کمبود ۳۰ درصدی بوستان‌های پایتخت نسبت به استاندارد جهانی

به گزارش خبرنگار محیط زیست خبرگزاری برنا، بر اساس آخرین تحقیفات نسبت به گسترش اخیر تاریخی فضا‌های سبز در جهان و شناسایی خطرات چندگانه متوجه فضا‌های سبز، نتایجی فراتر از تصورات فراغت از فضا‌های سبز دریافت شد.

به عبارت دیگر اگرچه به طور معمول همراه با واژه فضای سبز تصوراتی حاکی از پیک نیک و امثال آن در ذهن پدیدار می‌شوند؛ اما بر خلاف تصور عمومی فضا‌های سبز نیز در کاهش خطر بلایا و بهبود واکنش پس از فاجعه نقش به سزایی ایفا می‌کنند. علاوه بر این که این قضیه در طول همه گیری ویروس کرونا مشهود بود؛ محققان ثابت کردند طبیعت نه تنها بر سلامت روان و رفاه جامعه اثربخش خواهد بود، بلکه تماس مکرر با دنیای طبیعی نیز به کاهش مرگ و میر، کاهش عوارض ناشی از بیماری‌های مزمن، بهبود نتایج بارداری، کاهش چاقی، بهبود خواب و ارتقای تعاملات اجتماعی مثبت کمک می‌کند.

این در حالی است که بر اساس جدیدترین آمارنامه شهرداری تهران در سال ۱۴۰۱، پایتخت میزبان ۲۵۳ هزار و ۴۳۷ متر مربع فضای سبز و بوستان در مناطق بیست و دوگانه بود؛ همچنین این رقم معادل ۳۸۱ بوستان و فضای سبز در پایتخت است که با یک تقسیم بندی ناعادلانه به دست آمده؛ به طور مثال اگرچه منطقه ۲۰ تهران شامل ۲۹ فضای سبز و بوستان است، اما شمار این فضای تفریحی در مناطق ۱۶ و ۱۸ تهران به صفر می‌رسد.

اگرچه فضا‌های سبز علاوه بر بهبود بخشیدن کیفیت هوا به کاهش صدا کمک می‌کنند؛ در حفاظت از تنوع زیستی و تعدیل دما به ویژه در طول موج گرما نیز ایفای نقش می‌کنند، اما بر اساس این آمار، منطقه ۴ با ۵۹ بوستان و فضای سبز در صدر جدول قرار گرفته و رتبه کم بوستان‌ترین منطقه در پایتخت به منطقه ۱۹ با فقط ۱ فضای سبز می‌رسد.

با این حال، جنبه دیگری از فضا‌های سبز که به طور معمول مورد توجه واقع نمی‌شود، اما به طور فزاینده‌ای در برنامه‌های توسعه پایدار شهری اهمیت دارد؛ نقش فضا‌های سبز به عنوان مروج تاب آوری در برابر خطر و بلایا است که در راستای چگونگی استفاده از فضا‌های سبز برای کاهش خطر و بلایا و هدایت توسعه جوامع انعطاف‌پذیرتر در مناطق شهری آینده شناخته می‌شود.

به عنوان مثال در زلزله ۷.۸ ریشتری منطقه گورخا در شمال غربی کاتماندو در سال ۲۰۱۵ که رقمی قریب به ۹ هزار قربانی از خود به جا گذاشت؛ بیش از ۱۰ هزار نفر در اثر این زلزله مجروح و ۸۰۰ هزار خانه ویران شدند. در جهت این حادثه مقامات محلی از فضا‌های سبز برای دور کردن اردوگاه‌های موقت استفاده کردند. همچنین بیش از ۳۰ هزار نفر که به بسیاری از قربانیان آواره کمک می‌کردند در فضا‌های سبز دره کاتماندو و هزاران پناهگاه کوچک دیگر پناه گرفتند.

همچنین علاوه بر نمونه‌های تاریخی دیگر از فضا‌های سبز که به عنوان مناطق پشتیبان پس از وقوع فاجعه استفاده می‌شوند؛ مطالعات اخیر اهمیت طراحی فضا‌های باز عمومی را نشان می‌دهد که فضا‌های سبز قادر به ارائه یک واکنش مؤثر پس از فاجعه هستند.

این مناطق می‌توانند در پاسخ به یک بحران ظاهر شوند، ناامنی غذایی کوبا در سال ۱۹۸۹ که در اثر فروپاشی بلوک سوسیالیستی ایجاد شد یکی از این موقعیت‌ها به شمار می‌آید که باعث شد مردم چندین باغ شهری در هاوانا و دیگر شهر‌ها را برای کشت محصولات تازه اشغال کنند.

فراتر از واکنش به بلایا و بحران، فضا‌های سبز و باز نیز نقش مهمی در مدیریت و کاهش خطراتی مانند سیل و رانش زمین دارند و در استراتژی‌هایی که از راه حل‌های مبتنی بر طبیعت به عنوان راهی برای کاهش خطر بلایا استفاده می‌کنند نیز اهمیت فزاینده‌ای داشته اند.

با این حال سرانه فضای سبز و تفرج‌گاه‌های تهران حدود ۳۰ درصد از سطح توصیه‌شده جهانی کمتر است. هرچند «مقیاس بوستان‌های پایتخت» و «توزیع منطقه‌ای آنها»، میزان کسری این مهم‌ترین نیاز شهری شهروندان را دوچندان می‌کند؛ اما همچنان آمار ۷ هزار و ۲۴ متر مربع سرانه بوستان‌ها و تفرج‌گاه‌های شهری کمبود فضای سبز و بوستان در سایر نقاط پایتخت را پررنگ‌تر از پیش می‌کند.

همچنین رقم ۱۶ هزار و ۷۸ متر مربع به عنوان مجموع متراژ سرانه فضای سبز شهری نیز تنها عملکرد سازمان بوستان‌ها و فضای سبز بوده است. علاوه بر ۹ هزار و ۵۴ متر مربع که در انحصار سرانه فضای سبز معابر است؛ در مجموع متراژی قریب به ۶ هکتار و ۵۴۹ هزار و ۴ به مساحت کل بوستان‌ها تا پایان سال ۱۴۰۱ اختصاص داده شده است.

انتهای پیام/