تاملی بر تعطیلی آخر هفته و اعمال ساعت تابستانی

به گزارش خبرگزاری برنا هرمزگان، مجید یوسفی در یادداشتی نوشت: دولت روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه این هفته را تعطیل عمومی و سراسری اعلان کرده است. بهانه این کار؛ افزایش دما و خطر گرما زدگی مردم! 

در حالی که این یادداشت را می نویسم، دمای شهرهای بزرگ بسیاری در پیرامون ایران به گزارش رسانه های جهانی بالاست ولی هیچ کدام تعطیل عمومی نکرده اند.

دمای ۴۰ درجه و حتی بالاتر از آن برای تهران، اتفاقی نادر و خاص در این فصل نیست و پایتخت بارها چنین دمایی را در گذشته تجربه کرده است.

واقعیت این است که ما در چهار دهه گذشته در ساخت و توسعه زیربناهای کشور از جمله برق و گاز و آب کوتاهی های زیادی داشته ایم و سرمایه گذاری لازم متناسب با نیازها و تقاضا صورت نگرفته است و لذا به ناچار با تعطیلی، قطع برق و گاز کارخانجات به نفع نیازهای خانگی، وقت گذرانی شده است و اسم آن‌را نیاز مدیریت! گذاشته اند.

 «محمود کمانی» ، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق روز ۴ خردادماه ۱۴۰۲ در اظهاراتی که به دلایل و قرائن و شواهد زیر «نیمه درست» ارزیابی می شود، گفت: «از ابتدای دولت سیزدهم ۶ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه شد.»

بر اساس گزارش‌های ماهانه آمار صنعت آب و برق که وزارت نیرو منتشر می‌کند، کل «ظرفیت نصب شده نیروگاهی» در فروردین ۱۴۰۲ به بیش از ۹۰ هزار و ۹۹۴ مگاوات (۹۰،۹۹۴/۵۷ ) رسیده که در مقایسه با مرداد ماه سال ۱۴۰۰ به عنوان مبدا آغاز به کار دولت سیزدهم، ۵ هزار و ۴۴۵ مگاوات (۵،۴۴۵) بیشتر است.

اما این میزان افزایش ظرفیت نیروگاهی (حدود ۶ هزار مگاوات در ۲۱ ماه) کمتر از تکلیفی است که در  قانون برنامه ششم توسعه (میانگین ۵ هزار مگاوات در سال) به عهده دولت گذاشته شده است. البته در طول سال‌های برنامه ششم هرگز این رقم محقق نشده‌است.

عملکرد دولت سیزدهم در ایجاد ظرفیت اسمی جدید نیروگاهی طی سال ۱۴۰۱ نیز تفاوت محسوسی با سال‌های قبل از آن نداشته است.

با این حساب در گفته محمود کمانی، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق مبنی بر اینکه «از ابتدای دولت سیزدهم ۶ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه شد» آمار درست است اما بیان‌کننده دستاورد متفاوتی نسبت به ۱۰ سال گذشته نیست و از هدف‌گذاری هم عقب است. 

  مساله دیگر موضوع صرفه جویی در مصرف انرژی با تغییر ساعت است. روز ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ نمایندگان مجلس ماده واحده‌ای را تصویب کردند که قانون تغییر ساعت رسمی کشور را منسوخ کرده و ساعت در ۶ ماه نخست سال جلو کشیده نمی‌شود.

  اما ساعت تابستانی چقدر در مدیریت انرژی موثر است؟ این سوال یک پاسخ دقیق و جهان‌شمول ندارد و در هر نقطه از دنیا به عرض جغرافیایی، اقلیم و سبک زندگی مربوط است. برای همین نتیجه این سوال برای جوامع مختلف یا حتی برای یک جامعه در زمان‌های مختلف ، ممکن است بسیار متفاوت باشد.

 تغییر فن‌آوری روشنایی، کنار گذاشتن لامپ‌های رشته‌ای و استفاده از ال‌ای‌دی، میزان رطوبت هوا و تغییرات دمایی بین صبح و شب، نحوه وقت‌گذراندن مردم در بعد‌از ظهرهای تابستان، عادات خرید و نحوه تعامل مردم با خرده‌فروشی‌ها، تفریحات تابستانی و … از عوامل موثر بر میزان ذخیره انرژی کل هستند. با تغییراتی که در اثر همه‌گیری کووید-۱۹ در سبک زندگی مردم رخ داده، تحقیقات قدیمی درباره تاثیر این قانون اعتبار خود را از دست می‌دهند.

 مساله تغییر ساعت در ایران، صرفه‌جویی در «کل انرژی مصرفی» این ۶ماه نیست. بلکه اولویت، مدیریت شبکه توزیع برق با توجه به «توان تولید نیروگاهی» در پیک مصرف شبکه است. 

   افزایش حجم سرمایه‌گذاری در صنعت برق متناسب با افزایش رشد مصرف نبوده‌است، در دو سال اخیر مقدار مصرف در پیک تابستان برابر حداکثر توان تولید می‌شود. 

  اعمال ساعت تابستانی باعث می‌شود طول زمان فعالیت‌های عصرگاهی عموم شهروندان، از زمانی که از کار فراغت پیدا می‌کنند تا زمانی که می‌خوابند، حدود یک ساعت کش بیاید. به‌این ترتیب فعالیت‌های عصرگاهی تابستانی که در طول ۴ تا ۵ ساعت انجام می‌شود، در طول ۵ تا ۶ ساعت پخش می‌شود. این موضوع باعث کاهش پیک مصرف «شبانه» برق می‌شود.

انتهای پیام