سیری در حقایق و فضایل شب‌های قدر۲

به گزارش خبرگزاری برنا هرمزگان؛ یکی از فضیلت‌هایی که موجب شده است تا شب قَدر به شبی با عظمت در جهان اسلام و جهان امکان تبدیل شود؛ نزول قرآن کریم است، نزولی که به یکباره صورت گرفته است و در قلب نازنین رسول گرامی اسلام به امانت نهاده شده است، از این روست که در شب بعثت جبرئیل امین وحی را با " اقرا " بخوان - شروع می‌کند؛ جبرئیل در واقع از رسول گرامی اسلام می‌خواهد تا آنچه را که بر قلب پیامبر از پیش به ودیعه گذاشته شده است را بخواند وگرنه جبرئیل حامل کتاب یا کاغذی نیست که از محمد امین(ص) بخواهد که آن را بخواند.

پس علاوه بر دو حکمت و دو فضیلت پیشین شب قدر که در اینجا می‌توانید مطالعه کنید؛

شب ارزانی بزرگترین امتیاز به بشریت

 دیگر فضیلت مهم و با برکت شب قدر نزول کتاب قرآن است؛ کتابی که راه نجات انسان‌ها در آن گنجانده شده است و همراه با مربی به سوی انسان فرستاده شده است اگر بخواهیم دقیق‌تر عرض کنیم با بگوییم که خداوند سبحان با مبعوث‌کردن آخرین رسولش که حقیقت قرآن همراه با اوست بزرگترین امتیاز را به بشریت می‌دهد و در نزول ظاهری قرآن آن حقیقت را به صورت مکتوب در اختیار مردم قرار داد که همراه با مربیان حقیقی‌اش " لَنْ تَضِلُّوا " را ارزانی می‌دهد یعنی الی‌الابد " گمراه نخواهند شد " با توجه به اینکه انسان ابدیت در پیش دارد و در دنیای ابدی به کاشته‌های این دنیا نیاز دارد؛ باید روش بهترین نوع بهره‌برداری از این دنیا را از کتاب خدا استحصال کند از این رو با توجه به اینکه کتاب الله و عترت هیچ‌گاه از هم جدا نمی‌شوند باید "قرآن و عترت " را که در یک کلمه " ولایت " را معنی می‌بخشد بزرگترین نعمت عرضه شده بر بشریت بدانیم و از این رو شب قدر را باید شب تکمیل نعمت ولایت هم بدانیم که در روز غدیر به ابلاغ همگان می‌رسد؛ ولایت هم با حقیقت قدر که حضرت صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها است عجین است و این دو نیز هرگز از هم جدا نمی‌شوند؛ چنانچه بر پایه برخی از روایات، ولایت امام علی(ع) و سایر اهل‌بیت(ع) نیز در همین شب، مقدر و امضاء شده است.

 اصبغ بن نباته از حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) نقل کرده است که پیغمبر(ص) به حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: یا علی آیا می‌دانی معنی شب قدر چیست؟ عرض کرد نه یا رسول الله پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: خداوند تبارک و تعالی در آن شب به تقدیر و سرنوشتی که در روز قیامت خواهد بود، قضا و حکم و اندازه‌گیری نموده و در آنچه خدای عزو جل فرمان داد ولایت تو بود، و نیز ولایت امامان از نژاد تو تا روز قیامت! 

و در حدیثی دیگر از مفصل بن عمر است که می‌فرماید در محضر امام صادق(علیه السلام) از آیه مبارکه " انا انزلناه فی لیله القدر "سخن به میان آمد، فرمود چقدر برتری آن بر سوره‌های دیگر آشکار است! گوید عرضه داشتم: برتری آن چه می‌باشد؟ فرمود: در آن شب ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) نازل شده، گفتم در شب قدری که ما آن را در ماه رمضان امید داریم؟ فرمودندآری شبی که در آن شب آسمانها و زمین اندازه‌گیری شده و ولایت امیرالمومنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) در آن تقدیر و معین شده است.(۱)

شب توزیع حواله‌های خیر و تعیین مقدرات یک‌ساله

دیگر فضیلتی که شب‌های قدر دارد؛ تعیین مقدّرات یک سال آدمی است؛ چنانچه قَدْر به معنای اندازه، تقدیر و سرنوشت در منابع آمده است. 

در منابع درباره ی  اینکه چرا این شب را «شب قدر» نامیده‌اند، دلایلی ذکر شده است؛ از نظر مرحوم علامه طباطبایی، چون مقدرات انسان‌ها و اندازه و تقدیر رویدادهای یک سال، در این شب تعیین می‌شود، آن را شب قدر می‌نامند؛ آیت الله مکارم شیرازی این نظر را هماهنگ با روایات و معروف‌تر و بهتر دانسته است.

از امام باقر(ع) در توضیح آیه چهارم سوره دخان نقل شده هر ساله در این شب، تقدیر سال آینده هر انسانی نوشته می‌شود؛ بر همین اساس در برخی از روایات، شب قدر به عنوان ابتدای سال دانسته شده است.

