مقاومت امیدوارانه در آشفتگی جهان امروز

به گزارش برنا؛ با جنگ بیش از ۸۰ روزه در غزه، جنگ اوکراین که دیگر آتشش در حال سردشدن است و درگیری‌های دیگر در جای‌جای دنیا، در کنار حرکت مستبدانه در سیاست جهانی، در روز‌هایی که سال پرتنش ۲۰۲۳ رو به پایان است، جهان بیشترین نیاز را به یک پیام امیدبخش یا به تعبیری پیام خوش‌بینی سال جدید دارد. جنگ‌های جاری در غزه، اوکراین، سودان، میانمار و جا‌های دیگر وحشت‌ناک‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین مظاهر جهانی هستند که به طور قابل توجهی در ثبات، ناپایدار و در تکه‌تکه‌شدن، تقویت شده و ارزش‌های دموکراتیک در آن به طور فزاینده‌ای مورد مناقشه قرار گرفته است.

روزنامه گاردین به همین بهانه، در پیام سنتی کریسمس خود در این هفته، به اثر شاعر آمریکایی قرن نوزدهم امیلی دیکنسون روی آورد. دیکنسون در آثارش نوشته «امید» چیزی است که بال دارد». این شاعر امید را پرنده کوچکی تصور می‌کند که «در روح می‌نشیند» و هرگز آواز نمی‌خواند، اما در چشم طوفان‌های زندگی شیرین‌ترین صدا را دارد؛ استعاره زیبایی است که می‌تواند هم دلداری دهد و هم الهام‌بخش باشد. سنت ادیان الهی از مسیحیت تا اسلام، از دیرباز امید را فضیلتی می‌داند که باید به آن عمل کرد؛ در مسیحیت امید مبتنی بر روایت تولد عیسی در معنای رستگاری زندگی و مرگ او است. با این حال، در بریتانیا و سراسر غرب، کریسمس، این روز‌ها یک امر عمدتا سکولار شده است. اما از آنجایی که مردم بسیاری از نقاط جهان برای گذراندن وقت با خانواده و دوستان در تعطیلات سال نو آماده می‌شوند، رشد و پرورش نوعی ایمان متعهدانه به آینده، به‌ویژه در روز‌های تاریک غیرقابل انکار فعلی، بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

جهانی که حکومت‌های خودکامه در آن قوی‌تر شده‌اند

جنگ‌های جاری در غزه، اوکراین، سودان، میانمار و جا‌های دیگر وحشت‌ناک‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین مظاهر جهانی هستند که به طور قابل توجهی در ثبات، ناپایدار و در تکه‌تکه‌شدن تقویت شده و ارزش‌های دموکراتیک در آن به طور فزاینده‌ای مورد مناقشه قرار گرفته است. در این شرایط آیا سال آینده نویدبخش خواهد بود؟ رویداد‌های سیاسی مهمی در ۲۰۲۴ در اقصی نقاط دنیا خواهیم داشت، بیش از ۲ میلیارد نفر در تعداد بی‌سابقه‌ای از انتخابات سیاسی رأی می‌دهند. در مجموع ۵۰ کشور قرار است دولت‌های جدید انتخاب کنند. در شرایط فعلی نظرسنجی‌هایی که در ایالات‌متحده، هند و مطالعاتی که درباره انتخاب پارلمان جدید اروپا برگزار می‌شود، برای تعیین اینکه آیا انحراف جهانی به سمت اشکال غیرلیبرال‌تر سیاست ادامه دارد یا خیر، بسیار مهم خواهد بود. در سال‌جاری، موسسه تحقیقاتی سوئدی V-Dem تخمین زد که ۷۲ درصد از جمعیت جهان در حال حاضر در حکومت‌های خودکامه زندگی می‌کنند که نسبت به ۱۰ سال پیش، ۴۶ درصد افزایش یافته است.

از کابوس دوباره رئیس‌جمهورشدن ترامپ تا تسلط راست رادیکال بر پارلمان اروپا

انتخاب مجدد دونالد ترامپ انتقامجو برای دور دوم ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۲۴ به‌شدت این رکود دموکراتیک جهانی را عمیق‌تر و عملا کار شورش ۶ ژانویه را تکمیل می‌کند؛ این اتفاق به‌شدت سیستم سیاسی آمریکا را به خطر می‌اندازد.
در آن سوی کره‌خاکی، به نظر می‌رسد که سومین پیروزی نارندرا مودی در هند نیز می‌تواند بسترساز تضعیف بیشتر نهاد‌ها در این کشور باشد و برای جمعیت ۲۰۰ میلیونی مسلمان این کشور خبری وحشتناک خواهد بود. ناسیونالیسم راستگرای هندو که او تقریبا در یک دهه به عنوان نخست‌وزیر، آن را دنبال و ترویج کرده، آن‌ها را در معرض ارعاب، قلدری و تبعیض فزاینده قرار داده است.
در اروپا، احزاب ناسیونالیست راست رادیکال امیدوارند که پیروزی برنامه بیگانه‌هراسی گیرت ویلدرز در انتخابات اخیر هلند، افزایش و توسعه قابل توجه و مشابهی در مسیر حمایت از انتخابات اروپایی ماه می‌داشته باشد.
در روسیه، انتخاباتی که عملا طبق روال دهه‌های گذشته برگزار شود، قدرت و تسلط ولادیمیر پوتین را تقویت خواهد کرد. انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی روسیه در مارس ۲۰۲۴ برگزار خواهد شد و انتظار می‌رود که او با اختلاف زیادی برنده شود.

مواجهه دنیا با روحیه مقاومت امیدوارانه

با این وجود، نفوذ سیاست جزیره‌ای، اقتدارگرا و کاهش توجه به حقوق جهانی و موقعیت اقلیت‌ها در سراسر دنیا به‌واسطه ایجاد و تقویت یک روحیه مقاومت امیدوارانه، مورد چالش قرار گرفته است. کار سه موسسه خیریه بریتانیایی که گاردین در کریسمس از آن‌ها حمایت می‌کند و همگی متعهد به مبارزه با پیامد‌های سیاست‌های ظالمانه و تنبیهی پناهندگی دولت بریتانیا هستند، تنها نمونه‌ای از چنین روحیه مقاومت امیدوارانه است. یک نویسنده و کنشگر مدرن آمریکایی، ربکا سولنیت، امید را در «پهناوری عدم‌قطعیت» توصیف کرده است که از خوانندگانش دعوت می‌کند و می‌خواهد که اکنون با سخاوت و خوش‌بینی عمل کنند. کتاب او «امید در تاریکی» یادآوری می‌کند که امید فراتر از یک تفکر آرزویی، یک گرایش اخلاقی حیاتی است که دنیای این روز‌های انسان‌ها بیشترین نیاز را به این مفهوم دارد.

منبع : شهروند