احیای اعتماد فرصتی برای تعامل حداکثری با دومین قدرت جهان/ گام جدید تهران و پکن برای نهایی کردن قرار ۲۵ ساله

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، "همسایه خوب یک گنج است" این یک ضرب المثل چینی است که عموما در تمامی کشور ها جمله مشابه آن وجود دارد و مراعات حق همسایه مورد سفارش تمامی جوامع واقع شده است. در زندگی اجتماعی همسایه داری یکی از عناصر مهم به شمار می رود و از آن جایی که مسایل اجتماعی و سیاسی به هم گره خورده اند، این اصل نه تنها در بعد اجتماعی بلکه در سیاست نیز جایگاه ویژه ای باز کرده است که البته برخی دولت ها هم نسبت به آن بی اعتنایی ورزیده و غفلت کردند.

دیپلماسی همسایگی همان بخش خاموش در سیاست دولت‌ها بود که نسبت به آن توجهی نشد. دولت سیزدهم از همان روز های آغازین بنا را بر این گذاشت که این چراغ خاموش را هم برای همسایگان و هم برای کشورهایی به مراتب نزدیکتر از اروپایی ها و آمریکا روشن کند. گسترش روابط با همسایگان از همان روز های نخست در اولویت سیاست خارجی دولت سیزدهم قرار گرفت و سیاست خارجی دولت رئیسی مبتنی بر دکترین سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند شکل گرفت.

در چارچوب این دکترین سیاست خارجی دولت جدید یکی از اولویت‌های اساسی خود را همکاری و تعامل هر چه بیشتر با همسایگان قرار داد و اولویت دیگر تمرکز بر همکاری با آسیا تعریف شد.

آسیا به عنوان پدیده نوظهور قرن جاری که در آن زندگی می‌کنیم، ظرفیت‌های فراوانی دارد که بخشی از آن شامل همسایگان می‌شود.استفاده از ظرفیت همسایگان و استفاده از ظرفیت قاره‌ای و قاره آسیا و تعامل با همه بخش‌های جهان شروع خیلی خوبی برای دولت بود و توانست تجارب خوبی را از این مسیر از آن خود کند. دولت سیزدهم گسترش مناسبات سیاسی با رویکرد همگرایی اقتصادی را هدف قرار داد و از این رو توسعه روابط با چین حایز اهمیت شد. اولویت دهی برای همکاری و تجارت با همسایه‌ها و کشورهای هدف همچون روسیه، چین، هند، کشورهای آفریقایی، آسیایی، آمریکای‌لاتین و آمریکای‌ مرکزی، پیشبرد سیاست منطقه‌گرایی و استفاده از ظرفیت نهادهای منطقه ای همچون سازمان همکاری شانگهای و احیای ظرفیت ترانزیتی کریدورها (شمال به جنوب و غرب به شرق) از جمله اقدامات دولت سیزدهم برای گسترش دایره دیپلماسی اقتصادی و پیشبرد راهبرد ارتباط با منطقه است.

طبق گفته کارشناسان، چین به عنوان یکی از قدرت های اقتصادی جهان، در سالهای آینده به قدرت اول اقتصادی جهان تبدیل خواهد شد و از این رو دولت سیزدهم نیز مناسبات و روابط خود را با این کشور بهبود بخشیده است.

سابقه روابط ایران و چین بسیار طولانی است و شاید به زمان پارت ها و ساسانیان برمی گردد. طبق گفته مورخان ایران و چین در درازای تاریخ با یکدیگر در ارتباط و تعامل بوده‌اند و این ارتباطات پس از پیروزی انقلاب قوت میگیرد، اکنون هم با روی کار امدن این دولت روابط دو کشور به مرحله جدیدی از همکاری خود رسیده است. البته نباید از این نکته هم چشم پوشی کرد که روابط دو کشور فراز و فرود های بسیاری داشته است. اما کانون روابط دو کشور بر پایه اقتصاد استوار شده است. 

