پیشگیری از مرگ فقط با این آزمایش ساده

به گزارش برنا؛ بسیاری از مرگ‌های قلبی به دلیل بی اطلاعی افراد از وجود زمینه‌های بیماری‌های قلبی در آن‌ها رخ می‌دهد. در حالیکه می‌توان با یک آزمایش ساده به نام اسکن کلسیم به خطر ابتلا به بیماری کرونر قلب پی برد و از بروز عوارض مرگبار آن در آینده پیشگیری کرد.

بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی فقط در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۹ میلیون انسان جان خود را بر اثر بیماری‌های قلبی و عروقی در سراسر دنیا از دست داده‌اند که حدود ۱۸.۷ درصد نسبت به سال ۲۰۱۰ افزایش داشته است. این مساله زنگ‌های خطر را در دنیا به صدا درآورده و نشانگر آن است که مردم باید نسبت به گذشته اهمیت بیشتری برای سبک زندگی سالم قائل شوند.

بر اساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی درباره آمار مرگ‌های مرتبط با بیماری‌های قلبی در ایران(که در سال ۲۰۱۷ انتشاریافته) ۴۶ درصد از مرگ‌های سالانه ناشی از بیماری‌های قلبی بوده است (برآوردها نشان می‌دهد که پس از بروز پاندمی کرونا درصد مرگ‌های مرتبط با بیماری‌های قلبی در ایران حتی بیش از این هم افزایش یافته بود)، اخیرا نیز گزارش‌هایی انتشار یافته که همچنان بالای ۴۰ یا ۴۵ درصد از مرگ‌ها در ایران به دلیل بیماری‌های قلبی رخ می‌دهد که با توجه به آمار بالای کم تحرکی و فشار خون در میان افراد ۱۸ سال به بالا در کشور (که به ترتیب ۳۲ درصد و ۵۴ درصد عنوان شده) چندان عجیب نیست. این آمار تکان دهنده لزوم توجه جامعه بهداشتی کشور به بیماری‌های قلبی را بیش از پیش ضروری می‌سازد.

همواره جامعه پزشکی بر این نکته تاکید داشته که پیشگیری بهتر از درمان است. این به معنای آن است که خود مردم می‌توانند با تغییر سبک زندگی و پیروی از یک سری راهکارهای موءثر تا حد زیادی در پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی و کاهش خطر مرگ‌های ناشی از آن نقش ایفا کنند. در این مطلب به تعدادی از مهمترین راهکارها در این مورد اشاره کرده‌ایم.

دانستن نشانه‌های خطرناک بروز بیماری‌های قلبی می تواند اولین قدم مهم در کاهش آن باشد. دکتر نورمن لپور، متخصص قلب و مدیر مؤسسه ملی قلب آمریکا، می‌گوید: پزشکان برای تعیین خطر بیماری قلبی شما عوامل مختلفی را بررسی می‌کنند. به گفته این متخصص قلب، سطح کلسترول، سابقه خانوادگی و سایر عوامل خطر مانند فشار خون بالا، دیابت و سیگار کشیدن می‌توانند بر خطر بیماری قلبی شما تأثیر بگذارند. لپور می‌افزاید: یک آزمایش ساده و ارزان به نام «اسکن کلسیم کرونری» می‌تواند توانایی ما را برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب در یک فرد بهبود بخشد.

این نکته دیگر امروز چندان عجیب به نظر نمی‌رسد که خوب غذا خوردن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد. دکتر روهیت ووپولوری، یک متخصص جراحی قلب و عروق، می گوید: یک رژیم غذایی سالم برای قلب شامل غذاهای فرآوری نشده مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات است. به گفته وی، محدود کردن چربی‌های اشباع و ترانس موجود در غذاهای فرآوری شده و سرخ شده نیز بسیار مهم است.