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای می‌فرمایند: " در حقیقت از شب قدر، انسان مومن روزه‌دار، سال نویی را آغاز میکند. در شب قدر تقدیر او در دوران سال برای او از سوی کاتبان الهی نوشته میشود. انسان وارد یک سال نو، مرحله‌ی نو و در واقع یک حیات نو و ولادت نو میشود."

علامه طباطبایی نیز می‌فرمایند: "مراد از قدر، تقدیر و اندازه‌گیری است و خداوند در این شب، اموری از قبیل زندگی، مرگ، روزی، سعادت و شقاوت انسان‌ها را مشخص می‌سازد" 

اما اینکه این سرنوشت چگونه مقدر می‌شود جای بحث دارد؛ به تعبیر یکی از علما؛ شب قدر شب توزیع حواله‌های مقدر شده است؛ به عنوان مثال فرض کنید قرار است حواله‌ی خودرو، لوازم خانگی، مسکن و ... توزیع شود و برای آن زمان و مکان خاصی مشخص کنند طبعا همه تلاش خواهند کرد که این حواله‌ها را به دست بیاورند مانند زمان ثبت‌نام برای قرعه‌کشی خودرو که خیلی‌ها شب‌بیداری کشیدند تا بتوانند ثبت نام کنند هر چند که گرفتن حواله، به معنای گرفتن کالا یا خودرو نبود، بلکه شما وقتی حواله خودرو را به دست می‌آوریم تازه اول راهِ تلاشگری برای نقد کردن آن حواله‌ها است؛ بنابراین اگر ما حواله داشته‌باشیم اما نقدش نکنیم کسی به ما خودرو تحویل نمی‌دهد؛ مانند کارت هدیه‌ای که تاریخ انقضا دارد و اگر بعد از تاریخ انقضا به دنبال نقد کردنش باشیم پولی به ما تعلق نخواهد گرفت.

 شب‌های قدر نیز در واقع چنین حکمی دارد؛ مردم در این فرصت می‌توانند به برکت عظمت این شب، خواسته‌های خود را از خداوند متعال بخواهند و حواله آن را به امضای صاحب الامر و الزمان، حضرت بقیه‌الله الاعظم (عج) برسانند؛ حواله‌هایی که از روی فضل خداوند بین همه توزیع می‌شود اما بنا به ظرف آدمی؛ مبلغ این حواله‌ها فرق می‌کند؛ زمانی که باران می‌بارد ما اگر بخواهیم آب ذخیره کنیم اگر به اندازه یک کاسه ظرف زیر باران بگذاریم در انتهای بارندگی یک ظرف آب داریم و اگر یک استخر را برای جمع آوری آب باران تعبیه کنیم در پایان بارندگی یک استخر آب خواهیم داشت؛ شب‌های قدر دقیقا همین تعبیر است؛ درهای رحمت خداوندی بیش از هر موقعی باز هستند و ملائکه و روح به نزدیکترین نقطه از زمین نزول پیدا کرده‌اند و باران رحمت بر سر ما مدام بارش دارد حال دیگر این به ما بستگی دارد که چه اندازه خیر برای خود جمع و مقدر کنیم و با توجه به اینکه شب‌های قدر انتها و ابتدای سال مومنانه است شما تا پایان سال مومنانه فرصت دارید تا این حواله‌ها و مقدرات را نقد کنید؛ به قول یکی از اساتید: در شب‌های قدر ممکن است برای خیلی‌ها زیارت ‌کربلا بنویسند اما ممکن است این حواله‌داران زیارت اربعین پایشان در آن سال به کربلا نرسد؛ چرا که برای نقد کردن آن تلاش نکرده‌اند و حواله خود را با گناهان گُم کرده‌اند.

 احیا‌گرفتن ما در شب‌های قدر برای این است که تلاش‌های آخر خود را نیز برای جلب توجه بیشتر از خدا و ولی‌خدا انجام دهیم و بتوانیم رحمت بیشتری از این باران رحمت در ظرف‌هایمان ذخیره کنیم تا در یک سال آتی از آن استفاده کنیم.

البته ذکر این نکته هم ضروری است که ما ۳۶۵ روز را برای اینکه ظرف‌های خود را بزرگتر کنیم فرصت داریم اما به عظمت شب قدر و حقیقت آن حضرت زهرا سلام الله علیها و سر نهفته شده در وجود حضرت زهرا سلام الله علیها( سر المستودع فیها) - امام زمان (عج) و ولایت تعیین شده برای امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام و اولاد معصومینش علیهم السلام خداوند در این شب‌ها به اندازه هزار ماه فرصت می‌دهد تا ما به جبران زمانی که برای بزرگ کردن ظرف‌هایمان از دست دادیم استفاده کنیم.

منابع: 

۱- معانی ‏الأخبار، شیخ صدوق ص ۳۱۵؛ بحار الانوار، مجلسی، ج۹۴، ص۱۸ح۳۸

یادداشت: علی ستاری 

انتهای پیام