به بازیگران چقدر دستمزد بدهیم؟

انتخاب و چیدمان صحیح بازیگران یکی از نکات مهمی است که در درخشش و گیرایی یک اثر نمایشی تاثیرگذار است. بدیهی است که با این تعریف کارگردانان و تهیه‌کنندگان در سینما، تلویزیون و شبکه‌های نمایش خانگی برای جذب مخاطب بیشتر، به سراغ این عامل یاری‌دهنده‌ی فروش می‌روند که او هم در مقابل دستمزد کلانی را دریافت می‌کند. این گزاره که ارتباط دوسویه دارد و تولیدات هنری را در یکسو و هنرمند را در سویی دیگر قرار می‌دهد شاید یکی از دلایلی است که موجب شده این روزها دستمزد بازیگران چیزی بین (200 تا 400) درصد افزایش پیدا کند. عدد و رقم عجیب و غریبی که ما طی بررسی‌های میدانی و گفت‌وگو با کارگردان‌ها و تهیه‌کنندها به آن رسیده‌ایم. به همین بهانه خبرگزاری برنا طی گزارشی مفصل صحت و سقم و دلایل این موضوع را بررسی می‌کند که از نظر می‌گذرانید.

احمد زالی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در خصوص افزایش (200 تا 400) درصدی دستمزد بازیگران (ستاره و معمولی) به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا می‌گوید: این قضیه واقعیت دارد حتی در شبکه‌های نمایش خانگی اعداد و ارقام بسیار بالاتر از این حرف‌هاست. 

او ادامه می‌دهد: البته نباید یک بعدی به قضیه نگاه کرد. در سینما و شبکه‌های نمایش خانگی اوضاع متفاوت است. از آنجایی که میزان فروش یک اثر را مخاطب مشخص می‌کند پس دستمزد بازیگر بر مبنای میزان فروش پرداخت می‌شود که هیچ ایرادی ندارد. این قضیه در سینمای تجاری دنیا امر بسیار عادی محسوب می‌شود. یعنی اگر بازیگر بیشتر بفروشد دستمزدش بیشتر می‌شود و اگر کمتر بفروشد دستمزد کمتری را در یافت می‌کند.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این پرسش که چرا این افزایش دستمزد به دیگر عوامل نرسیده است توضیح داد: اتفاقا دستمزد تمام عوامل در رسانه ملی و سینما بسیار بالا رفته است. از نویسنده گرفته تا بچه‌های فیلمبردار، چهره‌پرداز و سایر عواملی که پشت دوربین کار می‌کنند دریافتی‌شان افزایش قابل توجهی داشته است که این موضوع بر هیچ‌کس پوشیده نیست.

تهیه‌کننده سریال «خوشنام» در خصوص میزان هزینه برای ساخت تولیدات تلویزیونی بیان کرد: تمام برآوردهایی که برای ساخت آثار تلویزیونی می‌شود اغلب غیر واقعی است و با هزینه‌های موجود منطبق نیست. به هر حال تلویزیون رسانه‌ای است که بودجه‌ی محدودی دارد بنابراین نمی‌توان دستمزد بازیگر را مانند سایر رسانه‌ها پرداخت کرد. دستمزد بازیگر مانند سایر عوامل درصدی از مقدار قرداد بسته شده است.  

زالی با اشاره به تفاوت دستمزد اهالی هنر و تاثیرگذاری این مسئله در کیفیت آثار هنری عنوان کرد: دستمزدی که به بازیگران رسانه ملی پرداخت می‌شود دستمزدی نیست که به بازیگران شبکه‌های نمایش خانگی و پلتفرم‌ها پرداخت می‌شود. طبیعتا این امر ارتباط مستقیمی با کیفیت اثر دارد. به طبع عوامل متخصص‌تر و حرفه‌ای‌تر به واسطه‌ی پرداخت پول بیشتر جذب شبکه‌های نمایش خانگی می‌شوند و ما مجبوریم از عوامل دست دو یا دسته سه برای تولیدات تلویزیون استفاده کنیم.

