از تولد تا تاکسیدرمی پیروز!

به گزارش خبرنگار محیط زیست خبرگزاری برنا؛  ۱۱ اردیبهشت ماه سال 1401، ایران یوزپلنگ در اسارت سایت توران به روش سزارین سه توله به دنیا آورد اما بعد از به دنیا آمدن توله ها مادر آنها را نپذیرفت از این رو به ناچار به صورت دستی تغذیه شدند اما بعد از سه روز (۱۴ اردیبهشت) یکی از توله ها که به گفته مسوولان سازمان محیط زیست نقص ژنتیکی داشت تلف شد.

با تولد یوزپلنگان در ابتدا موجی از شادی در میان مردم و کارشناسان و فعالان محیط زیستی به راه افتاد اما از همان زمان هم برخی نگرانی‌ها از زنده ماندن و رشد آنها وجود داشت که با از بین رفتن اولین توله یوز بیشتر هم شد.

تا اینکه دومین توله یوز هم ۲۸ اردیبهشت ماه تلف شد و این مساله حاشیه های زیادی به همراه داشت، توله سوم هم به بیمارستان تخصصی دامپزشکی در تهران منتقل و تحت نظارت های دامپزشکی قرار گرفت و بعد از آن سریع به قرنطینه منتقل شد.

پس از سه روز یکی از این سه توله یوز که فرزندان ایران و فیروز هستند  به علت ناهنجاری مادرزادی در قسمت ریه از بین رفت اما عده‌ای از دامپزشکان و متخصصان حیات وحش  تلف شدن این توله یوزپلنگ را سهل‌انگاری تیم مراقبت یوزها دانستند. 

در این راستا علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار  کرد: با توجه به اینکه این نخستین زایمان یوز آسیایی در اسارت است، انشاا... بتوانیم با حفظ این توله‌ها، افزایش جمعیت یوزپلنگ را در شرایط اسارت و سپس در شرایط نیمه اسارت داشته باشیم که کمک بزرگی به حفظ ژن این‌گونه درخطر انقراض است.

با توجه به اهمیت حفظ حیات و نسل این گونه ارزشمند و نبود تجربه کافی در کشور در زمینه دستی بزرگ کردن توله یوزها، سازمان حفاظت محیط زیست از یک دامپزشک متخصص یوزها از آفریقا دعوت کرد تا به ایران بیاید و یوز مادر و توله را مورد معاینه قرار دهد که چهارم خرداد دکتر پیتر کالدوِل از یک مرکز نگهداری یوزهای آفریقایی، برای یک سفر ۵ روزه عازم ایران شد و در این مدت به طور کامل ایران و توله را تحت معاینه قرار داد. بعد از آن با انجام مراقبت های ویژه در شرایط بهتر قرار گرفت.

پس از سال ها تحقیقات برای ادامه نسل یوزپلنگ ایرانی بالاخره تلاش دامپزشکان به نتیجه نشسته بود اما مسلما ادامه نسل توله یوز ها به همین نقطه ختم نمی شد و از این جای ماجراست که اقدامات مهم تر و دقیق تر باید آغاز می شد.

 نگهداری صحیح از توله یوزها یکی از اقدامات موثر و دغدغه‌های اصلی کارشناسان بود و از بین رفتن دومین توله یوز نگرانی را برای حفظ پیروز بیشتر کرده بود .

باتوجه به اینکه فرآیند تکثیر یوزپلنگ ایرانی پروژه ملی به شمار می آید و مسئولان واقف بر تعداد کم اینگونه هستند باید در این زمینه کمیته تشکیل می شد.

علیرضا شهرداری مسئول نگهداری از  پیروز با اشاره به اینکه تیم نگهداری از یوز چالش‌های متعددی را پشت سر گذاشته است گفت: در این مدت حتی شرایط یوز باقیمانده به استفاده از تجهیزات احیا نیز نزدیک شده است.

وی همچنین  در صفحه مجازی خود از سختی نگهداری از پیروز و مواجهه با چالش های فراوان او مطالبی منتشر کرده بود.

 ۹ اسفند پیروز که تنها یوزپلنگ آسیایی حاصل از تکثیر در اسارت بود پس از ۵ روز بستری در بیمارستان دامپزشکی مرکزی به دلیل نارسایی کلیه درگذشت.

پیروز که از ابتدا به دلیل عدم خوردن شیر مادر و همچنین به دلیل اختلالات ژنتیکی، دارای مشکلات متعددی از جمله مشکل گوارش، دفع، کمبود وزن با کمک دامپزشکان و تیمارگران توانست ۱۰ ماه دوام بیاورد. 

