پازل ناتمام درختان بومی

به گزارش خبرگزاری برنا از هرمزگان ، به جای درختان و گل های بی ثمر و بی استفاده درختان گارومزنگی در بزرگراه شهید رجایی آذین بخش آن قسمت شده اند که نه تنها منظره بسیار زیبا و آشنای کودکی را تداعی می کند بلکه میوه هایشان بسیار خوشمزه و مورد استقبال مردم است این موضوع بسیار خوشحال کننده است که کارشناسان شهرداری با دید کارشناسانه و حفظ جغرافیای این منطقه از هرمزگان  به این موضوع توجه داشته اند زیرا ما علاوه بر پیشرفت اقتصادی باید فرهنگ و همچنین گیاهان بومی در این جغرافیا را نیز مورد توجه قرار دهیم .

آنچه باید در مورد گیاهان بومی در این اقلیم بدانیم ؛ موز یکی از میوه های گرمسیری بومی جنوب شرق آسیا و شبه جزایر مالزی و استرالیا است که در هرمزگان رشد می کند و طرفداران زیادی دارد و هر روز خواص جدیدی از آن کشف می شود، در ادامه به بخشی از خواص موز اشاره خواهیم کرد.کمک به درمان اسهال از طریق جایگزینی الکترولیت ها و از آنجا که موز غنی از پتاسیم است، می تواند جایگزین پتاسیم از دست رفته بدن شود شما می توانید با خوردن یک موز پتاسیم از دست رفته را جایگزین کنید، بهبود دستگاه گوارشی؛فیبر موجود در موز موجب بازگشت عملکرد طبیعی روده می شود. عضلات روده در یک الگوی موج مانند (پروتئینی به نام پرستالیس) قرار دارند که پتاسیم موز می تواند این عضلات را استحکام بخشد،تنظیم قند خون ؛موز غنی از فیبرهای نامحلول و محلول است که جذب چربی ها و کربوهیدرات ها را کاهش می دهد و میزان قند خون شما را در محدوده سالم نگه می دارد،ویتامینB6 در موز باعث کاهش استرس می شود که می تواند به مدیریت دیابت کمک کند.

انبه از خانواده میوه‌های آلویی است، گیاهی خوراکی که قسمت گوشتی خارجی آن قشایی است که دانه را در بر گرفته و یکی از میوه های گرمسیری هرمزگان و از متداول‌ترین میوه‌های مصرفی در سرتاسر جهان است؛  انواع زیتون( گواوا)‌، خرما و نارگیل از اعضای همین خانواده محسوب می‌شوند. برخی از خواص مصرف انبه در حفظ سلامت عبارتند از کاهش خطر اختلالات نابینایی مرتبط با شبکیه چشم، کاهش خطر ابتلا به سرطان روده، بهبود در هضم غذا و حفظ سلامت استخوان‌ها و همچنین برای سلامت پوست و مو مفید است .پیشگیری از آسم؛خطر پیشرفت آسم در افرادی که مقدار فراوانی از مواد مغذی بتاکاروتین که در انبه، پاپایا و... موجود است ،  مصرف می‌کنند بسیار پایین است، رفع سرطان ؛بر اساس مطالعات انجام شده در موسسه بهداشت عمومی تغذیه در دانشگاه هاروارد، برنامه غذایی سرشار از بتاکاروتین، نقش یک مدافع را در برابر ابتلا به سرطان پروستات ایفا می‌کند و همچنین در مطالعات انجام شده در ژاپن به اثبات رسید که مصرف بتاکاروتین نتایج معکوسی را در پیشرفت سرطان روده حاصل می‌کند.

محققان امیدوارند که با انجام یک آزمایش بالینی جزئی بر روی افرادی که به طور فزاینده‌ای با التهابات داخلی مواجهند و خطر ابتلا به سرطان در آنها بالاست، اثبات کنند که انبه در پیشگیری و درمان سرطان تاثیرات مثبتی دارد.

