استفاده از گاز روسیه در درازمدت به نفع ایران نیست/ لزوم بهره برداری حداکثری از حق ترانزیت سوآپ گاز روسیه

به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری برنا، با شروع جنگ روسیه و اوکراین، کشورهای اروپایی به محصولات صادراتی روسیه به این کشورها که عمده آن نیز از جنس انرژی و موادی مانند گاز یا نفت بود، تحریم‌های جدیدی اعمال کردند که به موجب آن علاوه بر ضربه شدید اقتصاد اروپا، روسیه نیز نیازمند ورود به بازارهای جدیدی شد.

تجارت نفت خام بر اساس صادرات دریایی است و امکان تغییر مشتریان و مقاصد صادراتی به راحتی امکان پذیر است و روسیه با اعمال تخفیف های مختلف، بازارهای صادراتی جدیدی به جای اروپا در شرق آسیا پیدا کرد. کشورهایی نظیر چین و هند از این فرصت ایده آل و تخفیف مناسب روسیه حداکثر استفاده را کردند و مسکو در حال تبدیل شدن به بزرگ ترین صادرکننده نفت به این کشورها است.

عمده صادرات گاز روسیه از طریق خطوط گازی است و به همین دلیل پیدا کردن مشتریان جدید برای گاز بسیار سخت تر از نفت است. بنابراین سیاست جدیدی برای توسعه صادرات گازی روسیه باید شکل بگیرد و این سیاست، سوآپ یا فروش گاز توسط روسیه به همسایگان است.

سیاستی که بهترین نقطه برای جمهوری اسلامی ایران است، ایران با موقعیت یکتای جغرافیایی خود و همچنین دسترسی به منابع گازی عظیم، اولین و مهم‌ترین شریک گازی روسیه در این سیاست جدید خواهد بود.

سیدمهدی حسینی رئیس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی با خبرنگار گروه نفت خبرگزاری برنا گفت وگو کرده است. 

وی درباره اینکه آیا سوآپ گاز روسیه یا خرید آن برایمان سودآوری دارد یا خیر؟ گفت: اصولاً برقراری روابط با کشورهای همسایه به لحاظ ترانزیتی، اقتصادی، سیاسی و جوانب دیگر منفعت زاست؛ این همکاری ها به تلطیف روابط کشورهای منطقه منجر می شود و امنیت را برای همگان به ارمغان می آورد. امیدواریم این گونه روابط با تمامی کشورهای منطقه در دستور کار قرار بگیرد و شبکه ای از روابط حسنه را با کشورهای همسایه و منطقه داشته باشیم. از این منظر، سیاست سوآپ گاز روسیه مثبت است.

رئیس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی تصریح کرد: در حال حاضر، روسیه گازش را به اروپا صادر نمی کند و می خواهد آن را از طریق ایران به بازارهای دیگری وارد کند، این برای روسیه یک گام مثبت است و برای ایران هم مزیت دارد. ایران با استفاده از شبکه و زیرساخت عظیم خطوط لوله گازی خود می تواند از سوآپ یا صادرات گاز روسیه حداکثر بهره را ببرد.

وی در ادامه گفت: ما در ماه های سرد سال تراز گازمان مثبت نیست و ناترازی در این بخش داریم. بنابراین، می توانیم بخشی از گاز روسیه را برای برآوردن مایحتاج داخلی مورد استفاده قرار دهیم و از تعطیلی صنایع خود جلوگیری کنیم. موضوع دیگر این است که ما شبکه عظیم گازی در کشور داریم که شمال را به جنوب وصل می کند و جنوب را به بازارهای بین المللی همچون پاکستان متصل می کند.

حسینی خاطرنشان کرد: هم اکنون زیرساخت های ما تا مرز پاکستان پیش رفته است. با آذربایجان، عراق و ترکیه نیز مرتبط هستیم. این شبکه ارتباطی یک فرصت ترانزیتی برای کشور به وجود آورده است. به این معنا که می توانیم گاز را در نقطه ای دریافت کنیم و در جای دیگری تحویل دهیم و حق ترانزیت بگیریم و درآمدزایی برای کشور داشته باشیم. اما باید ملاحظه ای را هم مدنظر داشته باشیم. ما نباید تبدیل به یک واردکننده گاز روسیه شویم و استفاده از آن در مصارف داخلی برای ما تبدیل به یک امر معمول و دائمی شود.