مرادی رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی هم در همین راستا گفته بود که پیروز از ابتدای تولد به نارسایی «مادرزادی» کلیه دچار نبوده است؛ در تاریخچه درمانی پیروز و با استناد به اظهارات دامپزشک‌ سازمان حفاظت محیط زیست، می‌توان گفت اولین بار این حیوان در همان هفته‌های اول پس از تولد و در ابتدای زمان حضور دامپزشک‌ متخصص آفریقای جنوبی در ایران، علایم بیماری کلیوی را نشان داد و در ماه‌های بعد نیز یک بار دیگر دچار چنین مشکلی شد و این سومین بار بود که پیروز دچار نارسایی حاد کلیوی شده بود. 

رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی ادامه داد: پیروز عارضه کلیوی را در موارد گذشته نیز نشان داده بود، اما به صورت مادرزادی به چنین عارضه‌ای دچار نبوده است.

مرادی در پاسخ به این سوال که آیا تزریق داروی اشتباه در هفته‌های اول پس از تولد پیروز باعث ایجاد نارسایی کلیوی در این حیوان شده بود یا خیر، توضیح داد: یکی از فرضیات جدی درباره عامل اولیه ایجاد نارسایی حاد کلیوی در پیروز، تزریق یک آنتی‌بیوتیک دارای عارضه به این حیوان در همان روزهای نخست انتقال او از توران به تهران است. این آنتی‌بیوتیک که توسط یکی از دامپزشکان ایرانی برای پیروز تجویز شده بود، به شدت برای کلیه یوزپلنگ سمی است. 

متاسفانه این گربه‌سان در نهایت در آستانه ۱۰ ماهگی به دلیل یبوست و ادامه مشکل گوارشی‌اش که از ابتدا همراه او بود و همچنین مشکلاتی در ناحیه کلیه به بیمارستان منتقل شد اما در نهایت زنده نماند.

پیروز بر مبنای یک پروژه پژوهشی و به منظور حفظ ژن و تکثیر یوزپلنگ آسیایی که به تعداد انگشت شماری به صورت طیبعی در سرزمین ایران باقی مانده اند، با جفت گیری در شرایط نیمه اسارت از دو یوز زنده گیری شده به نام «ایران» و «فیروز» به دنیا آمد.

«ایران» مادر پیروز، یوزپلنگ ماده سه ساله‌ای بود که اواسط فروردین سال ۱۳۹۹ از پارک پردیسان تهران به پایگاه پشتیبان ۷۰۰ هکتاری در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان منتقل شد؛ و «فیروز» پدر این یوز نیز سال ۱۳۹۱ در منطقه توران شناسایی و نامگذاری شده بود که در سال ۱۴۰۰ وقتی حدود ۱۱.۵ سال سن داشت در پارک توران شاهرود استان سمنان به منظور جفت گیری با ایران زنده‌گیری شد.

۸ بهمن سال ۱۴۰۰ محیط زیست از موفقیت دو یوز نگهداری شده در پارک ملی توران در انجام عمل تولید مثل خبر دادند و اعلام کردند برای نخستین بار در جهان است دو یوز آسیایی در شرایط اسارت به تولید مثل پرداخته اند.

اما خبر تلف شدن «پیروز» توله یوز ایرانی پس از انجام یک بار دیالیز به دلیل مشکل حاد کلیوی که از روز‌های نخست تولد درگیر آن شده بود، بخشی از افکار عمومی را از آن جهت که این یوزپلنگ جوان را به مهمترین نماد محیط زیست می‌دانستند جریحه دار کرد.

پس از مرگ پیروز تلاش های بسیاری جهت حفظ او صورت گرفت، محمد مدادی مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست خبرگزاری برنا درباره نحوه تاکسیدرمی پیروز اظهار کرد: وظیفه خود می دانیم که به هرشکل ممکن پیروز را حفظ کنیم.

وی بیان کرد: پیروز گونه ای از یوزپلنگ بود که طرفداران بسیاری در داخل و خارج کشور داشت و بسیاری از مردم دغدغه مندی خود را درباره سلامت او ابراز کردند. این فرصتی است برای ما که از انگیزش عمومی برای ارائه آموزش ها و آگاهی های بیشتر جهت حفظ گونه های در معرض انقراض استفاده کنیم.

مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی افزود: در موزه تهران پیروز سومین یوزپلنگ تاکسیدرمی شده خواهد بود علاوه براین در موزه استان اصفهان موارد دیگری تاکسیدرمی شده موجود است و حدود 6 یوزپلنگ در موزه سمنان نگهداری می شود.

انتهای پیام/