نطنز آمیخته ای از طبیعت بکر، تاریخ و هویت باستانی

به گزارش خبرگزاری برنا از اصفهان، شهرستان نطنز در استان اصفهان و در فاصله ۱۲۵ کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد و یکی از باغ‌شهرهای این استان به شمار می‌رود. این شهر در دامنه کوه کرکس و در ارتفاع ۱,۶۰۰ متری از سطح دریا، آب‌وهوای معتدل کوهپایه‌ای دارد و قدمت آن به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. در این شهر دیدنیهای بسیاری چون بناهای تاریخی مانند کاخ‌ها، قلعه‌ها، حمام‌ها و مساجد و همچنین مناطق تفریحی و جاذبه‌های طبیعی فراوانی وجود دارند؛ به همین دلیل، هر ساله گردشگران بسیاری به نطنز سفر می‌کنند. جالب است بدانید در نطنز بیش از ۱۰۰ اثر تاریخی و طبیعی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران وجود دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با جاهای دیدنی نطنز آشنا کنیم.

مسجد جامع نطنز

مسجد جامع نطنز یکی از آثار ثبت‌شده ملی این شهر است که از چند بنا تشکیل می‌شود. این مسجد با مناره‌ای بلند (با حدود ۳۷ متر ارتفاع و ۱۱۸ پله مارپیچی)، سر در خانقاه فیروزه‌ای رنگ، شبستان هشت‌ضلعی با کاشی‌کاری فیروزه‌ای، گنبد آجری هرمی و درخت چنار سر به‌فلک کشیده‌ در میان باغستان‌های شهر تاریخی نطنز قرار دارد و چشم هر بیینده‌ای را به خود جلب می‌کند.

قدمت مسجد جامع نطنز به دوره ایلخانی بازمی‌گردد؛ در آن زمان ابتدا یک مسجد در این مکان احداث شد؛ سپس بقعه «شیخ عبدالصمد اصفهانی» در کنار مسجد، ایوان جلو خانقاه و مناره‌ها به این مجموعه اضافه شدند. طبق نظر تاریخ‌دانان دستور ساخت این مسجد توسط خلیفه حسین در سال ۷۰۴ هجری قمری صادر شده و شمس‌الدین محمد علی نطنزی، معمار آن بوده است.

صحن مسجد جامع نطنز یکی از بخش‌های مهم این مسجد است. با پایین رفتن از چند پله از صحن به یک قنات آب می‌رسید که از زیر مسجد عبور می‌کند. در ضلع جنوبی این مسجد نیز کتیبه‌ای به چشم می‌خورد که توضیحاتی روی آن برای بازدیدکنندگان وجود دارد. درب دولنگه چوبی مسجد جامع با منبت‌کاری‌های آن از دیگر دیدنیهای این مسجد است که در قسمت پایین آن، تاریخ ۸۲۵ هجری قمری حک شده است.

جالب است بدانید که محراب مسجد با کاشی‌کاری‌های ارزشمند در زمان حکومت یکی از پادشاهان قاجار، از ایران خارج شد و امروزه در موزه لوور قابل‌مشاهده است.

آتشکده نطنز

آتشکده‌ای قدیمی در نزدیکی مسجد جامع نطنر قرار دارد که قدمت آن به دوره ساسانیان بازمی‌گردد. این آتشکده در باغی سرسبز به نام باغ امام جمعه واقع شده است و چهار اتاق دارد. متاسفانه بخش زیادی از ساختمان اصلی آتشکده نطنز تخریب شده و امروزه تنها آثاری از دیوارهای آن قابل‌مشاهده است. گفته می‌شود که در دوره آل بویه از محوطه آتشکده به‌عنوان گورستان استفاده می‌شد. راه دسترسی به این بنای تاریخی بسیار دشوار است و از میان باغ‌ها عبور می‌کند؛ البته شما می‌توانید برای دیدن این آتشکده به پشت بام مسجد جامع نطنز نیز بروید. 

کاخ تاج آباد 

کاخ‌های تاج ‌آباد و عباس‌ آباد از زیباترین بناهای تاریخی نطنز هستند. کاخ تاج آباد (از آثار ثبت شده ملی) در زمان شاه عباس صفوی در اطراف نطنز ساخته شد و به کوشک تاج‌ آباد نیز شهرت دارد. این مجموعه با ۱۰۰ هکتار مساحت از چندین بنا مانند کاخ اصلی، حمام، شربت‌خانه، محل گلا‌ب‌گیری و هشتی ورودی تشکیل می‌شود. کاخ تاج آباد از باغ‌های موردعلاقه شاه عباس صفوی بوده است و به‌دلیل موقعیت مکانی خود، بهترین نوع گیاهان عطری بومی ایران از جمله گل محمدی و گل معروف به یاس شاه عباسی در آن کشت می‌شود.