انتخاب و چیدمان صحیح بازیگران یکی از نکات مهمی است که در درخشش و گیرایی یک اثر نمایشی تاثیرگذار است. بدیهی است که با این تعریف کارگردانان و تهیه‌کنندگان در سینما، تلویزیون و شبکه‌های نمایش خانگی برای جذب مخاطب بیشتر، به سراغ این عامل یاری‌دهنده‌ی فروش می‌روند که او هم در مقابل دستمزد کلانی را دریافت می‌کند. این گزاره که ارتباط دوسویه دارد و تولیدات هنری را در یکسو و هنرمند را در سویی دیگر قرار می‌دهد شاید یکی از دلایلی است که موجب شده این روزها دستمزد بازیگران چیزی بین (200 تا 400) درصد افزایش پیدا کند. عدد و رقم عجیب و غریبی که ما طی بررسی‌های میدانی و گفت‌وگو با کارگردان‌ها و تهیه‌کنندها به آن رسیده‌ایم. به همین بهانه خبرگزاری برنا طی گزارشی مفصل صحت و سقم و دلایل این موضوع را بررسی می‌کند که از نظر می‌گذرانید.

امیر سمواتی تهیه‌کننده فیلم‌های سینمایی «دربند»، «ساکن طبقه وسط»، «کوچه ملی» در خصوص افزایش (200 تا 400) درصدی دستمزد بازیگران (ستاره و معمولی) به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا می‌گوید: این قضیه حقیقت دارد. علاوه بر دستمزد بالای برخی از بازیگران، هزینه‌های دیگری مانند: حمل و نقل، پذیرایی، اسکان و... به فیلمسازها تحمیل می‌شود که همه‌ی این هزینه‌ها ساخت یک اثر سینمایی را دشوارتر از پیش کرده است.

او با اشاره به این اعداد  و ارقام ادامه داد: عده‌ای از بازیگران می‌گویند این اعداد و ارقام حق ماست چرا که برنج، گوشت و... گران شده است. من با افاضه فضل‌های این دسته از بازیگران که گوش فلک را کر کرده است کاری ندارم. معتقدم که مشکل اصلی بین خانه سینما و وزارت ارشاد است. خانه‌ سینما در خصوص تمام مسائل کاملا رها شده و منفعل عمل می‌کند. حالا این انفعال از کجا نشات می‌گیرد مشخص نیست. در مقابل وزارت ارشاد هم بسیار عجولانه برخورد می‌کند و بخشنامه‌هایی می‌دهد که عطف به ماسبق نمی‌شود. برای مثال فیلمسازی ۲ سال پیش برای فیلمی پروانه‌ ساخت گرفته است حالا امروز برای ۲ سال پیش محکوم می‌شود. متاسفانه این موضوع در خصوص ممنوع‌الکاری برخی از بازیگران هم صادق است. 

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «کافه ترانزیت» در پاسخ به این پرسش که چرا این افزایش دستمزد به دیگر عوامل تعلق نمی‌گیرد توضیح داد: این افزایش دستمزد فقط شامل بازیگران نیست. ما سه پارامتر اصلی داریم. خانه سینما، وزارت ارشاد و سینماها. سینمادارها به عنوان سرگروه موظفند آثاری که ساخته می‌شود را عرضه کنند، خانه سینما وظیفه‌اش کنترل اصناف و در مقابل وزارت ارشاد وظیفه‌اش نظارت قوانین است.‌ اما هیچ کدام از این نهادها وظایف خودشان را به درستی انجام نمی‌دهند. برای مثال اگر شما بهترین فیلم را هم بسازید اما بازیگر چهره نداشته باشید سینما فیلم شما را اکران نمی‌کند. این کنترل از عمق باید اتفاق بیفتد تا این وارفتگی که امروز در خصوص آن صحبت می‌کنیم از بین برود. چرا وقتی فیلمی در اکران عمومی موفق عمل نمی‌کند و فروش خوبی ندارد مجدد به بازیگران همان فیلم‌ها عدد و رقم‌های بالا داده می‌شود؟ ما که عطش فیلمسازی نداریم. تا زمانی که این سه پارامتر با هم هماهنگ نباشند ما مشکلات بسیاری خواهیم داشت. 

