نگاهی به طنز در شعر سنایی با رشیدکاکاوند در شب های فرهنگ

به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ در برنامه «شب های فرهنگ» امشب گفتگوی رشید کاکاوند و دکتر حسن نورانی مدرس و پژوهشگر ادبیات فارسی پیرامون طنز در اشعار حکیم سنایی غزنوی  پخش می شود.

محور اصلی این‌سخنان آشنایی با حکیم سنایی و جایگاه طنز در اشعار  او است که در این برنامه با شرح برخی از اشعار سنایی غزنوی به  آن پرداخته می شود.

ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی یا حکیم سنایی (۴۷۳–۵۴۵ قمری)، شاعر و عارف پارسی‌زبان قرون پنجم و ششم هجری بود.وی از بزرگ‌ترین صوفیان و شاعران قصیده‌گو و مثنوی‌سرای زبان پارسی است که در سدهٔ پنجم هجری می‌زیسته‌است.برخی معتقدند که سنایی شاعری است که برای نخستین بار عرفان را به صورت جدی وارد شعر فارسی کرد ولی صوفیان پیش از او نیز در اشعار خود مضامین عرفانی را بیان کرده‌اند. استاد شفیعی کدکنی هم‌معتقداست، از امتیازات سخن سنایی، سیلان روح طنز در اشعار اوست. وی با زبانی صریح و بی پروا به انتقادهای مهم اجتماعی و سیاسی پرداخته است که در زبانی طنزآمیز جلوه گر شده است.

گفتنی است، کلام سنایی مانند حافظ و سعدی و مولانا لحن طنز آمیزدارد، این روش را در بسیاری از آثار جدی خود و حتی قصایدش نیز حفظ کرده است. نگاه سنایی به طنز، مانند نگاه او به جهان عمیق و اساسی است. می توان گفت تا زمان ما به طنز سنایی چیزهای زیادی افزوده نشده یعنی نهاد خانواده، بنیادهای اجتماعی، دولت، قدرت – این جهان و آن جهان – عدالت و ... همه و همه را به طنز کشانده است. مخاطبان طنز سنایی عمدتاً مدعیان شعر، مداحان درباری، جاه طلبان و زرپرستان، طبقات حاکم زمان، علمای بی عمل و دسته ای که برای حطام دنیوی، دین را وسیله قرار می دادند. سنایی به مذّمت دنیا و زندگی می پردازدواخلاق مردمان را ویران می بیند طنز او نشان از رویکردهای فکری و فلسفی و عارفانه عمیق دارد، سنایی از صورت شعر و قالب مثنوی استفاده می کند.او از ابزار طنز برای بیان اندیشه ی صوفیانه و اجتماعی و فلسفی و اخلاقی و سیاسی بهره می برد و آن را در پیمانه ی داستان و حکایت می ریزد. زبان طنز های او بسیار ساده و همه فهم می باشد. و عفت کلام را در زبان طنز رعایت می کند. به هر تقدیر سنایی شاعری عارف، هجاگویی قدرتمند ، هزل سرایی شیرین و طنز سرایی عمیق است.

برنامه «شب های فرهنگ» را ساعت ۲۱:۳۰ روی موج اف ام‌ردیف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید.

انتهای پیام/