علیزاده: ردیف موسیقی باید به شکلی نو به مردم معرفی شود/ جزئیات پرهزینه‌ترین پروژه موسیقی

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ نشست رسانه‌ای دست‌اندرکاران پروژه «دستگاه‌های موسیقی ایران» به آهنگسازی حسین علیزاده که آخرین پروژه پژوهشی این آهنگساز برجسته به شمار می‌رود، روز شنبه سی و یکم شهریور در فرهنگسرای ارسباران تهران برگزار شد.

حسین علیزاده، شهرام صارمی، سیروس جمالی، علی بوستان و آتوسا ارباب در این نشست حضور داشتند.

پس از صحبت‌های شهرام صارمی که اجرای این برنامه را برعهده داشت علی بوستان مدیر تولید این پروژه عنوان کرد: مجموعه پیش‌رو حاصل یک دوره کار فشرده نزدیک به چهارساله بود که تالیف آن از ۱۳۹۹ توسط استاد حسین علیزاده آغاز شد و پس از انعقاد قراردادها با ناشر این مجموعه ادامه پیدا کرد. این در حالی است که نسخه صوتی این پروژه با همکاری چندین نوازنده معتبر اجرا شده است.

وی افزود: ما در هر ماه، یک دستگاه موسیقی را تمرین و ضبط می کردیم و با توجه به اقتضائات کرونا و دیگر مسائل اجتماعی کار با تاخیراتی مواجه شد. اما بعد از پایان ضبط که در مرداد سال ۱۴۰۱ بود تلاش کردیم وارد مسیر میکس و مسترینگ شویم. پس از طی این پروسه بود که کارهای مربوط به نشر و حوزه گرافیک آغاز شد و کارها تا به امروز ادامه پیدا کرد.

بوستان مدیرتولید این پروژه تاکید کرد: آنچه از پروژه مجموعه دستگاه‌های موسیقی ایران پیش روی مخاطبان قرار گرفته، نوع متفاوتی از آنچه در حوزه موسیقی ردیف دستگاهی ایرانی می شناسید است که حسین علیزاده روی بسیاری از آنها نگاه جدیدی را وارد کرد. البته قرار بود به دلیل همین ویژگی‌ها کارها به صورت مجزا منتشر شود اما بعدا تصمیم‌گیری شد که کار در قالب یک مجموعه واحد در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد. امروز هم بهترین موقعیت بود که می‌توانستیم کار را رونمایی کنیم. البته غیر از نشر فیزیکی این مجموعه بنا داریم در بستر مجازی نیز این پروژه را پیش‌روی مخاطبان قرار دهیم. مراجع مکتوب این پروژه تحت وب هم توسط نشر کارمان انجام گرفته و دوستان با مراجعه به سامانه این مجموعه می توانند به این آثار دسترسی پیدا کنند.

پس از آن آتوسا ارباب نماینده انتشارات کارمان هم پس از توضیحاتی درباره فعالیت‌های این مجموعه در حوزه کسب و کارهای فرهنگی درباره مجموعه «دستگاه های موسیقی ایران» حسین علیزاده گفت: اصالت پروژه، نوآوری، کیفیت بالای موسیقی و تاثیرگذاری ارزش های فراوان مجموعه دستگاه‌های موسیقی ایران بود که تلاش کردیم در راستای عمومی سازی هنر فاخر فضایی را فراهم سازیم تا در خدمت هنرمندانی چون حسین علیزاده باشیم. ما دوست داشتیم نمونه ای را در کسب و کارهای بخش خصوصی ایجاد کنیم که بتوانند حمایت بهتری از هنر فاخر و نه هنر زودبازه داشته باشند. در این زمینه هم تلاش کردیم طی این ۴۵ ماه در خدمت تیم تولید باشیم.