سمواتی با اشاره به تفاوت دستمزد اهالی هنر و تاثیرگذاری این مسئله در کیفیت آثار هنری گفت: برخی از بازیگران با انصاف هستند و به هر قیمتی به دنبال پول‌های کلان نمی‌گردند. در مقابل عده‌ای هم‌ می‌گویند پای قرارداد انقدر بنویسید اما بقیه‌اش را زیر میزی پرداخت‌ کنید. همین مسائل موجب می‌شود که کیفیت تولیدات سینمایی پایین بیاید و این باعث ساخت فیلم‌های لاغری می‌شود که مخاطب دوست ندارد. چرا که بخشی از شکوه و عظمت سینما به حضور سوپراستارها برمی‌گردد.

او با اشاره به قوانین جدید برای دریافت مجوز موسیقی متن و تیتراژ فیلم‌ها توضیح داد: این روزها برای دریافت مجوز موسیقی فیلم‌ها با مشکل بزرگی مواجه شده‌ایم. وزارت ارشاد می‌گوید هر شخصی می‌خواهد پروانه‌ی نمایش بگیرد باید از شورای موسیقی اجازه بگیرد. اگر قانون به این شکل است چرا روز اولی که پروانه ساخت می‌دادید این موضوع را مطرح‌ نکردید؟ حالا بعد از ۲ سال این قضیه را می‌گویید؟ این عدم انسجام‌ بین وزارت ارشاد و خانه سینما ‌مشکلات زیادی را برای همه‌ی ما به بار آورده است. 

این تهیه‌کننده با اشاره به وظایف خانه سینما و عدم کنترلش در صنوف مختلف عنوان کرد: همه‌ی این مشکلات بر گردن خانه سینماست، چرا که هیچ چیز را  کنترل نمی‌کند. ما جامعه صنفی تهیه‌کنندگان سینمای ایران را داریم اما در این صنف یکی قانون می‌زند، یکی تنبک و دیگری گیتار. کسانی هم که به عنوان شورای عالی آن بالا نشسته‌اند بده بستان دارند و بر اساس مراوده‌های اشکال‌داری پیش می‌روند که این کار وضعیت سینما را بر هم‌ می‌ریزد. بارها شاهد این بوده‌ایم که با یک تلفن پروانه‌ی ساخت یک فیلم را داده‌اند. 

او ادامه داد: من به عنوان «امیر سمواتی» نمی‌توانم هم فیلم بسازم، هم پخش کنم، هم عضو شورای صنفی نمایش و هم شورای عالی باشم. این کارها به جز انحصار و رانت چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟

سمواتی در خصوص توقیف فیلم «برادران لیلا» اظهار داشت: اگر وزارت ارشاد از قبل ابلاغ کرده بود که فیلم بدون پروانه نمایش نباید در جشنواره‌های خارجی حضور داشته باشد و تهیه‌کننده این کار را با وجود اطلاع قبلی انجام داده باشد حق با وزارت ارشاد است، اما اگر غیر این است حق با تهیه‌کننده و کارگردان فیلم «برادران لیلا» است. آیین‌نامه‌‌ها و قوانین جدید باید ضمیمه شوند تا فیلم‌ها با این مسائل مواجه نشوند.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «دربند» در پایان عنوان کرد: از وقتی که «محمد خزاعی» آمده شرایط خیلی بهتر شده است. همه‌ی ما شاهد تلاش ایشان برای بهبود اوضاع هستیم اما متاسفانه این تلاش آنچنان که باید و شاید کارساز نبوده است. برای مثال بنیاد فارابی را در نظر بگیرید هیچ تفاوتی با قبل از دوران آقای خزاعی نکرده است. همچنان همان افراد سر همان صندلی‌ها نشسته‌اند. باید یک تفاوت ماهوی بین دولت آقای رئیسی با آقای روحانی باشد که متاسفانه نیست. وقتی بدنه همان است چیزی دگرگون نمی‌شود.‌ من معتقدم این فضا تا از قدرت یکسری اشخاص خارج نشود تغییری نخواهد کرد.

خبرنگار: تبسم کشاورز