وی افزود: استفاده از گاز روسیه برای رفع مایحتاج داخلی کشور در درازمدت به نفع ما نخواهد بود. زیرا ما به لحاظ ذخایر گازی در دنیا اول یا دوم هستیم. با توجه به این شرایط باید بتوانیم از منابع و ظرفیت های خودمان بهره برداری کنیم. الان روسیه تمام بازار اروپا را به لحاظ گاز تسخیر کرده است و با توجه به همین مزیت توانست شرایط سیاسی فعلی را رقم بزند.

رئیس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی گفت: مسکو از گاز به عنوان یک ابزار سیاسی علیه اروپا استفاده می کند و تلاش دارد سیاست های خودش را پیش ببرد. حالا که به اروپا صادرات انرژی ندارد، کشورهای دیگری را جایگزین می کند. ولی ما به عنوان دومین یا اولین دارنده ذخایر گازی در جهان هنوز در تأمین نیاز مصرفی کشور در بخش خانگی و صنایع مشکل داریم. نباید اجازه دهیم استفاده از گاز روسیه ما را بیش از پیش از بهره برداری از منابع مان غافل کند.

این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: افزایش تولید گاز و صادرات آن به کشورهای دیگر باید در دستور کار باشد. به ویژه صادرات به کشورهای همسایه باید مدنظر قرار بگیرد، زیرا می توانیم از طریق خط لوله که ارزان ترین راه انتقال گاز است، این کار را انجام دهیم. افزایش صادرات گاز به عراق باید پیگیری شود، از طریق ترکیه حتی می توانیم به بازار اروپا دسترسی پیدا کنیم. پاکستان نیز بازار خوبی برای ماست و باید به بحث های پیش پا افتاده پایان دهیم و با اسلام آباد در این خصوص به توافق برسیم.

حسینی خاطرنشان کرد: با وجود ملاحظه ای که در بالا توضیح داده شد، سوآپ گاز روسیه برایمان مزیت دارد و باید از این فرصت استفاده کنیم. بخشی از این گاز را می توانیم در داخل استفاده کنیم و بخش دیگری از آن را به کشورهای دیگر صادر کنیم و حق ترانزیت بگیریم.

وی افزود: سوآپ یکی از روش های معمول و سودآور است که کشورهای مختلف از آن بهره می برند. مثلاً آمریکا در حال حاضر حدود 80 میلیون متر مکعب گاز از کانادا وارد می کند و مجدداً 20 میلیون متر مکعب از این گاز را در نقطه ای دیگر با قیمت بالاتر به کانادا تحویل می دهد. 60 میلیون متر مکعب باقیمانده را هم به مکزیک صادر می کند. این یعنی استفاده از فرصت ها که باید در دستور کار ما هم باشد. ما باید این فرصت سازی ها را یاد بگیریم.

حسینی گفت: دنیای انرژی دنیای رقابتی است و نباید فراموش کنیم که با روسیه در بخش نفت و گاز در بازار رقیب هستیم. حواسمان باید به این رقابت ها باشد. باید مواظب باشیم که بازارهای ما در درازمدت از بین نرود. مثلاً نباید اجازه دهیم پاکستان به گاز روسیه عادت کند. باید خودمان هم به سمت تولید گاز برویم و به صادرات بپردازیم. الان امارات و کویت که در نزدیکی کشور ما قرار دارند، از آمریکا LNG وارد می کنند. نباید اجازه دهیم فرصت های منطقه از بین برود.

وی در ادامه گفت: قطعاً همکاری هایی همچون سوآپ یا خرید گاز روسیه می تواند به در هم تنیدگی روابط سیاسی و اقتصادی کشورهای درگیر منجر شود و تقویت موقعیت سیاسی کشورمان را به دنبال داشته باشد. قدرت ملی کشور صرفاً دفاعی نیست. برای پرواز در دنیای سیاست نیاز به دو بال داریم که یکی از آن ها دفاعی و دیگری اقتصادی است.

رئیس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی تصریح کرد: ابزار اقتصادی می تواند به تقویت موقعیت سیاسی کشور منجر شود. استفاده منطقی از پتانسیل های موجود و افزایش روابط با دیگر کشورها می تواند در بی اثر سازی تحریم ها موثر باشد. باید طوری با دیگر کشورها وارد رابطه شویم که آن ها نتوانند از فرصت های ایران صرف نظر کنند، این طور است که تحریم ها بی اثر می شوند.

انتهای پیام/