در چنین شرایطی بسیاری به استفاده از داروهای آرام‌بخش رو می‌آورند تا آرامش را به سالمند عزیزشان برگردانند و از رنج او بکاهند، درحالی‌که این داروها خود می‌توانند عوارض جانبی بیشماری را به جسم رنجور فرد تحمیل کنند؛ عوارضی همچون افت فشار خون و سرعت تنفس، تورم دست‌ها و پاها، سرگیجه و… . پس چه باید کرد؟ این سؤالی‌ست که قصد داریم تا در ادامه‌ی این مطلب به آن پاسخ دهیم و بعد از شناخت تبعات آلزایمر در سالمندان، روش‌های مواجهه با آن‌ها را نیز بشناسیم.

دلیل پرخاشگری‌ها و ناآرامی‌های سالمند مبتلا به آلزایمر چیست؟

آیا شما، به‌عنوان فردی که در سلامت کامل جسمی و ذهنی است، همیشه از پس تشخیص ماهیت احساس خود برمی‌آیید؟ می‌توانید به‌روشنی از آن حرف بزنید؟ قادر به بیان نیازها، ناراحتی‌ها و نگرانی‌های خود هستید؟ احتمالاً جواب بیشتر ما به این پرسش‌ها منفی باشد. گرچه در اغلب موارد می‌توانیم روی هیجانات خود اسمی بگذاریم، اما همه‌ی ما ناراحتی‌هایی داریم که نمی‌توانیم ریشه‌ی آن‌ها را پیدا کنیم. این موضوع در سالمندان مبتلا به آلزایمر شدتی چندبرابر دارد. آن‌ها نیم بیشتر توانایی‌های شناختی و ارتباطی خود را ازدست‌داده‌اند، پس نمی‌توانند علت اصلی احساس خود را بشناسند و نیازشان را بیان کنند. در چنین مواقعی‌ست که دچار ناامیدی، اضطراب، ترس یا خشم می‌شوند و ممکن است رفتاری غیرمنتظره از خود نشان دهند. به‌علاوه هذیان گویی و توهم در بیماران آلزایمری از دیگر تبعات این بیماری هستند. سالمند ممکن است انعکاس سایه‌ی یک درخت را به شکل افرادی ببیند که قصد دارند به درون خانه هجوم بیاورند. این وحشتی شدید در او ایجاد می‌کند، درحالی‌که منبع این وحشت کاملاً بی‌آزار است!

آیا رفتار نادرست ما باعث شدت یافتن واکنش‌های منفی سالمند مبتلا به آلزایمر خواهد شد؟

کوتاه‌ترین پاسخی که می‌توانیم به این پرسش بدهیم «بله» است. اگر مراقبین سالمند مبتلا به آلزایمر نتوانند چرایی بروز اضطراب یا خشم او را تشخیص دهند و درصدد رفع آن برآیند، باعث شدت گرفتن واکنش‌های او می‌شوند. وقتی بیمار دست به پرخاشگری می‌زند یا داد و فریاد می‌کند، شما نباید با او مثل خودش مقابله کنید، صدایتان را بالا ببرید یا به اجبار سعی کنید متوجهش کنید که خطری وجود ندارد. به‌طور کلی فکر هرگونه اعمال زور و رفتار تنبیهی را از سرتان بیرون کنید! قهر کردن، نادیده گرفتن یا بی‌احترامی کردن راه را برای تشدید اضطراب، خشم و درنهایت افسردگی سالمند باز می‌کند و سرعت پیشرفت بیماری را افزایش می‌دهد.

عزیز شما در چنین شرایطی به هم‌دلی، صبوری و مهربانی نیاز دارد، گرچه این می‌تواند به‌شدت دشوار باشد. شما پدر یا مادرتان را می‌بینید که به کودکی ناآرام و پرخاشگر تبدیل شده‌است. روبه‌رو شدن با چنین صحنه‌ای خود به‌اندازه‌ی کافی تکان‌دهنده هست، چه رسد به اینکه مجبور باشید احساساتتان را کنترل و پنهان کنید و هرچه زودتر مدیریت اوضاع را به‌دست بگیرید. به همین دلیل است که معمولاً به افرادی که سالمندی مبتلا به آلزایمر در خانواده‌ی خود دارند توصیه می‌شود تا از کمک حرفه‌ای استفاده کنند یا عزیزشان را به خانه‌ی امنی که بهترین مرکز مراقبت از سالمندان آلزایمری تهران است بسپارند.

روش‌های آرام کردن سالمند آلزایمری بدون دارو

گفتیم که استفاده از دارو برای آرام کردن فرد مبتلا به آلزایمر می‌تواند عوارض جانبی متعددی به دنبال داشته باشد. همچنین اشاره کردیم که بی‌توجهی به رفتاری که در قبال آشفتگی‌ها و پرخاش‌های او نشان می‌دهیم ممکن است باعث تشدید بیماری‌اش شود. پس بهتر است از چه راهی برای ارتباط برقرارکردن با سالمند آلزایمری و آرام کردن پریشان‌حالی‌های او استفاده کنیم؟ به‌طورکلی چند روش مؤثر برای دستیابی به این هدف وجود دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم.