روستای هنجن

روستای ییلاقی و خوش‌آب‌وهوای هنجن در ۲۰ کیلومتری شمال غرب نطنز در میان کوه‌ها قرار دارد. این روستای سرسیز هر سال، گردشگران بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند و از دیدنیهای آن می‌توان به کوه‌های لاوزه و برزقو، کاخ و باغ عباس ‌آباد، پل و قلعه تاریخی هنجن، رودخانه هنجن، رودخانه‌های چیمه و برز، امامزاده سید داوود، بی‌‌بی زینب خاتون، چند چشمه و دو قنات اشاره کرد. خانه‌های روستای هنجن معماری زیبایی دارند و با مصالح بومی مثل سنگ، گل و چوب ساخته شده‌اند.

مردم روستای هنجن به کشاورزی و دامداری مشغول هستند و انار، انجیر، سیب، خرمالو و گلابی از جمله محصولات آن‌ها به شمار می‌آیند. آن‌ها کماکان لباس‌های سنتی می‌پوشند؛ لباس مردها آرخالیق، پیراهن، شلوار و گیوه است و چارقد و شلوار محلی و پیراهن راسته و گیوه، پوشش زن‌ها را تشکیل می‌دهد.

روستای خفر

روستای خفر یا روستای جهنم سفید در هفت کیلومتری شمال شرقی نطنز واقع شده است؛ روستایی با آب‌وهوایی سردتر از دیگر نقاط نطنز که زمستان‌های بسیار سردی دارد و به همین دلیل نام آن را جهنم سفید گذاشته‌اند. در این روستا جاذبه‌های گردشگری جذابی چون قلعه تاریخی، آب‌ انبار، مسجد بابا سیاه‌پوش و امامزاده احمد وجود دارند.

منطقه گردشگری متین آباد

منطقه گردشگری متین آباد، اولین اکو کمپ ایران است که در ۲۵ کیلومتری شمال نطنز در ابتدای رمل‌های بزرگ کویر در جنوب دریاچه نمک نزدیک به مسیر قلعه کرشاهی قرار دارد. گردشگران برای تجربه تفریحات کویری مانند شترسواری،‌ موتور و ماشین سواری در شن و غیره به این منطقه گردشگری می‌روند. در منطقه گردشگری متین آباد چادرهای دائمی، رستوران، سوییت و مزرعه ارگانیک نیز به چشم می‌خورند.

چشمه آب سرخ فریزهند

چشمه آب سرخ فریزهند در روستایی به نام فریزهند در ۴۵ کیلومتری شمال غرب نطنز واقع شده است؛ چشمه‌ای با خواص درمانی بی‌نظیر که گردشگران را به‌سمت خود جلب می‌کند. آب چشمه فریزهند به‌دلیل وجود آهن فراوان، سرخ رنگ است و خوردن آن نیز کمبود آهن بدن را رفع می‌کند. دیگر املاح موجود در چشمه آب سرخ فریزهند نیز برای درمان بیماری‌هایی مانند مشکلات تغذیه و دستگاه گوارش مفید هستند.

کاروانسرای میرابوالمعالی

کاروانسرای میرابوالمعالی یا قلعه کوهاب،‌ کاروانسرایی مستطیل شکل با چهار ایوان است که در جاده نطنز به کاشان و در نزدیکی باغ حرم قرار دارد و قدمت آن به دوره صفوی بازمی‌گردد. هر یک از چهار ایوان کاروان‌سرا به یکی از بزرگان کاروان تعلق داشته است و آن‌ها در زمان مسافرت، در این کاروان‌سرا اقامت می‌گزیدند.

طبق گفته مورخان، کاروانسرای میرابوالمعالی در زمان شاه عباس اول و به دست میر ابوالمعالی برزرودی نطنزی (یکی از امرای نزدیک و مجلس‌نویس شاه‌عباس اول) ساخته شد. این کاروان‌سرا تا ابتدای دوره پهلوی نیز مورد استفاده کاروانیان بود.

حمام نوقه بادرود

حمام نوقه بادرود از آثار ثبت شده ملی ایران در شهر بادرود نطنز است که در کنار گرمابه قدیمی آن زمان ساخته‌ شده بود. این حمام با معماری زیبا از بناهای باشکوه دوره صفوی است. نوقه در زبان پارسی پهلوی (اشکانی) به‌معنای جدید و نو است.