سیروس جمالی در این نشست از همکاری خود در پروژه‌ای سخن گفت که با استاد حسین علیزاده، آهنگساز و نوازنده برجسته ایرانی، انجام داده است. او اظهار داشت که در آغاز این پروژه، افتخار داشته در کنار استاد علیزاده باشد. همچنین اشاره کرد که پیش از شروع رسمی تولید پروژه، گفتگوها و هماهنگی‌هایی درباره چارچوب آن صورت گرفته بود. جمالی افزود که تلاش کرده است با رویکردی نوآورانه و استفاده از نام گوشه‌های ردیف موسیقی ایرانی، آن‌ها را در اشعار این مجموعه به‌کار ببرد و خوشحال است که توانسته در کنار استاد علیزاده این پروژه را به ثمر برساند.

در ادامه سیروس جمالی توضیح داد: فرآیند آماده‌سازی این پروژه برای همه عوامل بسیار دشوار بوده، اما با وجود چالش‌ها، تلاش کرده‌اند در این فضای سخت نفس بکشند و با نوآوری‌های تازه، مسیر پروژه را به سمت هدفی هدایت کنند که با حمایت و اعتماد استاد علیزاده، به یک اثر ارزشمند در مدت زمانی کوتاه تبدیل شود.

حسین علیزاده، آهنگساز و مدیر هنری پروژه «دستگاه‌های موسیقی ایران» نیز در بخش دیگری از این نشست اظهار داشت: خوشحالم که هم من و هم شما پرچم هویت ایرانی را برافراشته کردیم. وقتی از هویت صحبت می‌کنیم، هدف ما جهانی کردن آن است. اما تا زمانی که به سرزمین و ریشه‌های خود احترام نگذاریم، پیشرفتی نخواهیم داشت. ایران، با تمام فراز و نشیب‌هایش، خاطره‌ای جاودانه در جهان دارد و آن، فرهنگ غنی ایرانی است. شما با قلمتان و ما با سیم‌های سازهایمان از این فرهنگ پاسداری می‌کنیم. البته این پاسداری می‌تواند هم به ابعاد مثبت و هم منفی تبدیل شود.

حسین علیزاده در ادامه صحبت‌های خود افزود: افراد مسئول در تمامی مصاحبه‌هایشان همواره از گذشته‌ای دور صحبت می‌کنند که ایران چه بوده است. اما اگر به ریشه‌ها و تاریخ، بدون در نظر گرفتن مفاهیم سیاسی نگاه کنیم، می‌بینیم که زندگی و زیست بشر در فرهنگ و هنر، هویت ایرانی را ماندگار کرده است. بنابراین، فرهنگ ایران ظرفیت جهانی دارد و بسیاری از بزرگان ادبیات این مسیر را هموار کرده‌اند. این ظرفیت در عرصه‌های هنری نیز مشهود است، اما متأسفانه در حوزه موسیقی به آن اندازه که باید، توجه شایسته و مهربانی صورت نگرفته است. به نظر من، گاهی که در این جایگاه قرار می‌گیریم، احساس می‌شود که حرف ما به درستی درک نمی‌شود، در حالی که موسیقی بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و هنر ایران عزیزمان است.

حسین علیزاده تأکید کرد: من معتقدم که خلاصه‌ای از جهان در فرهنگ ایران زندگی می‌کند و هنرمندی که در این موقعیت قرار دارد، وظیفه دارد خود را وابسته به تاریخ و ریشه‌های این سرزمین بداند و با وجود ناملایمات، کارهای بزرگی انجام دهد. این یک حس خوب است که وقتی از ایران صحبت می‌کنیم، از فرهنگی حرف بزنیم که موسیقی در آن جایگاه ویژه‌ای دارد و حرف اول و آخر را می‌زند. متأسفم که هنوز بسیاری به اهمیت موسیقی پی نبرده‌اند، و اگر در چنین شرایطی ریشه نداشته باشیم، کارهای ما همچون حباب خواهد بود. در تمام دنیا بر اهمیت ریشه‌ها تأکید می‌شود و این وظیفه‌ای است که در دنیای معاصر بر عهده ماست.

