رانت خوراک ارزان چگونه توسعه صنعت پتروشیمی‌های گازی را متوقف کرد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، فروکش کردن همه گیری کرونا و جنگ روسیه و اوکراین به افزایش تقاضای جهانی برای گاز منجر شده است. به طوری که در حال حاضر فروشندگان گاز در جهان به سودهای سرشاری دست یافته و درآمدهای ارزی خود را افزایش داده اند. این در حالی است که گاز در کشور ما با قیمت بسیار پایینی در اختیار شرکت های پتروشیمی و صنایع قرار می گیرد. عدم النفعی که از این موضوع برای کشور پیش آمده، بسیار زیاد است و نمی توان از آن چشم پوشی کرد. به گونه ای که به کاهش 66 درصدی درآمدهای ارزی دولت از محل تجارت گاز با اعطای رانت خوراک گاز ارزان قیمت به صنعت پتروشیمی اشاره می شود.

دولت در اقدامی کم سابقه به تعیین سقف 5 هزار تومانی برای خوراک پتروشیمی ها مبادرت کرده است که به معنای محروم کردن کشور از درآمدی بالغ بر 166 هزار میلیارد تومان در سال است. حذف هاب های اروپایی از فرمول تعیین قیمت خوراک پتروشیمی ها نیز سبب کاهش 6.5 سنتی قیمت خوراک نسبت به سقف 5 هزار تومان شده و 46 هزار میلیارد تومان درآمد دولت را در یک سال با فرض مصرف مشابه کاهش خواهد داد. این واقعیات ما را بر آن داشت تا نظرات حمیدرضا عراقی، مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران را جویا شویم.

عراقی در خصوص پایین بودن قیمت خوراک پتروشیمی ها و سوخت صنایع در کشور و اینکه چه تأثیری بر عدم مصرف بهینه ی انرژی دارد، تصریح کرد: واقعیت این است که ما در کشورمان در حوزه های مختلف انرژی یارانه های بالایی می دهیم. در بخش های متفاوت خانگی، تجاری، نیروگاه ها و صنایع یارانه پرداخت می کنیم. اگر بخواهیم واقعی سازی قیمت ها را داشته باشیم، باید بررسی های دقیقی صورت بگیرد. باید ببینیم کشورهای دیگر چقدر به صنایع شان یارانه می پردازند و وضعیت اقتصادشان چه طور است.

وی در ادامه گفت: اینکه ما دارای ذخایر عظیم گازی هستیم، باعث شد سیاست خود را در زمینه ی استفاده ی حداکثری از گاز قرار دهیم. این سیاست درستی بود، اما مشکل از آنجا بروز کرد که فکری برای استفاده ی بهینه ی انرژی نکردیم. دسترسی به منابع عظیم گازی باعث شد که ما به ابعاد اقتصادی و بهینه سازی مصرف گاز فکر نکنیم. این دو مورد لازم و ملزوم یکدیگر هستند. وقتی قیمت انرژی واقعی نیست و گاز با یارانه ی بسیار بالا در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد، قاعدتاً انگیزه ای برای مصرف بهینه وجود ندارد. وقتی گاز با قیمت بسیار پایینی عرضه می شود، چه دلیلی دارد صنایع اقداماتی را در راستای بهینه سازی مصرف انرژی به اجرا بگذارند.

به هر حال، اعتقاد بنده بر این است که ما در حال حاضر نیاز به یک سیاست گذاری صحیح در حوزه ی انرژی داریم که قابلیت اجرا داشته باشد. قیمت در بهینه سازی مصرف انرژی صنایع تأثیر دارد و میزان تأثیرش باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. واقعی سازی قیمت انرژی در کشورمان یک امر ضروری است و اگر برای آن چاره اندیشی نکنیم، قطعاً در آینده با بحران های شدیدی روبرو می شویم. مرکز پژوهش های مجلس یا مرکزی که زیر نظر معاون اول رئیس جمهور باشد، باید بررسی های لازم را در زمینه ی ایجاد این سیاست انرژی صحیح انجام دهد. باید سیاست های دقیقی در حوزه ی قیمت گذاری ها انجام دهیم. ما فرصت آزمون و خطا نداریم. باید طوری عمل کنیم که اگر قیمت ها را در صنایع پرمصرف تغییر می دهیم، این سیاست غیر قابل برگشت باشد. نه اینکه صاحبان شرکت ها و پتروشیمی ها دوباره لابی کنند و قیمت ها را به حالت رانتی و یارانه ای قبلی برگردانند.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه با اعطای رانت خوراک به پتروشیمی ها و عرضه ی ارزان قیمت سوخت به صنایع، حاشیه ی سود بالایی در ابتدای زنجیره ی صنعت پتروشیمی به وجود می آوریم که به نفع کشور نیست و موجب شده است که توسعه زنجیره ارزش به دلیل رانت خوراک ارزان متوقف شود. اگر قرار است به خاطر توسعه صنایع رانتی اختصاص دهیم، این رانت باید در حد معقول باشد و در تمام طول زنجیره ی صنایع تقسیم شود، نه اینکه فقط در ابتدای آن اختصاص یابد و زمینه سودجویی را فراهم کند. از آنجائیکه موضوعات مربوط به انرژی پکیجی هستند، نمی توان برای یک قسمت فارغ از بخش های دیگر نظر داد. تمامی مسائل باید به صورت چندوجهی و در ارتباط با یکدیگر مورد توجه و بررسی قرار بگیرند.

انتهای پیام/