اگر «مشق شب» دیده می‌شد ساخته نمی‌شد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ نشست نقد و بررسی فیلم مستند سینمایی «مشق امشب» شب گذشته (دوم بهمن) با حضور کارگردان، عوامل فیلم، اصحاب رسانه و علاقمندان در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد. 

مهران نعمت‌اللهی یکی از کارگردانان فیلم، مریم پناهی فعال اجتماعی حوزه کودکان کار و خیابان و شهرزاد امیرشاه‌کرمی منتقد سینما، در این مراسم حضور داشتند. 

مهران نعمت‌اللهی کارگردان «مشق امشب» در ابتدای نشست از گروه سینمایی هنر و تجربه تشکر کرد و گفت: از اینکه این فرصت را در اختیار «مشق امشب» قرار دادید سپاسگزارم. «مشق امشب» یکی از موفق‌ترین مستندهای دهه اخیر بود و زحمات چند ساله من و اشکان نجاتی دیگر کارگردان فیلم، به نتیجه رسید. از اینکه تماشاگر تا انتها فیلم را تماشا کرد بسیار خوشحالم. 

وی به دلیل اصلی ساخت این فیلم اشاره کرد و افزود: یکی از دلایل اصلی من برای ساخت این اثر، علاقه به آقای کیارستمی بود. کیارستمی یک کارگردان غیرقابل تکرار، مولف و جلوتر از زمان خودش است. در تمام آثارش روحی دمیده که باعث شده کارها همیشه زنده باشند و هیچ وقت کهنه نشوند. اهمیت به زندگی در تمام فیلم‌هایش دیده می‌شود. در کنار علاقه به کیارستمی می‌خواستم نقدی بر نظام آموزشی داشته باشم. 

این کارگردان با تاکید بر اینکه مستند «مشق شب» در سال 67 میتوانست اتفاق خوبی برای نظام آموزش و پرورش رقم بزند بیان کرد: اگر در آن زمان به دغدغه‌های این فیلم توجه می‎شد در حال حاضر شاهد نظام آموزشی فعلی نبودیم. «مشق شب» برشی تاریخی از نظام آموزشی است. هر کسی دغدغه‌مند است این دو فیلم را ببیند. 

نعمت‌اللهی با اشاره به نحوه انتخاب کودکان و کار با آنها گفت: با کودکان در فیلم تمرین نمی‌شد و آنها در لحظه پاسخ می‌دادند. نسل امروز به همین اندازه رک، شفاف و آگاه هستند. پاسخ‌هایی که از کودکان کار می‌گرفتیم بسیار متفاوت و عمیق بود و آن هم به دلیل شرایط زندگی آنهاست که خیلی زود وارد جامعه شدند. 

این هنرمند تصریح کرد: این کودکان باید مورد توجه قرار بگیرند و برایشان فضایی فراهم شود تا کودکی کنند. ما قصد داشتیم با ساخت این مستند تلنگری بزنیم و به همه بگوییم این کودکان باید در فضای مناسب به کودکی بپردازند. 

وی ادامه داد: معتقدم «مشق امشب» تکلیف امروز ماست. اگر تکالیفمان را درست انجام ندهیم آیندگان به ما نمره خوبی نخواهند داد. امیدوارم آیندگان درباره «مشق امشب» بیشتر صحبت کنند. ما در برابر تمام کودکان و بخصوص کودکان کار مسئولیم. 

وی یادآور شد: اولین چیزی که کودک نباید از آن محروم باشد آموزش است. کودکان محیط و فضا ندارند تا کودکی کنند. 

کارگردان «مشق امشب» با اشاره به اینکه در این فیلم فقط تلاش کرده است تا بخشی از مشکلات کودکان بخصوص مشکلات کودکان کار را نشان بدهد افزود: فشاری که بچه‌های کار در زندگی تحمل می‌کنند و زندگی پرمشقت آنها، بصورت کامل قابل نشان دادن نیست و پرده سینما تحمل این مشکلات را ندارد.

وی با تاکید بر اینکه یکی از وظایف سینماگران و بخصوص سینمای مستند نشان دادن مشکلات است گفت: ما به عنوان سینماگر و مستندساز باید پرسشگری و مطالبه کنیم. وظیفه ما گفتن است چرا باید کسی که بدنبال شفافیت موضوعات است و پرسشگری و کنشگری می‌کند از جامعه حذف شود. 

نعمت اللهی با اشاره به اینکه بخشی از فیلم به کودکان طبقه متوسط اشاره می‌کند افزود: نباید کودکان را در مسائل سیاسی و ایدئولوژیک دخالت بدهیم زیرا انرژی آنها را هدر می‌دهیم.