این آهنگساز و نوازنده شناخته‌شده در ادامه صحبت‌های خود بیان کرد: ای کاش شرایط به‌گونه‌ای باشد که برخی افراد پشت درهای بسته برای هنرمندان تصمیم‌گیری نکنند و فضایی فراهم کنند که هنرمندان بتوانند برای ایران فعالیت کنند. این پروژه در سخت‌ترین شرایط، یعنی دوران کرونا، در ذهنم شکل گرفت. در آن زمان متوجه شدم که می‌توانیم با تکیه بر خلاقیت و نبوغ هنرمندان جوان ایران، اثری برای تاریخ این سرزمین خلق کنیم. ما در ایران گنجینه بزرگی داریم و هر زمان که چنین فرصتی فراهم شود، می‌توانیم کارهای بزرگی انجام دهیم. این پروژه در دوران سخت کرونا شکل گرفت و چون خودم را هنرمندی می‌دانم که به ردیف موسیقی ایرانی مسلط است، تلاش کردم این ریشه‌ها را در قالبی معاصر ارائه دهم.

علیزاده در ادامه بیان کرد: در سال‌های اخیر، ردیف‌های بسیاری توسط ناشران به‌صورت غیررسمی منتشر شده‌اند، اما چه در کلاس درس و چه هنگام ضبط، استادان تنها به فکر شاگردی بوده‌اند که روبه‌روی آن‌ها نشسته است. آن‌ها شاید تصور نمی‌کردند که مخاطب هم می‌تواند در این فرآیند حضور داشته باشد. با این حال، استادانی چون صبا، وزیری و شهناز به این نکته مهم پی بردند که موسیقی ردیف فراتر از آموزش، به مخاطبان نیز باید به درستی معرفی شود. در دوران معاصر، فعالیت‌های خوبی در این زمینه توسط نهادهایی چون کانون پرورش فکری و مرکز حفظ و اشاعه موسیقی انجام شد، اما متأسفانه، بعد از مدتی این موضوع به سمت دیگری رفت و ردیف به موضوعی تکراری تبدیل شد و توجه بیش‌ازحد به یک ردیف خاص معطوف شد. در حالی که اگر به فعالیت‌های ما در مرکز حفظ و اشاعه توجه بیشتری می‌شد، می‌توانستیم شاهد اتفاقات بهتری در حوزه موسیقی ردیف باشیم. چراکه در آنجا با انواع ردیف‌های استادان برجسته آشنا می‌شدیم که هر یک ارزش‌های بسیاری را در بر داشتند.

علیزاده تأکید کرد: در مورد تصمیمات اشتباهی که پیرامون ردیف موسیقی صورت گرفته، مصاحبه‌های متعددی انجام داده‌ام و بارها از مشکلات و کاستی‌های موجود در مراکز آموزشی صحبت کرده‌ام. به همین دلیل، با خودم فکر کردم که باید به این موضوع ریشه‌ها به شکلی متفاوت نگاه کنم. به هر حال، ردیف مسیری است که مردم آن‌چنان با آن آشنایی ندارند و من تلاش کردم تا با طراحی‌هایی که در این زمینه انجام داده‌ام، ردیف را به مردم معرفی کنم. این‌ها صرفاً آثار مردمی نیستند، بلکه یک بسته آموزشی ارزشمند نیز هستند. وقتی به موسیقی فکر می‌کنیم، سخت است که هم تعریف دانشگاهی و هم تعریف مردمی برای آن داشته باشیم. این مسیری بود که به تنهایی قادر به انجامش نبودم و یک تیم ۱۰۰ نفره همراه من بود.