قلعه طرق رود

قلعه طرق رود از زیباترین آثار تاریخی نطنز با قدمتی از دو هزار سال قبل (دوره اشکانیان) است که در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این قلعه شباهت بسیاری به ارگ بم دارد و مساحت آن، ۳۰,۰۰۰ متر مربع است. قلعه طرق رود، ۴۰۰ اتاق، یک چاه سنگی و پنج برجک نگهبانی دارد که از جذابیت‌های آن به شمار می‌روند.

حمام تاریخی افوشته

حمام تاریخی افوشته یکی دیگر از آثار ثبت شده ملی نطنز با قدمتی از قرن ۹ هجری قمری است که در محله افوشته در جنوب شرق نطنز قرار دارد. این حمام توسط فردی به نام سید واقف در ابعاد ۱۶ در ۲۵ متر ساخته شده و بنای آن از سطح کوچه پایین‌تر است؛ به همین دلیل برای رسیده به حمام باید از چند پله پایین بروید و از یک پاگرد عبور کنید تا به یک هشتی کوچک برسید. سنگ‌نوشته‌ای در هشتی و روی دیوار مقابل درب ورودی نشان از قدمت این بنا دارد.

سقف حمام افوشته به سبک طاق ضربی گنبددار ساخته شده و بالاتر از سطح کوچه است. رخت‌کن و شاه نشین پنج ضلعی با پنج سانتی‌متر ارتفاع از کف اتاق در ضلع شمال شرقی حمام قرار دارند. در اتاق جنوب غربی نیز ارتفاع صفه‌ها از کف اتاق ۵۰ سانتی‌متر است. در وسط هر اتاق حوض‌های آب با دیواره و فواره سنگی به چشم می‌خورند. حوض میانی هشت ضلعی و حوض‌های طرفین ۶ ضلعی هستند.

در سفر به محله افوشته بازدید از دیگر آثار تاریخی چون خانه سورگاه، مقبره سید حسن واقف، مقبره میر سید واقف، شربت‌ خانه، آب ‌انبار، مسجد، حسینیه و خانقاه را نیز از دست ندهید؛ شما همچنین می‌توانید در کوه‌ها و طبیعت و مراتع سرسبز این منطقه به کوهنوردی و طبیعت‌گردی بپردازید.

محوطه باستانی اریسمان

محوطه تاریخی و باستانی اریسمان با قدمتی از ۶,۰۰۰ سال قبل در ۲۰ کیلومتری نطنز قرار دارد و اولین منطقه ذوب فلز جهان به شمار می‌آید. کوره‌های عظیم ذوب مس، کانسنگ‌های مس، قطعات و قالب‌های ریخته‌گری به‌علاوه یک گورستان و یک بنای آجری از جذابیت‌های این محوطه هستند؛ بنایی که به احتمال زیاد در گذشته کارگاه صنعتی بوده است.

روستای ابیانه

روستای ابیانه در ۴۰ کیلومتری شمال غربی نطنز و دامنه کوه کرکس قرار دارد؛ روستایی تاریخی با خانه‌های پلکانی در دل کوه که شباهت زیادی به ماسوله گیلان دارد. خانه‌های این روستا با خشت و گل آجر سرخ رنگ ساخته شده‌ و چشم‌اندازی بی‌نظیر در دل کوه پدید آورده‌اند. یک رودخانه فصلی به نام برزرود نیز از میان روستای ابیانه عبور می‌کند که طراوت و زیبایی فوق‌العاده‌ای به آن بخشیده است.

غار پریان

غار پریان در دره‌ای زیبا به نام پری هول قرار دارد

غار پریان در هشت کیلومتری روستای ابیانه از دیگر دیدنیهای نطنز است که در سال ۱۳۷۹ شمسی در دره‌ای زیبا به نام پری هول کشف شد و از آن زمان تا به امروز، ۱۱ تالار آن کشف شده است. آخرین تالار کشف شده غار پریان ۱۲۰ متر با دهانه غار فاصله دارد و به داخل زمین می‌رود. دهانه این غار ۱۶۰ در ۱۲۰ سانتی‌متر ابعاد دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲,۹۶۷ متر است.

تماشای استلاگمیت‌ها و استلاکتیت‌های غار پریان از بهترین تجربیاتی است که می‌توانید در این جاذبه طبیعی به آن بپردازید. برای دسترسی به این غار باید از شرق شهر میمه خارج شوید و ۲۰ کیلومتر رانندگی کنید؛ سپس ۵۰۰ متر کوه پیمایی با شیب تند انجام دهید تا به دهانه غار برسید. در نظر داشته باشید که غار پریان به‌دلیل داشتن چاه‌های خطرناک بدون راهنما و تجهیزات غارنوردی قابل پیمایش نیست.

