احداث دهکده میراث فرهنگی در مجموعه جهانی فیروزآباد

در واقع این دهکده یکی از شیوه های چشمگیر ارائه جاذبه های مقصد و تولید محصول گردشگری است که دارای زیرشاخه های متنوعی است.دهکده های میراث به عنوان یک پاسخ به نیازهای محیطی و اجتماعی، در کنار حفاظت از زیباییها و مناظر طبیعی مقصد، عامل مهمی درحمایت از میراث، فرهنگ و محیط زیست محسوب میشوند. علاوه بر این، نقش مهمی هم  در حفظ و ترویج فرهنگها و سنتهای محلی، از جمله سیستمهای کشاورزی سنتی وجامعه های محلی ایفا می کند.ایران کشوری است کهن که میراث تاریخی و فرهنگ غنی از ویژگیهای جهانی آن محسوب میشود و آثار تاریخی متعدد و متنوع آن، شهرت جهانی دارند. از میان تمامی استانهای ایران، فارس یکی از مهمترین قطبهای گردشگری فرهنگی و میراث قلمداد می شود. نتایج  بررسی ها و تحقیقات نشان میدهند که معیارهای احداث دهکده میراث در مجموعه جهانی فیروزآباد در وضعیت مطلوبی قرار دارد. 
شهر اردشیر خوره یا فیروزآباد امروزی، توسط اردشیر بابکان بانی امپراتوری بزرگ ساسانی احداث شد  و بازماند ههای این شهر کاملاً مدور، در فاصلۀ ۳ کیلومتری شهر امروزی فیروزآباد قرار گرفته است . از مهمترین آثار باستانی و جاذبه های گردشگری آن میتوان به قلعه دختر،نقش برجسته هایی در کنار جاده، کاخ اردشیر و شهر گور و منار های که زمانی نشا ن دهنده مرکز شهر گور بود، اشاره کرد. این شهر باستانی به عنوان نخستین پایتخت امپراتوری بزرگ ساسانیان افزون بر داشتن آثارتاریخی فراوان که هرکدام از این آثار بیانگر فرهنگ و تفکر ویژ های است ، دارای گردشگاه های منحصربفرد و مستعد توسعه کمی و کیفی است.ساکنان منطقۀ فیروزآباد عمدتاً از گرو ههای قومی عشایری به ویژه عشایر ایل قشقایی هستند.
مردم این منطقه از نژاد آریایی و زبان ترکی هستند و پوشاک، صنایع دستی، آداب ورسوم وجشنها مختص به خود را دارند .باتوجه به
 ظرفیتهای تاریخی -  فرهنگی منطقه که در دو قالب میراث فرهنگی ملموس و ناملموس قابل مطالعه است، میتوان  احداث دهکده میراث را عاملی برای دستیابی به اهداف فرهنگی و اقتصادی در نظر گرفت
اما  احداث آن در این منطقه با مشکلاتی همچون کمبود مطالعات فراگیر و تطبیقی،مشکلات مدیریتی و برنامه ریزی مواجه است. زیرساختها و ملزومات صنعت گردشگری برای عملکرد بهتردهکده میراث بسیار حیاتی هستند، اما با استانداردهای جهانی همخوانی ندارند و نیاز به سرمایه گذاری است.
آموزش، افزایش آگاهی و حمایت جامعه محلی از فعالیتهای مرتبط با دهکده میراث نسبت به منافعی که از صنعت گردشگری بهره مند می شوند، میتواند به تضمین حمایت عملی از این پروژه کمک کند.
در مطالعات انجام شده تاکنون، از جمله پژوهشهای علمی که در زمینه گردشگری وتأثیرات آن بر نواحی روستایی و فرهنگهای مختلف انجام شده است، مشاهده میشود که در برخی از کشورها مانند مالزی و جمهوری مولداوی، توجه به ظرفیتها ی فرهنگی وتاریخی برای توسعه گردشگری فرهنگی بسیار مهم است. این پژوهشها به شناسایی این
ظرفیتها و ارائه راهکارهایی بر ای بهر ه برداری بهینه از آنها میپردازند. بااین حال، در دیگرکشورها نیز همچون ایران، تحقیقات کمتری در زمینه تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی
و فرهنگهای محلی انجام شده است؛ بنابراین، مطالعات بیشتری میتواند به شناخت عمیق ترو بهتری از پتانسیلها و موانع موجود برای توسعه گردشگری فرهنگی در این کشورها کمک کند و راهکاره ایی مناسبتر بر ای توسعه این صنعت را ارائه دهد .
