذار هستند و نمی‌توان یکی را فارغ از دیگری مورد بررسی قرار داد. 

روحانی در بخش دیگری از سخنان خود درباره برخی شبهات پیرامون منافات حجاب با فعالیت اجتماعی گفت: ممکن است حجاب، فعالیت اجتماعی را از برخی جنبه‌ها دشوار کند، اما بی‌حجابی هم فعالیت اجتماعی را محدود می‌کند. نمونه آن را در کشورهای غربی می‌توان دید. از سویی دیگر، باید این سوال را از خود بپرسیم که چرا خواستار فعالیت اجتماعی هستیم؟ مگر برای سعادت انسانی نیست؟ در این شرایط، آیا باید نسبت به مسئله آخرت بی‌توجه باشیم؟ البته اشتباه نشود که منظور من این است که برای رسیدن به سعادت اخروی باید گوشه‌ خانه بنشینیم، بلکه باید نقطه تعادل را درنظر گرفت. 

وی در تشریح رابطه عرف با دستورات دینی در موضوع حجاب گفت: «عرف»، موضوع فقهی است؛ هیچ فقیهی نگفته است که هرچه عرف گفت باید عمل شود و هیچ فقیهی هم نگفته است که باید به عرف کاملا بی‌اعتنا بود. فقها می‌گویند که باید قواعد دینی را درنظر بگیریم و با توجه به عرف، به سمت تربیت افراد برویم. فراموش نکنید که عرف نمی‌تواند به طور مطلق ملاک تصمیم‌گیری ما باشد. در رفتار پیامبران خداوند می‌بینید که خلاف عرف اشتباه زمانه خود عمل کرده‌اند. برای مثال، عرف جامعه‌ای که حضرت لوط در آن زندگی می‌کرد، چه بود؟ حضرت نوح و صالح در چه جامعه‌ای زندگی می‌کردند؟ بنابراین توجه به عرف در چارچوب دستورات دینی تعریف می‌شود. 

انتهای پیام//