کوه کرکس

رشته کوه کرکس در مناطق مرکزی ایران، با مساحتی حدود ۳,۴۰۰ کیلومتر مربع و در جهت شمال غربی به جنوب شرقی قرار دارد؛ کوهی که در اثر خروج گدازه‌های داخل زمین از شکاف‌های موجود در سطح زمین به وجود آمده و جنس سنگ‌های آن، آذرین متوسط است. قله کرکس، بلندترین قله این رشته کوه با ۳,۸۹۵ متر ارتفاع است؛ این قله نیمی از سال پوشیده از برف است و چشمه‌هایی چون کامو، چورنگی و گزرتو از آن سرچشمه می‌گیرند. کوه کرکس زیستگاه انواع جانوران وحشی از خزندگان گرفته تا پرندگان و پستان‌داران مانند شغال، کفتار، میش، قوچ، گرگ و روباه، آهو، پلنگ، پایکا، کل، بز، مار جعفری و مار دو سر است. لاله‌های واژگون، بوته های پراکنده گیاهان دارویی، گون و درختچه‌های پراکنده نیز پوشش گیاهی کوه کرکس را تشکیل می‌دهند.

در بالای قله کرکس یک اتاقک به چشم می‌خورد که در برخی روایت‌ها آن را آرامگاه کرکسی می‌دانند که جان حاکم نطنز را نجات داده است؛ گفته می‌شود روزی ماری قصد داشت حاکم نطنز را نیش بزند؛ اما کرکس با مار درگیر می‌شود و به قیمت زندگی‌اش، حاکم را نجات می‌دهد؛ به همین دلیل، حاکم یادبودی برای کرکس می‌سازد و آن را در قله دفن می‌کند. البته باید بدانید که داستان‌های بسیاری درباره دلیل نامگذاری این کوه وجود دارد.

از دیدنی های اطراف کوه کرکس می‌توان به یک چشمه، روستای کشه و دهکده گردشگری و تفریحی رایان نطنز به‌همراه دریاچه و پل معلق اشاره کرد. توجه داشته باشید که در فصل زمستان برای صعود به قله کرکس به تجهیزات کوهنوردی نیاز دارید. گنبد باز یکی دیگر از بناهای تاریخی نطنز است که در بالای کوه کرکس قرار دارد؛ گنبدی هشت‌‌ضلعی و ساخته‌شده از گل و خشت که درگذشته شکارگاه پادشاهان صفوی بوده و توسط شاه‌ عباس ساخته شده است.

روستای طامه

روستای طامه در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی نطنز در مسیر کاشان به اصفهان در شرق دامنه کوه کرکس قرار دارد. این روستا با آب و هوایی بسیار دلپذیر، از ییلاقات نطنز است و از دیدنی‌های آن می‌توان به دو دره زیبا (پاپول در امتداد باغ‌های روستا و پاکدار در کنار آن)، آبشار طامه با ۲۳ متر ارتفاع، چشمه دلاوون، چشمه خواجه فاضل و چشمه لاگله، امامزاده سید فاضل طامه با بقعه مربوط به دوره تیموری، خانه‌های چوبی با سقف‌های گاه‌گلی اشاره کرد. عکاسی، پیاده‌روی، شنا در چشمه‌ها و پیک‌نیک از محبوب‌ترین فعالیت‌های گردشگران در روستای طامه هستند.

دیگر روستاهای گردشگری نطنز

روستای یارند با ارتفاع ۱,۸۲۰ متر از سطح دریا و قدمتی از ۵۰۰ سال قبل (با دیدنیهایی چون دو درخت کهنسال، دو حسینیه و پنج قنات قدیمی)، روستای ولوجرد با قدمتی بالغ بر ۲۵۰ سال (مشهور به بهشتی در دل کوه و کویر)، روستای نیه در جنوب غربی شهر نطنز با باغات زردآلو، گردو گلابی، انگور و صیفی‌جات و زعفران، روستای ده‌آباد در حاشیه کویر و سر راه بادرود و ابوزیدآباد و کاشان، روستای اوره در غرب نطنز با آب و هوایی کوهستانی و مطبوع و دیدنیهای چون امامزاده آقاسلطان گروه آباد و روستای فمی با سه قلعه به نام‌های بزرگ، قلعه صفر علی و قلعه نو از دیگر روستاهای گردشگری نطنز هستند.

انتهای پیام