۱. محرک را شناسایی کنید.

گرچه نمی‌توان به گفته‌های بیمار آلزایمری اعتماد کرد، پریشانی و بدقلقی او در اغلب موارد دلیلی واقعی دارد.

1. ممکن است گرسنگی، نیازش به دور شدن از فضای پرسروصدا، کلافگی‌اش از بی‌تحرک ماندن یا هرگونه ناراحتی دیگری را به شکل رفتاری عصبی یا پرخاش‌جویانه بروز دهد.
2. اگر اتفاقی خارج از روال همیشگی رخ دهد، احتمال اینکه سالمند مبتلا به آلزایمر احساس ناامنی کند و براثر اضطراب دچار بی‌قراری شود بسیار زیاد است.
3.  شاید سالمند مبتلا به آلزایمر دردی در بدنش داشته باشد، اما نتواند از آن حرف بزند.
4. شاید هم نور زیاد محیط، ضعف بینایی و دیدن سایه‌ها به شکل هیبت‌هایی ترسناک و مواردی از این قبیل است که دارند آزارش می‌دهند.

فرقی نمی‌کند که محرک چه باشد، به‌هرحال مراقب باید باتوجه‌به زبان بدن سالمند، آنچه در اطراف او می‌گذرد و برقراری ارتباط کلامی با وی آن را شناسایی کند. پس از آن می‌توانید تصمیم بگیرید که کار درست کدام است: خلوت کردن دور سالمند یا بردن او به نزد پزشک برای پیگیری دردی که دارد؟

۲. به او اطمینان دهید که کنارش هستید.

وقتی یک کودک از چیزی می‌ترسد، به او اطمینان می‌دهید که کنارش هستید، حتی اگر نتوانید منشأ دقیق ترس او را درک کنید. سالمند آلزایمری نیز به چنین اطمینانی نیاز دارد. ترس و اضطراب او به‌هیچ‌وجه نباید نادیده گرفته شود. اگر اجازه می‌دهد، با لمس‌های کوتاه و حمایتگرانه آرامش را به وی برگردانید و با پرسیدن سؤالات ساده به صحبت درباره‌ی آنچه برایش رخ داده است تشویقش کنید. درصورتی‌که لازم است تا عامل خیالی ترس او را از بین ببرید، از داستان‌سرایی یا یک دروغ مصلحتی غافل نشوید. لحنتان را آرام نگه دارید و تأثیر ارتباط چشمی را دست‌کم نگیرید.

۳. توجه او را بدزدید!

از یاد نبرید که ارتباط سالمند مبتلا به آلزایمر با جهان اطرافش بسیار شکننده است، پس می‌توان حواس او را به‌سوی چیزی جز منبع ناآرامی‌هایش سوق داد. برای نمونه اگر او با تصور اینکه باید به یک قرار مهم کاری برسد برای رفتن بی‌قراری می‌کند، یا دچار هذیانی دلهره‌آور شده است، توجهش را با خوراکی‌ای که برایش لذت‌بخش است یا کاری که دوست دارد بدزدید. به‌زودی خواهید دید که آرام گرفته و آشفتگی دقایقی پیشش را فراموش کرده است.

۴. از فعالیت‌های آرامش‌بخش استفاده کنید.

یکی از روش‌هایی که تیم متخصص و مراقبین در خانه سالمندان برای آرام کردن اضطراب‌های سالمند آلزایمری مورد استفاده قرار می‌دهند، توسل به فعالیت‌های آرامش‌بخش است. پخش موسیقی، باغبانی، نقاشی، صحبت و شوخی با سالمند و… ازجمله‌ی این فعالیت‌ها هستند. سالمندی که در تعامل با دیگران است، به آرامش و امنیت محیط زندگی‌اش توجه شده‌است و روتینی همیشگی برای خود دارد از اضطراب و پریشان‌حالی دور خواهد بود.

پارسایان: همه‌ی آن چیزی که سالمند آلزایمری به آن نیاز دارد!

مرکز مراقبت از سالمندان پارسایان در شهر تهران، با سابقه‌ای بیست‌ساله به‌عنوان یکی از برترین آسایشگاه‌های ایران، آماده است تا به خانه‌ی امن سالمند مبتلا به آلزایمر شما بدل شود. ما مشکلاتی که سالمند و اطرافیانش با آن‌ها دست‌به‌گریبان‌اند را به‌خوبی درک می‌کنیم. دست‌وپنجه نرم کردن با آلزایمر شبیه به طی کردن مسیری‌ست که ذره‌ذره توان افراد درگیر با آن را تحلیل می‌برد و ذهن و روحشان را با خاطراتی تلخ، نگرانی‌هایی دائمی و بی‌اندازه و عذاب‌وجدان‌ها و ناامیدی‌ها پر می‌کند. پس از کمک خواستن نهراسید؛ پارسایان همراه شما در این مسیر سخت خواهد بود تا آرامش سهم شما و سالمند عزیزتان شود.

این محتوا حاوی تبلیغات میباشد