آثار قرارداد تهیه اثر سینمایی

«داود حسنلو» ارشد حقوق جزا و جرم شناسی در یادداشتی در خبرگزاری برنا نوشت: سینما از نظر فن شناختی در یک معنای عام و کلی عبارت است از نمایش ممتد تصاویر ثابت به نحوی که توهم حرکت را در تماشاگر ایجاد نماید یا به عبارتی سینما پدیده‌ای است تشکیل شده از 44 فریم(کادر تصویر) در ثانیه که ایجاد توهم حرکت می‌نماید.

این تصاویر امکان دارد بر اساس واقعیت بکر تهیه شده باشد و یا این که توسط نیروی خلاق فیلمساز و به وسیله وی طرح‌ریزی یا انتخاب شده باشد. در خصوص تعریف قرارداد تهیه اثر سینمایی نیز باید گفت قراردادی است که مابین تهیه‌کننده و سایر عوامل تهیه اثر (پدیدآورندگان) برای پرهیز از هر نوع اختلافات ممکن الحصول از بابت دستمزد، انتقال حقوق مادی، طول مدت زمان کار و... منعقد می‌گردد و بر اساس این قرارداد، تهیه‌کننده موظف به پرداخت هزینه‌ها جهت تهیه اثر می‌گردد و در قبال آن کلیه حقوق مادی فیلم به وی منتقل می‌شود.

به واقع می‌توان گفت اثر سینمایی از منظر حقوقی، اثری مشترک محسوب می‌شود زیرا که بحث ملاحظات اقتصادی در این صنعت پررنگ می‌باشد لذا قرارداد تهیه اثر سینمایی در عموم موارد مابین فردی حقیقی یا حقوقی به نام تهیه‌کننده یا مدیر تولید و افراد دیگر که شامل بازیگران، تدوینگر، صدابردار، کارگردان، نورپرداز، مدیرصحنه، فیلمبردار، مجری طرح، مدیرتدارکات، نویسنده فیلم نامه، منشی صحنه، طراح دکور، طراح صحنه، طراح لباس، آهنگساز و... می‌باشد منعقد می‌گردد و در نتیجه آن حقوق مادی اثر به تهیه‌کننده واگذار می‌شود.

این نوع قراردادها نیز همانند دیگر قراردادها دارای آثاری هستند که یکی از آثاری که قراردادها از جمله قرارداد تهیه اثر سینمایی دارد، حقوق و تعهداتی می‌باشد که در نتیجه این قراردادها مابین طرفین ایجاد می‌شود، همان گونه که ماده 219 قانون مدنی اعلام می‌دارد که عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشند بین متعاملین و قائم مقام آنها لازم الاتباع است... به واقع آثار این قراردادها باعث به وجود آمدن تعهداتی لازم الاجرا مابین طرفین آن می‌گردد و در نتیجه انعقاد این قرارداد، تهیه‌کننده تضمین بهره برداری موثر از کار را نموده و از طرف دیگر پدیدآورنده ملزم به واگذاری حقوق مادی خود به تهیه‌کننده می‌گردد.

در خصوص حقوق معنوی نیز امتیازی که برای تهیه‌کننده یا کارگردان ایجاد می‌شود تا در نتیجه آن در صورت عدم رضایت شخصی از اثر خلق شده، مجبور به تحویل اثر، جهت پخش عمومی حتی بعد از انعقاد قرارداد نگردد و این امتیاز معنوی را برای خود محفوظ دارد. طرفین قرارداد تهیه اثر سینمایی شامل تهیه‌کننده و دیگر عوامل (پدیدآورندگان) اثر سینمایی است که به اجمال به آنها پرداخته می‌شود.

1-تعهدات تهیه‌کننده

تهیه‌کننده فیلم نقش اولیه کنترل تمام جنبه‌های تولید را بر عهده دارد، از ایده اولیه برنامه تلویزیونی و سینمایی گرفته تا استخدام بازیگر و نظارت بر فیلم برداری و نظارت بر درستی محتوای برنامه، در غالب موارد تهیه کننده است که مسئول کیفیت برنامه محسوب می شود و بقاء دوام اثر به کار او بستگی دارد.البته نقش تهیه کننده از یک برنامه به برنامه دیگر یا از یک سازمان به سازمان دیگر فرق می کند و کم و زیاد می شود، برخی از تهیه کننده ها بیشتر نقش اجرایی یا مدیرعامل را بر عهده می گیرند.

تعهدات تهیه‌کننده شامل موارد ذیل است:

الف: تعهد پرداخت اجرت: قرارداد تهیه اثر سینمایی قراردادی معوض می‌باشد که در قبال انجام نقش و وظایفی که عوامل اجرایی بر عهده دارند، تهیه‌کننده مکلف به پرداخت حقوق مالی و دستمزد آنها در موعد مقرر می باشد.تهیه کننده معمولا بعد از کسر یکسری از هزینه‌هایی که نموده است، حق الزحمه عوامل را مطابق با آن چه در قرارداد شرط شده می‌پردازد.

ب: تعهد و تضمین بهره برداری از اثر

تهیه‌کننده متعهد به تهیه اثر صوتی، تصویری و اتمام آن است، حال اگر این تعهد بیش از زمان لازم و مقرر طول کشید سایر عوامل و یا سفارش دهنده اثر می تواند خسارت پدیدآمده نسبت به خود را مطالبه نموده و یا این که این قرارداد را فسخ کند.

ج: تعهد رعایت حقوق معنوی

در این رابطه ماده 4 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مقرر داشته است که: «حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیر قابل انتقال است.» لذا انتقال این حق به موجب قرارداد جایز نیست و به نظر می رسد به خاطر حمایت از شخصیت پدیدآورنده اقتضاء می کند که بعد از مرگ وی نیز این حق به وسیله کسانی که قائم مقام وی هستند اعمال گردد.البته ویژگی آثار سینمایی که از قابلیت پذیرش عمومی برخوردارند باعث تحمل محدودیت برای مولفین آن می شود.

2 –تعهدات سایر عوامل و پدیدآورندگان

مقصود از سایر عوامل افرادی هستند غیر از تهیه کننده اثر سینمایی که جزء پدیدآورندگان اثر محسوب و طی قراردادهای جداگانه با تهیه کننده، تعهد ساخت اثر و مشارکت در آن را می نمایند.در ذیل این قرارداد علاوه بر تعهداتی که تهیه کننده نسبت به این پدیدآورندگان دارد،آنها نیز تعهداتی را رعایت نموده تا قرارداد از استحکام و الزام بیشتری برخوردار گردد.از جمله تعهداتی که نسبت به پدیدآورنده در عرف قراردادهای تولید اثر وجود دارد، حضور وی در ساعات و زمان های مقرر سر صحنه یا استودیو می باشد و هم چنین تعهد بازیگر به ایفای نقش تعیین کننده مطابق با فیلمنامه ای که در اختیار وی قرار می‌دهند و هم این طور اجرای نقش مطابق با دستورات کارگردان است.به طور کلی در ایران تعهدات پدیدآورندگان به ویژه کارگردان بسیار دارای اهمیت است و عدم التزام به تعهد آنها باعث منع روند تولید فیلم و وقفه در کار خواهد شد.

انتهای پیام/