این آهنگساز و نوازنده گفت: وقتی مردم برای ما در این حوزه مهم می شوند پس باید در حوزه محتوا نیز کارهای اختصاصی انجام دهیم که سیروس جمالی به عنوان یکی از شاگردان من که امروز دوست و رفیق من است، تمام تلاش خود را انجام داد که با زبان شاعری یک نقاشی را با زبان هنری به پروژه دستگاه های موسیقی ایران منتقل کند. پروژه ای که یک نسل آگاه و باسواد موسیقی در این جریان همراه من بودند. این نسل بسیار جلوتر از ما هستند و باید خوشحال بود که در چنین شرایطی شاهد تولد و ظهور هنرمندانی هستند که این چنین در هنر خود توانمند هستند. من همواره به آینده امید دل بسته ام و امیدوارم این پروژه محصول همین امید باشد.

وی در پاسخ به پرسشی برای معیارهای انتخاب نوازندگان پروژه تصریح کرد: معیار انتخاب ما عشق و ایمان و شوقی بود که در چشم این هنرمندان می دیدم. مسیری که ما را مجاب کرد تا از این شوق و شور مستندی را هم تولید کنیم. به هر حال آنچه برای ما در انتخاب نوازندگان مهم بود، توانایی و نظم در هنر این نوازندگان بود که خلی مورد توجه گروه اجرایی قرار گرفت.

علیزاده در جواب سوال دیگری مبنی بر برگزاری کنسرت در ایران با توجه به برنامه ریزی اش برای برگزاری کنسرت های اروپایی گفت: اکنون برای اجرای اثر هنری روی صحنه قوانینی وجود دارد که می بایست روی آن تجدید نظر کرد. این اصلا درست نیست که وقتی یک گروه اجرایی تمام تلاش خود را می کند تا بتواند کنسرتی را روی صحنه ببرد مورد تایید قرار نگیرد. لطفا بیایید از سیاست و جنگ دوری کنید و فضایی را فراهم کنید که برگزاری کنسرت ها در تالارها آسان تر شود و من از آقای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می خواهم مقداری به ماجرا فرهنگی نگاه کند. لطفا از هنرمندان واهمه نداشته باشید و اجازه دهید تا بتوانند راحت تر کارهای خود را روی صحنه اجرا کنند. برای من برگزاری کنسرت در اروپا اصلا مهم نیست برای من مهم ایران است که بتوانم روزی به راحتی کنسرت بدهم. پس تا وقتی برای گروه ها رویه کنونی حاکم باشد و من مجبور باشم که فرم هایی را پر کنم که در شان من و هنرمندان نیست، کنسرتی را برگزار نمی کنم.

علیزاده در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر گرانی قیمت نسخه فیزیکی این آلبوم که با مبلغ ۸ میلیون تومان ارائه می شود، توضیح داد: متاسفانه وضعیت اقتصادی امروز در شرایط نامتوازنی است که به هیچ وجه نمی تواند وضعیت روشنی را برای یک ناشر موسیقی قرار دهد. من بر این باورم با توجه به آنچه برای تهیه این آلبوم انجام شده قیمت آلبوم گران نیست. ضمن اینکه دوستان حمایت کننده هم تمهیداتی اندیشده که آلبوم در قالب نسخه های دیجیتالی با قیمت های تفکیک شده و بهتری پیش روی مخاطبان قرار گیرد. ضمن اینکه بنده قبل از اینکه پروژه را در اختیار حامی خصوصی قرار دهم پیشنهاداتی از سوی بخش دولتی داشتم که هرگز نپذیرفتم این کار که به اعتقاد من پرهزینه ترین پروژه موسیقایی در حوزه ردیف موسیقی است در حوزه دولتی منتشر شود.

علی بوستان مدیر تولید پروژه در پایان گفت: آنچه برای این آلبوم هزینه شده اگر در زمان کنونی انجام می گرفت به قدری دربرگیرنده هزینه های زیادی بود که توصیفش سخت است. ما تمام تلاشمان را انجام دادیم که شرایط به گونه ای طراحی شود که این اثر در معقول ترین شرایط ممکن به مخاطبان ارائه شود.

انتهای پیام/