مجموعه جهانی فیروزآباد از ظرفیتهای میراث فرهنگی ملموس و ناملموس لازم درراستای احداث دهکده میراث برخوردار می باشد .
زیرساختهای موجود در شهرستان فیروزآباد از کیفیت لازم در جهت تبدیل شدن به دهکده میراث برخوردار می باشند .
افزون بر موارد پیشگفته، ظرفیتهای ملموس و ناملموس متعدد دیگری در شهرستان فیروزآباد وجود دارد که جذابیت این منطقه را برای احداث دهکده میراث دوچندان ساخته است. شهرستان فیروزآباد از نظر آب وهوایی به ناحیۀ بیابانی جنوب غرب آسیا تعلق دارد.
وجود ۳ ناحیۀ آ ب وهوایی در شهرستان، زمینۀ مساعدی را بر ای گرمسیر یا قشلاق اولیه قشقاییها در این مکان فراهم آورده است، مردمان این ایل بزرگ دارای فرهنگ غنی ،آداب ورسوم و
 رو یدادهای مختلفی همچون شب چله، جشن سده و... هستند. زبان و موسیقی ترکی، لباس سنتی نیز از کهنتر ین و گرا نبهاترین نمادهای فرهنگی قوم قشقایی تلقی میشوند. همچنین فرش قشقایی  با الگوهای مینیمال و ظریف که به ثبت جهانی رسیده، نمادهایی از فرهنگ عشایر قشقایی هستند که قرنها موردتوجه گردشگران خاورشناسان و پژوهشگران غربی بوده است. پیشینه ۲۵۰ ساله شعر و ادبیات ایل قشقایی نیز به گنجینۀ فولکلوریک قشقاییها غنا می بخشد. همچنین وجود تنگه تار یخی هایقر در این شهرستان که در ایالت آریزونای آمریکا برابری میکند و میراث » گرند کنیون « از منظر زیبایی و جذابیت با معنوی منطقه همچون روایات مرتبط با رویارویی و غلبه دلیرمردان قشقایی در جنگ جهانی دوم بر سربازان انگلیسی ، از جمله میراث ملموس وناملموس جانبی و اثرگذار بر ارتقاء ظرفی تهای منطقه در راستای احداث دهکده میراث محسوب میشوند .
در واقع زیبایی های ساختاری مجموعه جهانی فیروزآباد، برای گردشگران دارای ارزشهای ویژه ای می باشد. وجود هماهنگی و تقارن میان اجزای مختلف و بناهای این  مجموعه و همچنین تلاش معماران ساسانی برای ایجاد حس زیبایی شناسی در بخشهای
مختلف مجموعه، به علت جا یگاه سیاسی، دفاعی، فرهنگی و معنوی آن و همچنین رموزسوق الجیشی و غیر قابل فتح بودن قلعه دختر و مهندسی شهرسازی در دوران حکمرانی ساسانیان، جلو ههای زیبایی مجموعه را چن دین برابر نموده است.
موضوعاتی همچون فرهنگ عامه غنی منطقه، فراوانی جاذبه های طبیعی، آمادگی جامعه میزبان برای جذب گردشگر، جاذبه های تاریخی فرهنگی شهرستان، دارابودن میراث ملموس و ناملموس، معرف فولکلور منطقه، حفظ فاکتورهای بومی و سنتی، ساخت موزه
مردم شناسی، اشاره میکند. در حقیقت همگام با ظرفیتهای مجموعه میراث جهانی فیروزآباد، ظرفیتهای جانبی و همجوار طبیعی و فرهنگی را فرصتی بی نظیر و عاملی درراستای غنی سا زی جذابیتهای دهکده میراث تلقی کرده اند. باید اذعان داشت که تنوع
جاذبه ها در یک مقصد، امکان گذران زمان توسط گردشگر در مقصد را افزا یش میدهد واین وضعیت بر امکان درآمدزایی جامعه محلی از طریق ایجاد کسب وکارهای کوچک محلی اثر مستقیم داشته و مجال آشنایی با فرهنگ جامعه محلی و فراخور آن توسعه فرهنگی
را ایجاد می کند. شرایط ایجاد شده نیز به نوبه خود به عنوان پیشران های قوی بر میزان تمایل جامعه محلی به مشارکت در امور مرتبط با گردشگری اثر مضاعف خواهد داشت .