خرما که برای هزاران سال، غذای اصلی کشورهای خاورمیانه و هندوستان بوده است ؛ کشت خرما در روزهای مدرن امروزه که در غرب پاکستان انجام می شود، به 7000 سال قبل از میلاد برمی گردد. خواص خرما برای همگان آشکار است. خرما یکی از میوه های گرمسیری هرمزگان است . بهبود سلامت قلب ؛ فقط تعداد کمی خرما را در روز برای بهبود سلامت قلب خود بخورید ؛ آنتی اکسیدان ها در خرما باعث جلوگیری از آترواسکلروز می شوند که اساسا باعث سخت شدن شریان ها و ایجاد لخته می شود این آنتی اکسیدان ها حذف کلسترول را از سلول های عروقی تحریک می کنند. خرما نیز شامل ایزوفلاون است که شناخته شده برای کاهش خطر بیماری قلبی عروقی است، کمک به تنظیم کلسترول ؛یکی از مزایای موثر خرماست. مصرف خرما حتی برای افراد سالم می تواند بر میزان کلسترول و استرس اکسیداتیو تاثیر مثبتی داشته باشد. خرما حاوی کلسترول نیست . غنی از آهن و فیبر بیشتری نسبت به موز است.

میوه درخت جم از دیگرمیوه های بندرعباس است که بیضی‌شکل، به رنگ قرمز تیره و هم‌اندازه زغال‌اخته و گیلاس است و مزه ترش و شیرین دارد. درخت جم، بومی کشورهای هند، سریلانکا، بنگلادش و اندونزی است و در نواحی ساحلی و گرمسیری دنیا کشت می‌شود وسرشار از ویتامین آ، سی، سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر، منگنز، روی و آهن است.

همچنین پوست میوه جم موجب افزایش کارایی دستگاه گوارش، کبد و تنظیم ضربان قلب می‌شود.

درخت گاروم زنگی (لوز )، نام درختی گرمسیری و میوه دار است که در استان‌های ساحلی جنوب ایران همچون هرمزگان و بوشهر می‌روید. این درخت بومی جنوب آسیا (هند، بنگلادش و ...) تا گینه نو و شمال استرالیا است.مغز این میوه ارزش خوراکی فراوانی دارد و دارای انواع مواد معدنی، ویتامین‌ها، کربوهیدرات و ۱۶ درصد روغن است. این میوه ارزش دارویی بسیار زیادی دارد و در کشورهای گوناگون از برگ‌ها و و پوست درخت گاروم زنگی به شکل گسترده‌ای در پزشکی استفاده می‌کنند، به عنوان مثال در کشور تایوان برگ‌های افتاده درخت را در درمان بیماری های جگر مؤثر می‌دانند و در سورینام برای درمان اسهال و اسهال خونی، برگ‌های درخت گاروم زنگی را مانند چای دم می‌کنند و می‌خوردند، همچنین از برگ‌های آن برای ضدعفونی آکواریوم‌ها استفاده می شود. در همه کشورهای قابل رویش ، به خاطر زیبایی و سایه دار بودن به عنوان درخت زینتی در مناطق شهری کاشته می‌شود.

چوب این درخت سرخرنگ، محکم و در مقابل آب بسیار بادوام است. میوه لوز نخست سبزرنگ و کال است و در 2  رنگ زرد و قرمز وجود دارد که میوه قرمز ترش مزه و میوه زرد شیرین است. میوه آن مانند انبه گوشت زیادی نسبت به هسته ندارد، اما بسیار خوش طعم است. هسته بزرگ آن لیف پوشیده‌ای دارد که دارای مغز خوردنی است.

 چیکو یک درخت گرمسیری از خانواده ساپوتاسه با نام علمی مانیلکارا زاپوتا است که به سرما حساس بوده و نوار ساحلی استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان مکان مناسبی برای پرورش آن است. میوه چیکو ارزش غذایی بسیار بالایی دارد. این میوه در مرحله رسیدگی دارای گوشت شیرین و نرم و رنگ قهوه‌ای بوده و حدود ۲۱ درصد قند دارد، بنابراین، فرآوری آن برای محصولات دیگری مانند مربا و مارمالاد مفید بوده و سبب افزایش ارزش افزوده حاصل از فروش محصول فرآوری‌شده آن، خواهد شد. از این‌رو، طی یک پژوهش تحقیقاتی، سه محصول مربا، مارمالاد و آب میوه از چیکو تهیه شده است.میوه چیکو حدود ۵ درصد فیبر و یک درصد چربی داشته و میزان پروتئین آن حدود ۴ درصد است.

