آداب عید نوروز در استان چهارمحال و بختیاری

به گزارش برنا؛ در چهارمحال و بختیاری نیز عید نوروز با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود هر چند در گذر زمان برخی از آداب فراموش شده است اما عید نوروز همچنان با آداب خاصی در استان برگزار می‌شود و مردم هر ساله برای برگزاری این جشن باستانی در تحرک و پویایی هستند.

آداب پیش از سال نو

یک پژوهشگر تاریخ در همین خصوص گفت: آداب و رسوم عید نوروز را می‌توان به سه مرحله آداب قبل از نوروز، آداب موقع تحویل سال نو و آداب پس از تحویل سال تا روز سیزده فروردین تقسیم کرد.

بابک زمانی‌پور افزود: در روزهای پایانی سال و قبل از عید نوروز رایج است که خانواده‌ها خانه‌تکانی می‌کنند، لباس نو می‌خرند، به زیارت اهل قبور می‌روند، مایحتاج خانه را تهیه می‌کنند و آیین چهارشنبه‌سوری را برگزار می‌کنند.

وی تصریح کرد: شب قبل از عید نوروز که در استان ما به "علفا" مشهور است طبخ کوفته محلی رسم است به این صورت که مردم اعتقاد دارند در این شب ارواح اجازه پیدا می‌کنند که برای یک بار در سال به خانه‌های خود سرکشی کنند که در این شب ۲ نوع غذای مخصوص کوفته تبریزی یا قیمه ریزه طبخ می‌شود و امسال نیز برای افطاری برخی از خانواده‌ها آن را درست می‌کنند.

مدیر گنجینه آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری سبزه انداختن را از دیگر آداب و رسوم مردم استان برای عید نوروز برشمرد و گفت: در گذشته رسم بود که افراد از هر بذری سبزه می‌اندازند و هر سبزه‌ای که بهتر رشد می‌کرد تصمیم می‌گرفتند آن سال بذر مورد نظر را بکارند.

آیین چراغ بَران

زمانی‌پور به آداب زمان سال تحویل نیز اشاره کرد و گفت: روشن کردن چراغ در امامزادگان استان که به طور خاص مردم شهرکرد به امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون می‌روند و آنجا چراغ خود را به دست فرد "سید" روشن می‌کنند و آن را به خانه می‌برند و اجازه نمی‌دهند در طول ایام عید چراغ خاموش شود چراکه آن را روشنایی خانه و زندگی خود می‌دانند.

این پژوهشگر تاریخ اضافه کرد: استحمام قبل از سال تحویل، سفره هفت سین پهن کردن و نشستن دور هم، عیدی دادن بزرگترها به اعضای خانواده و خواندن آیاتی از قرآن کریم از دیگر آدابی است که در روز تحویل سال اجرا می‌شود.

زمانی‌پور اظهار داشت: عیدی دادن در گذشته به این صورت بود که سکه‌هایی را در ظرف گندم، شاهدانه و برنجک می‌ریختن و بعد مشتی از این خوردنی‌ها را به افراد به عنوان عیدی می‌دادند که به شانس هر شخصی سکه‌هایی نیز در این خوراکی‌ها نصیب افراد می‌شد.

وی تصریح کرد: در شهرکرد رسم بود که صبح روز عید کسبه به مغازه‌های خود می‌روند و آنجا را آب و جارو می‌کنند و بعد به دید و بازدید عید می‌روند.

رسم نمک‌تازه کردن در دید و بازدیدهای عید

این پژوهشگر تاریخ، عید دیدنی و رفتن به خانه بزرگترها را از دیگر آداب عید نوروز عنوان کرد و گفت: در دید و بازدید عید رسم بود که افراد همدیگر را نمک‌گیر می‌کردند که به آن "نمک تازه کردن" می‌گفتند به این صورت که همراه خوراکی‌های عید به یکدیگر نان خانگی و ماست و موسیر یا ماست و کرفس و اسفناج تعارف می‌کردند و اینکه آجیل‌های شور مزه روی سفره قرار می‌دادند تا نمک‌گیر یکدیگر شوند و در طول سال حرمت یکدیگر را حفظ کنند و کدورتی شکل نگیرد.

زمانی‌پور به رسم شنبه گردش نیز اشاره کرد و گفت: در نخستین شنبه بعد از عید نوروز مردم شهرکرد به شنبه گردش می‌روند که درگذشته نقاط جنوبی شهر که به مَرغزارها معروف است را انتخاب می‌کردند اما در روز سیزده به در به مناطق شمالی شهر (گودال چشمه) برای گذراندن روز طبیعت می‌رفتند.

وی افزود: در گذشته افراد برای تبریک عید نوروز برای یکدیگر کارت تبریک ارسال می‌کردند که این رسم با ورود فناوری به زندگی کنونی فراموش شده و پیامک‌های موبایلی جای آن را گرفته است.

مدیر گنجینه آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری افزود: عصر روز سیزده به در نیز رسم بود تا افراد با چیدن گیاهان کوهی آش رشته درست می‌کردند و با بریدن رشته عنوان می‌کردند که سر سیزده به در را بریدیم تا بدین ترتیب سال جدید را با کار و کوشش و شادی آغاز کنند.

زمانی‌پور یادآور شد: در روز چهارده فروردین کشاورزان با همکاری و تعاون مراسم جوی‌روبی برگزار و راه عبور آب را باز می‌کردند تا آب به مزارع آنها برسد و کشت و کار را آغاز می‌کردند.