درواقع میتوان نتیجه گرفت که متغیر زیرساخت از عوامل مهم و اثرگذار برای احداث دهکده میراث در مجموعه جها نی فیروزآباد می باشند اما تطبیق نتایج آماری با شواهد میدانی و مشاهدات پژوهشگران نشان میدهد، گرچه شهرستان فیروزآباد از نظر جاذبه های گردشگری مطلوب به نظر میرسد، اما به دلیل ضعف صنعت گردشگری منطقه به نسبت مرکز استان یعنی شهر شیراز و برخی از مقاصد گردشگر ی میراث در ایران، زیر ساخت های گردشگری در آن رشد چندانی نکرده است. البته تفاوتی میان آراء جامعه محلی و مشاهدات پژوهشگران از واقعیتهای میدانی در خصوص کیفیت و کمیت زیرساختهای منطقه دید ه میشود. به این صورت که زیرساختهای منطقه از دیدگاه جامعه محلی از مطلوبیت لازم در راستای احداث دهکده میراث برخوردار است، درحالیکه شواهد میدانی و مشاهده پژوهشگران در تضاد با این رای است. در راستای روشنگری این وضعیت شا ید بتوان گفت،تفاوت دیدگاهها جامعه محلی و پژوهشگران و عدم همسویی پاسخها جامعه محلی باواقعیتهای میدانی زیرساختها برخاسته از ناآشنایی جامعه محلی با استانداردهای زیرساختی مناسب و متناسب با محوطه های میراث جهانی در سایر کشورها است. در واقع این عدم تطابق از تفاوت در استنباط جامعه محلی و پژوهشگران از معیارها و استانداردها ی زیرساخت گردشگری در دنیا نشأت میگیرد؛ بنابراین، درحالیکه شهرستان فیروزآبا د به عنوان منظر باستانی ساسانیان (محور ساسانی) در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است، اما از منظر زیرساختهای گردشگری با کمبودهایی مواجهه است.
از دیدگاه پژوهشگران، رونق چنین فضاهایی نیازمند تمهیدات لازم برای ایجاد هتلها، اقامتگاهها، رستورانها، مراکز پذ یرایی و اقامتی و
جادهها و مسیرهای دسترسی مناسب برای گردشگران است؛ بنابراین، با توسعه زیرساختها و تسهیلات خدماتی، رفاهی در شهرستان فیروزآباد میتوان امکان تأسیس دهکده میراث راارتقا داد. همچنین ، در کنار تقویت زیرساختهای معمول برای مقاصدگردشگری، ارتقا دانش فنی در نیروهای فعال گردشگری و راهنمایان مجموعه و تدوین
قوانین و ساختارهایی باهدف بازدید اصولی از این مجموعه، نصب تابلوه ای راهنما واطلا ع رسانی مناسب در خصوص حساسیتهای محوطه و همچنین افزایش حجم و بردتبلیغات و بازا ر یابی دررابطه با این مجموعۀ جهانی، از دیگر ملزومات مرتبط با زیرساخت ها 
محسوب میشود. در ادامه باید به این نکته هم اشاره کرد که سطح 
بالای انگیزه جامعه محلی نسبت به حمایت و مشارکت در فعالیتهای مرتبط با دهکده میراث و به طورکلی گردشگری را میتوان از سویی با فوایداقتصادی و شکل گیری کسب وکارهای مرتبط با گردشگری و از سوی دیگر با توسعه  اجتماعی فرهنگی منطقه مرتبط دانست 
 در واقع گردشگری میتواند بر بعد اقتصادی ساکنان منطقه تأثیر چشمگیری بگذارد. شا ید چندان دورازذهن نباشد که با احداث دهکده میراث فرهنگی بتوان این منطقه را به یکی از قطبهای اصلی گردشگری میراث در استان و حتی ایران تبد یل کرد.