چین همواره در برابر توطئه غربی ها علیه ایران حمایت تمام قد خود را از جمهوری اسلامی ایران به نمایش گذاشته است از اعمال تحریم های سرسختانه علیه کشورمان گرفته تا رای ندادن به قطع نامه هایی علیه ایران در شورای حکام. 

البته روابط ایران و چین همواره بر یک اصل استوار نبوده و این مسیر فراز و فرود ها و تلخی و شیرینی هایی به چشم می خورد.  یکی از این تلخی ها در روابط، سفر رئیس جمهور چین به عربستان است. سفری که خالی از حاشیه نبود و در انجا با اقداماتی که رئیس جمهور چین به انجام رساند گمانه زنی هایی مبنی بر جدایی چین از ایران بر سر زبان ها افتاد. 

رئیس جمهور چین در سفر به ریاض بیانیه ای را به امضا رساند که بر خلاف مواضع همیشگی اش در برابر ایران بود. موضوعی که واکنش های زیادی در پی داشت اما شی جین پینگ که گویا در عمل انجام شده قرار گرفته بود بلافاصله برای جبران اشتباهش، معاون نخست وزیر کشورش را راهی تهران می‌کند تا ضمن دلجویی، اراده چین برای توسعه روابط با ایران را اعلام دارد. 

رییس جمهور در دیدار با فرستاده چینی ها  گلایه های خود را از رفتار همتای چین خود به زبان می‌آورد و می گوید: برخی مواضع مطرح شده در سفر اخیر رئیس جمهور چین به منطقه موجب ناخرسندی و گلایه‌مندی ملت و دولت ایران شده و مطالبه جدی ایران جبران مواضع بیان شده است.

معاون نخست وزیر چین نیز در این دیدار ضمن ابلاغ سلام رئیس جمهور چین، بر اراده چین برای توسعه روابط با ایران قوی، به عنوان راهبرد دائمی این کشور و تغییر ناپذیری این اراده تاکید کرد و گفت: «عزم چین برای تقویت و تعمیق روابط با جمهوری اسلامی ایران فارغ از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تداوم خواهد داشت و چین همواره به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران احترام گذاشته و از تلاش ایران برای تأمین منافع اساسی خود حمایت می‌کند.»

چین برای آنکه حسن نیت خود را به تهران ثابت کند، طی دعوت رسمی از سید ابراهیم رئیسی درخواست می کند که بهار سال جدید را به پکن سفر کند و به نوعی اولین مهمان بهاری چینی ها شود. 

رئبس جمهور قبل عزیمت به پکن به دیدار رهبر انقلاب می رود تا ضمن ارائه گزارشی از برنامه‌های کاری این سفر و جلسات و ملاقات‌های درنظر گرفته شده، نکات و توصیه های رهبری را نقشه راهی در این سفر قرار دهد.

عصر روز دوشنبه، رییس جمهور کشورمان در صدر هیئت بلند پایه به چین سفر کرد، سفری که از اهمیت زیادی برخوردار است و از آغاز مرحله جدیدی از همکاری های دوکشور نوید می دهد‌. 

رئیس جمهور عازم پکن شد تا با شی جین پینگ رئیس جمهوری این کشور درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای، بین‌المللی، توافقات و تفاهمنامه‌ها به گفت‌وگو و تبادل نظر بپردازد.ایران و چین روابط اقتصادی مستحکمی به ویژه در زمینه‌های انرژی، ترانزیت کالا، کشاورزی، تجارت و سرمایه گذاری دارند.

دو کشور در سال ۲۰۲۱ میلادی، یک پیمان همکاری راهبردی ۲۵ ساله امضا کردند که گفته می‌شود شامل بخش‌های سیاسی، راهبردی و اقتصادی است و به نوعی این سفر قرار است، بسترساز تسریع در اجرای سند همکاری ۲۵ ساله دو کشور در زمینه های گوناگون شود  که نشان از عزم جزم تهران- پکن برای همکاری افزون تر در سطوح دوجانبه، منطقه ای و جهانی در زمینه های مختلف دارد.