دکتر نورمن لپور نیز می‌گوید: لپور می گوید رژیم غذایی مانند رژیم مدیترانه‌ای با منابع پروتئینی سالم و کربوهیدرات‌های نسبتا کم، بهترین است.چاقی یک عامل خطر قوی برای بیماری قلبی است زیرا سایر عوامل خطر سلامت قلب را افزایش می‌دهد. دکتر ووهیت ووپولوری در این باره توضیح می دهد: «فشار خون بالا و کلسترول بد (LDL) بالا دست به دست هم می‌دهند و هر دو معمولا به همراه دیابت نوع ۲ در بیماران چاق دیده می‌شوند. در تحقیقات قبلی این مساله اثبات شد که به ازای هر ۵ واحد افزایش در شاخص توده بدنی (BMI)، ۲۹ درصد خطر بیماری عروق کرونر قلب (CHD) افزایش می‌یابد که پس از تنظیم وزن و به تبع آن فشار خون و سطح کلسترول، این میزان به ۱۶ درصد کاهش می‌یابد.

فعالیت بدنی برای حفظ و بهبود سلامت قلب و عروق حیاتی است. نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ نشان داده ورزش منظم به طور قابل توجهی با کاهش خطر مرگ و میر ناشی از همه علل و حوادث عروقی مکرر در بیماران مبتلا به بیماری قلبی مرتبط است. ووپولوری می گوید این به این دلیل است که ورزش منظم با شدت متوسط، فشار خون و سطح کلسترول بد را کاهش می دهد و همچنین قند خون را تنظیم کرده و به کنترل وزن سالم کمک می‌کند. انجمن قلب آمریکا اکنون ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته را توصیه می کند. این ورزش‌ها شامل تمرینات هوازی و تمرینات تحمل وزن مانند استفاده از دمبل سبک وزن است. دکتر نورمن لپور می‌گوید پیاده روی و شنا نیز گزینه‌های خوبی هستند. اکثر اشکال ورزش فواید سلامت قلب را ارائه می‌دهند، بنابراین مهمترین چیز این است که ورزش مناسب را پیدا کنید که از آن لذت ببرید و بتوانید به آن پایبند باشید.

کشیدن سیگار نه تنها ممکن است به ریه‌های شما آسیب برساند، بلکه برای سلامت قلب شما نیز مضر است. نتایج یک تحقیق در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که سیگار کشیدن مرگ و میر را به هر دلیلی افزایش می‌دهد و نقش مهمی در بروز بیماری‌ قلبی - عروقی آترواسکلروز دارد. ووپولوری توضیح می‌دهد: سیگار برای قلب بسیار مضر است، زیرا به رگ‌های خونی آسیب می‌رساند و خطر تشکیل پلاک را افزایش می‌دهد. این دو عامل با هم به طور قابل توجهی خطر حملات قلبی را در آینده افزایش می دهند.

البته سیگار اعتیادآور است و ترک آن آسان نیست. وولپوری پیشنهاد می‌کند به جای ترک یکباره، میزان مصرف سیگار را به آرامی کاهش دهید. استرس محصول جانبی طبیعی دنیای شلوغی است که ما در آن زندگی می کنیم، اما استرس بیش از حد می‌تواند بر سلامت قلب و عروق شما تأثیر منفی بگذارد و به نوبه خود خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. تحقیقی در سال ۲۰۱۷، استرس عاطفی را به عنوان پیش‌بینی‌کننده رویدادهای بیماری‌های قلبی و عروقی شناسایی کرد. ووپولوری توضیح می‌دهد: سبک‌های زندگی با استرس زیاد، چه ناشی از عوامل شغلی، شخصی یا اجتماعی و اقتصادی باشد می‌تواند فشار خون، التهاب و همچنین خطر آریتمی قلبی را افزایش دهند. به گفته این متخصص، ریشه کن کردن استرس به طور کامل دشوار است، اما می توانید راه‌هایی برای مدیریت بهتر آن پیدا کنید.