این میوه منبعی از ویتامین‌ث و نیز ویتامین‌های گروه ب شامل ریبوفلاوین، نیاسین، پانتوتنیک اسید، فولات و ویتامین ب۶ است و مقادیر قابل توجهی عناصر معدنی نظیر آهن، کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی دارد.همچنین براساس یک باور محلی، میوه رسیده چیکو می‌تواند مشکل ناباروری در مردان را بهبود بخشد. طی یک پروژه تحقیقاتی، عصاره برگ‌های درخت چیکو، توانسته است در بهبود افسردگی ناشی از دیابت در موش موثر باشد.

 درخت لور از دیگر درختان است که در کشورهای دیگر منبع درآمد و گردشگری فراوانی است که می‌توان آن را از جمله زیباترین درختان مناطق گرمسیری و از جاذبه های گردشگری هرمزگان دانست، درختی با تاجی بزرگ و ریشه‌های متعدد که میوه نارنجی رنگش به شکل انجیر و خوراکی است، برگ‌ها و ریشه‌هایش از بدنه آن آویزان شده ، این درخت را از سایر درختان متمایز می‌کند.ثبت ملی این درختان رونق گردشگری را به همراه دارد .

سوالی که همیشه ذهنم را مشغول کرده بود این است که چرا در چنین شهری با این منابع غنی غذایی شهرداری به جای کاشت این درختان از درختان بی ثمر استفاده می کند چند سال قبل این سوال  را پرسیدم و پاسخ اش آبیاری زیاد و استفاده از آب آشامیدنی بود در آن زمان این حرف کاملا منطقی به نظر می رسید اما حال که می توانیم از پساب تصفیه شده فاضلاب برای این امر استفاده کنیم گمان می رود این دلیل قانع کننده نیست . پیشنهاد من برای گسترش و استفاده ساکنان بدون هزینه از این میوه های مثمر این است که شهردار هر منطقه با رایزنی با معتمدین هر محله یا مساجد تعدادی نهال در اختیار ساکنان آن منطقه قرار دهد و ساکنان، نهال ها را تحویل بگیرند و همچنین درختان پلاک گذاری شوند . تمام معابر عمومی در محله ها با این درختان مثمر زیبا شوند و بسته به اندازه  این معابر یا پارک های محله ای هر کوچه یا هر چند خانه نگهداری از یک نهال را برعهده بگیرند با این تفاسیر هم سرقت میوه ها از منازل کم می شود و هم مردم آرامش خاطر دارند و از طرفی با کمترین هزینه برای هر خانه تقریبا بصورت رایگان میوه تامین می شود . و ماداران باردار و همچنین کودکان بیشترین بهره را از این طرح می برند .در هفته سلامت قلب دکتر حسین فرشیدی رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت برای تغذیه مادران باردار 56 میلیارد تومان نیاز است تا باعث کاهش زایمان زودرس شود گمان می رود  این طرح بی تاثیر در زایمان زودرس نباشد.

البته چند سال پیش این اتفاق افتاد و نهال نارنج به مردم تحویل شدکه در بیرون از خانه و روبروی در ورودی کاشته شود اما بدلیل صحبت هایی که توزیع کننده نهال داشت بیشتر ساکنان حداقل در محل زندگی من ( 400  دستگاه ) از گرفتن نهال خودداری کردند زیرا توزیع کننده به ساکنان گفت  اگر نهال خشک شود باید ساکن منزل پاسخگو باشد و جریمه می شود با این شرایط چه کسی حاضر است طی نگهداری و آبیاری از یک نهال چنان ریسکی را قبول کند . بهتر است این کار بصورت کارشناسانه انجام شود و باید توجه داشته باشید وقتی مردم در طرح و پروژه ای مشارکت دارند آن طرح با موفقیت بیشتری به نتیجه می رسد. و می توان برای ترغیب ومشارکت بیشتر ، مسابقاتی در زمینه پرورش و کاشت درختان بومی در محله ها برگزار کرد کماکان می توان از این طریق فرهنگ کار جمعی را نیز گسترش داد .

در کوهستان پارک پنجعلی نیز می توان از این درختان بومی استفاده بسیاری برد  و برای رشد اقتصادی نیز  با گسترش و کاشت این درختان به صادارت آنها و فرآورده های حاصل از این درختان تکیه کرد.

جمیله دبیری نیا

انتهای پیام