رئیس جمهور پیش از عزیمت به چین در این باره گفت: اجرایی شدن سند راهبردی چین و ایران در این سفر مورد تاکید است.ایران مواضع و ارتباطات مشترکی با چین دارد که متاسفانه تا به امروز در جهت ارتقای اقتصادی و تجاری استفاده نشده است. کشور ایران و چین با ظرفیت‌های قابل توجهی که دارند می‌توانند ارتباط‌‌های خوبی را آغاز و گذشته را جبران کنند.

همچنین براساس آخرین آمارها و اعلام چین قصد دارد در قالب برنامه راهبردی ۲۵ ساله، نزدیک به ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند، این سرمایه‌گذاری و برنامه جامع مشترک به عنوان قراردادی بلندمدت، پیش‌نیازهایی دارد که دولت سیزدهم از زمان آغاز مسئولیت خود فراهم‌سازی آنها را در دستور کار خود قرار داده است و به نظر می رسد گام های جدیدی برای نهایی کردن قرار داد ۲۵ ساله برداشته خواهد شد. اما این تمام داستان نیست و ایران و چین در مسیر همکاری‌های اقتصادی بر دیگر اسناد همکاری دیگری هم تمرکز دارند.

بارها شاهد بوده ایم که اتاق فکر هایی برای تخریب روابط ایران و چین و بالاخص تخریب قرار داد ۲۵ ساله دوکشور شکل گرفته است و پروژه های چین هراسانه ای که هر بار کلید خورد، سبب شد تا چشم بادامی ها را برای اجرایی کردن این توافق به تردید بیندازد اما طبق گفته مقامات دولتی، در این سفر با ضمیمه کردن اعتمادی که دو کشور نسبت به هم بدست آورده اند، شاهد اتفاقات جدیدی در این زمینه خواهیم بود‌. 

چین بهترین تشریفات خود را برای استقبال از عالی ترین مقام اجرایی کشورمان تدارک دیده است درست نقطه مقابل آن چیزی که در سال ۹۴ شاهدش بودیم. رئیس جمهور چین در سال ۹۴ به تهران سفر کرد، سفری که خاطرات چندان خوشی را برایش به ارمغان نیاورد و این سفر خالی از حاشیه نبود. دولت وقت نتوانست میزبانی خوبی از چشم بادامی ها داشته باشد و نتوانسته بود انطور که باید آداب دیپلماتیک را برای پذیرایی از کشور مهمان فراهم کند و این سبب دلخوری مقامات چین را فراهم آورده بود .

دولت پیشین با نگاه غرب گرایانه ای که داشت ، سیاست خوبی را در برابر چینی ها اتخاذ نکرد. طبق گفته علاءالدین بروجردی رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس، دولت قبل با تخریب روابط ایران و چین و رد پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد یورویی چینی‌ها، نقش ایران در پازل اقتصادی چین را به نفع رقبا تضعیف کرد. آن روزها دولت وقت مَست برجام بود. در آن سفر برخورد بسیار نامناسبی با رئیس جمهور چین نشد و شی جین پینگ پاسخ درستی از حسن روحانی دریافت نکرد. روحانی دو روز بعد تهران را به مقصد پاریس ترک کرد و سفر رئیس جمهور چین هم نصفه کاره ماند و برگشت. جزئیات این سفر مهم به تاریخ پیوست ولی تبعات اقتصادی آن هنوز هم برای کشور ما باقی است.

 کارشناسان معتقدند با توجه به رویکرد دولت رئیسی که نشان داده ایران منحصر و متکی به غرب و آمریکا نیست، رییسی در سفر خود به چین بتواند گره سرمایه‌گذاری را باز کند، گره هایی سخت اما شدنی.

انتهای پیام/