وی ادامه داد: نسل امروز و بچه‌های امروز کاملا به جامعه و پیرامون خود آگاه هستند و بصورت شفاف و رک خواسته‌ها و نظرات خود را مطرح می‌کنند و باید به حرف آنها گوش داد.

شاه‌کرمی منتقد سینما نیز به دو واژه بازخوانی و فراخوانی دو مستند «مشق شب» و «مشق امشب» اشاره کرد و گفت: بازخوانی کردن شامل گذر زمان است. از «مشق شب» سه دهه گذشته و در کشور تغییرات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته است حالا «مشق امشب» آن اثر را بعد از 30 سال دوباره بازخوانی می‌کند. از نظر بینامتنی باید دید این دو اثر چگونه با یکدیگر گفتگو می‌کنند و «مشق امشب» چگونه می‌تواند پا را فراتر بگذارد و چه مولفه‌هایی را در گذر زمان نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: «مشق شب» دو مشکل عمده نظام آموزشی و خانواده را به تصویر کشیده است. جامعه‌ای را نشان می‌دهد که ایدئولوژی بر آن حاکم است. 30 سال بعد، آقای نعمت‌اللهی با همان پلان‌ها در صف مدارس نشان می‌دهد که ساختار همان است و فقط فرم تغییر کرده است.

وی با اشاره به تاثیر سینما در اصلاح برخی از امور جامعه گفت: در دهه 60 میلادی فیلمی در ایتالیا ساخته می‌شود به نام «طلاق به سبک ایتالیایی» به کارگردانی پیترو گرمی که بعد از نمایش آن برخی قوانین طلاق در ایتالیا تغییر کرد و اصلاح شد اگر سال 67 شمسی و زمانی که فیلم «مشق شب» توسط کیارستمی ساخته می‌شد این فیلم به خوبی دیده می‌شد و نهادهایی که باید به مسئله آموزش و پروش و کودکان توجه کنند به نکات این فیلم دقت می‌کردند و بدنبال رفع عیوب بودند قطعا ما سال 97 شاهد ساخت فیلمی مانند «مشق امشب» نبودیم که تصاویر دردناکتری را نشان می‌دهد. 

کورش پارسانژاد طراح تیتراژ «مشق امشب» گفت: به دلیل علاقه زیادی که به سینما دارم از همان ابتدا به فکر طراحی تیتراژ «مشق امشب» بودم و آن را در ذهنم مرور می‌کردم. دوست داشتم تیتراژ مینیمال باشد و روی یک تصویر تاثیرگذار از فیلم، قرار بگیرد. 

پارسانژاد ادامه داد: پروسه تولید فیلم کاملا مستقل به اتمام رسید تا بتواند در جشنواره‌های مختلف داخلی و بین‌المللی شرکت کند. «مشق امشب» یک فیلم کاملا مستقل از فیلم «مشق شب» است. اختلاف طبقاتی شدیدی در فیلم دیده می‌شود که در فیلم مشق شب شاهد آن نبودیم  و همین مساله باعث مستقل بودن این دو فیلم از یکدیگر شده است. این فیلم از آن فیلم‌هایی است که در لحظه شکل گرفته است. 

مطهره روحی‌نیا دستیار تدوین با اشاره به اینکه تدوین فیلم بسیار سخت بود گفت: تدوین «مشق امشب» یکسال طول کشید و کار بسیار دشواری بود. تدوین در فیلم‌های مستند نقش بسیار پررنگی دارد. پلان‌ها را طوری چیدیم که اگر یکی از آنها تلخ است دیگری فضای شادتری داشته باشد. امیدوارم این فیلم همچنان بدرخشد و موفقیت‌های زیادی را کسب کند. 

مریم پناهی فعال اجتماعی گفت: این فیلم به موضوع بسیار خوبی پرداخته است. هیچ مدرسه‌ای برای این قشر وجود ندارد و تنها مردم کنار این بچه‌ها قرار گرفتند و برای آنها مدرسه تاسیس کردند. 

وی ادامه داد: اگر هر کاری انجام دهیم که این کودکان تنها یکساعت از زندگی کاریشان فاصله بگیرد قطعا تاثیرگذار خواهد بود در این میان سینما بسیار می‌تواند به این مسئله کمک کند زیرا کمبود فیلم برای کودکان و کودکان کار و همچنین فیلم‌هایی که به این معضلات اجتماعی بپردازد احساس می‌شود.

علی زادمهر اجری نشست را برعهده داشت و در پایان عوامل فیلم به پرسش‌های مخاطبان حاضر در جلسه پاسخ دادند. 

فیلم سینمایی «مشق امشب» از 21 دی‌ماه در سالن‌های سینمایی هنر و تجربه در حال اکران است.

انتهای پیام/