حمایت نهادهای دولتی از شرکت‌های دانش‌بنیان چگونه است؟ / ساختار معیوب بازار برای رشد کالای داخلی

به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ به تازگی نمایشگاه ایران‌ساخت به منظور حمایت از توانمندی‌های داخلی در حوزه‌های مختلف برپا شده‌است. به همین منظور عبدالرضا مجدالدین، قائم مقام نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران ساخت با حضور در برنامه تهران ۲۰ به بررسی نقش دانش بنیان‌ها در پیشبرد توسعه ملی و حمایت نهادها از این شرکت‌ها پرداخت. 

مجدالدین در ابتدا گفت: جهان امروز ما جهان دانایی است. لذا کشوری که به سمت دانایی نرود دستش به سمت دیگران دراز خواهد بود. بیش از دو دهه است که رهبری بحث‌های جهاد علمی را طرح موضوع می‌کنند و حمایت جدی از توسعه فناوری دارند. از ۱۰ سال پیش اولین نماشگاه ایران ساخت در حال برگزاری است. درواقع از سال ۹۲ محصولات شرکت‌هایی که صاحب فناوری شده بودند در ایران‌ساخت عرضه می‌شد. از انتقال تکنولوژی تا خلق تکنولوژی، محصولاتی که آن سال عرضه شد از لحاظ سطح پیچیدگی در سطح ۳ یا ۴ بود. 

قائم مقام نمایشگاه ایران‌ساخت ادامه داد: محصولاتی که اکنون ارائه می‌شود از لحاظ سطح پیچیدگی در رتبه دو قرار دارند. یعنی سطح پیچیدگی بالایی دارند و در مرز دانش هستند. حتی برخی از آنها در بازارهای اروپایی به فروش می‌رسند. یا کارگزار و عاملی‌ از کشورهای اروپایی این محصولات را از ما تهیه می‌کند. در نمایشگاه امسال ۴۴۲ مرکز و شرکت فناور دانش‌بنیان متقاضی ارائه محصول بودند. ارزیابی محصولات از نظر فنی با این نگاه که حداق می بایست 50 به علاوه ۱ چه نزم‌افزار چه سخت‌افزار ساخت داخل باشد، انجام گرفت. اگر محرز شد که محصول سرهم شده قطعات خارجی نیست، اجازه ورود به نمایشگاه به آن داده می‌شود.

وی افزود: بیش از  ۹۰۰۰ محصول در نمایشگاه عرضه شده و بیش از ۱۰۰۰ عدد لوازم جانبی آن محصولات را نیز در کنارش عرضه شده است. برپایی نمایشگاه چهار روزه یک حرکت نمادین است. اصل این حرکت به صورت سامانه ایران ساخت به صورت دائمی پابرجا است و در طول سال هم امکان ثبت محصول روی آن وجود دارد. در طی ۹ سال گذشته ۱۳۳۰ میلیارد تومان فروش محصولات این نماشگاه بوده است. اگر از نظر ارزی به قیمت سال حساب کنیم تا به حالا ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار ایران‌ساخت برای کشور ارزآوری داشته است. 

مجدالدین ادامه داد: به این واسطه از خروج ارز جلوگیری شده و به کمک این توانمندی از واردات برخی دستگاه‌های اساسی بی‌نیاز شدیم. برای مثال در حال حاضر در حوزه میکروسکوپ نوری که در محیط‌های پژوهشی از آن استفاده می‌شود به نقطه صادرات رسیده‌ایم. یا در ساخت بعضی از دستگاه‌ها که کاملا با زندگی مردم در ارتباط است به دستاوردهای بزرگی دست پیدا کرده‌ایم. به تازگی دستگاهی که به اندازه یک قلم است و توده‌های سرطانی را تشخیص می‌دهد توسط یک شرکت دانش‌بنیان ساخته و تایید شد. 

قائم مقام نمایشگاه ایران‌ساخت گفت: حمایت از این شرکت‌ها برای عرضه، تولید و بهره‌برداری با دستگاه‌هایی مانند وزارت صمت و بهداشت است.

برای مثال در خصوص بحث اول برنامه که پیرامون آلودگی هوا بود، یکی از راه‌های کنترل آلودگی هوا تولید وسایل حمل و نقل برقی است. در حالی که تولید موتور سیکلت و اتوبو‌س‌های برقی ایرانی توسط یک شرکت دانش‌بنیان آغاز شده و تولید محدودی صورت گرفته اما بایستی که سرمایه‌گذار از او حمایت کند. 

وی افزود: درواقع بخشی که باید سرمایهگذاری بکند، این کار را نمی‌کند. ما در معاونت علمی نیاز فناورانه را حمایت کرده و به تولید می‌رسانیم. اما فناور باید به فکر ارتقای محصول خودش باشد.

ساختار معیوب بازار برای رشد کالای داخلی

رضا پاینده، کارشناس حوزه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان در تماسی تلفنی در خصوص عملکرد این مراکز و حمایت‌های دولتی از آن‌ها به تهران ۲۰ گفت: اساسا نوع حمایت‌های معاونت علمی و سایر نهادها، حمایت‌های موثری است؛ ولی طبیعی است که همچنان با کاستی مواجه هستیم.  برای مثلل ممکن است که محصول مورد نیاز توسط شرکتی تولید شده باشد ولی ساختار بازار برایش ایجاد مشکل کند. یا آن شرکت هنوز جا نیفتاده و مشکل بازاریابی دارد. زیرساخت کافی در بازار وجود ندارد و عموم حمایت‌ها، مالی است.

پاینده افزود: اگر بخواهیم استراتژی را در کل کشور در حوزه دانش‌بنیان به تولید دانش‌بنیان اختصاص بدهیم، باید این استراتژی را به رساندن این محصول دانش‌بنیان به دست مصرف کننده تغییر بدهیم. این خلایی است که همچنان تکمیل نشده است.

مجدالدین نیز در مقابل گفت: خیلی از فناوران زندگی‌شان گذاشتند تا محصولی را تولید کنند. اما سیستم ساختار اقتصادی ما به نحوی است که سرمایه مردم به سمت خودرو می‌رود. باید سرمایه از ناحیه بخش سرمایه‌گذار در اختیار این شرکت‌ها قرار بگیرد. یکی از کارهایی که الان توسط صندوق نوآوری انجام می‌شود، تامین منابع برای ایده‌های فناورانه است. صندوق با این راهکار توانسته حداقل پشتبانی‌های لازم را انجام بدهد.

قائم مقام نمایشگاه ایران‌ساخت افزود: در نمایشگاه بیش از ۹ هزار محصول ارائه شده اما این تولید اگر در سطحی بخواهد باشد که جنبه صادراتی بگیرد بایستی مراتب گرفتن گواهی‌های بیرونی را طی کند. در دوران کرونا شرکت‌های دانش‌بنیان، سکینه قلبی در جامعه ایجاد کردند؛ چراکه در آن زمان بیشتری حمایت مالی صندوق به سمت شرکت‌ها بود. اگر سرمایه از سمت نهاد‌ها بیشتر بشود شرکت‌ها شکوفاتر می‌شوند.

پاینده نیز در پایان تاکید کرد: باتوجه به اینکه کالای دانش‌بنیان سر سفره مردم نیست، یک کار خیلی مهمی که می‌شود انجام داد سرمایه‌گذاری‌های مردمی است. باید کالاها معرفی بشود و مردم از تولبد داخل حمایت کنند. درواقع این کار مهمی است که مغفول مانده و باید پیگیری بشود.

انتهای پیام/