قصه، تاریخ‌ساز و فرهنگ ایرانی مدیون قصه‌گویی است

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ این بخشی ازصحبت‌‌های محمد‌رضا سنگری، نویسنده و پژوهش‌گر نام‌آشنای ‌ایرانی در نشست آموزشی قصه‌گویی با رویکرد دینی و مذهبی است.

سنگری که در جمع کارشناسان، مربیان مسوول و فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان استان گیلان در رشت سخن‌می‌گفت، با بیان این مطلب افزود: با بررسی شیوه آغاز و فرآیند قصه‌گویی در قرآن کریم، همزاد‌پنداری مخاطب با قصه و هم‌دلی با قصه‌گو را شاهد خواهیم‌‌بود.

وی هوشمندی ایرانیان در بهره‌گیری از داستان‌های قرآنی و ابزارقصه برای خلق آثار فاخر و انتقال آموزه‌ها را یادآورشد و گفت: قصه، تاریخ‌مان را ساخته و فرهنگ ایرانی مدیون و مرهون قصه‌گویی است.

او اظهارکرد: درگذشته و حال، مردم خودشان را در آیینه قصه‌ها به تماشا نشسته‌اند؛ خود را یافته و در سایه زندگی با قصه و قصه‌گویی به‌پیش‌رفته‌اند. انسان‌ با حالت‌ها، چهره وچشم‌ها که کتاب قلب‌اند، سخن‌می‌گوید و قصه با حضور در منظر دیگران و پیش از شروع به قصه‌گویی،‌ آغاز‌می‌‌شود.

این شاعر ادبیات انقلاب اسلامی و عاشوراپژوه در ادامه، به تشریح سازه‌ها و عناصر قصه‌ پرداخت و از قصه‌گو به‌عنوان شاخص‌ترین  و مهم‌ترین سازه‌، نام‌برد.

ضرورت توجه به مسایل زنجیره‌ای و زبر‌زنجیره‌ای زبانی 

خالق آثاری چون: «چهل روز عاشقانه» و «دست‌های کوچک من» توضیح‌داد: لازم است پیش ازهرچیز، قصه‌گو با لحن، صوت و حالت‌ها به مخاطب یادآور‌شود که درحال، هیچ چیز با اهمیت‌تر از قصه‌گویی نیست و در این میان، افزون‌بر صدا و پوشش مناسب، به مسایل زنجیره‌ای و زبرزنجیره‌ای زبان توجه‌داشته‌باشد.

محمد رضا سنگری افزود: آنچه در راستای رعایت نکته‌های زنجیره زبان و نشاندن درست واژگان در کنار هم اهمیت‌دارد، دقت‌نظر در زنجیره‌های زبرزنجیره‌ای است که هنر‌مندانه در زنجیره زبانی قرار‌گرفته و با اوج و فرود‌های مناسب، تغییر لحن‌، درنگ‌ و تکیه‌های درست، به انتقال مفاهیم و همراه‌سازی مخاطب کمک‌می‌کند.

میهمان نشست بر اهمیت مخاطب‌شناسی در قصه‌گویی  نیز تاکید‌ و تصریح‌کرد: چنانچه مخاطب کودک و نوجوان باشد، ضرورت‌دارد با کار‌های دقیق و علمی، صرف وقت و مطالعه، دنیای کودک و نوجوان را بشناسیم و با مصداق‌یابی، برای طرح مفهوم مناسب این نسل تلاش‌کنیم.

هر آنچه به پویه درونی انسان کمک‌کند، دینی است

دانش‌آموخته دکترای دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبیات فارسی در این ارتباط افزود: لازم‌نیست برای پرورش حس دینی نسل کودک ونوجوان، بر قصه‌‌های قرآنی و درباره معصومین(ع) متمرکزشویم؛ روح مذهبی یک قصه نیز مخاطب را به افق‌های زیبایی نزدیک‌کرده وضمن برانگیختن کنجکاوی، به پرسش‌ها و ابهام‌های وی پاسخ‌می‌‌دهد؛ بنابراین این قصه نیز دارای رویکرد دینی‌است، هرچند دینی به‌نظرنرسد.

لزوم آشنایی با شیوه‌های ارتباط عاطفی، فکری و اجتماعی با مخاطب و ضرورت  شناخت از موقعیت‌های جهان کودک و خلق داستان با شناسایی این موقعیت‌ها، ازدیگر موضوع‌هایی بود که سنگری به آن اشاره‌ و اظهار‌کرد: هرچیز که روح دینی داشته‌باشد و با انسان‌سازی و فراهم‌سازی زمینه‌های گام رو به جلو، به پویه درونی انسان کمک‌کند و در رابطه با خدا، خود، هستی و دیگران، ما را به کُنش زیبا برساند،  فارغ از شخصیت و کاربرد واژه‌ها، دینی است. 

شیرینی و دلنشینی حاشیه‌ها در قصه‌گویی 

این نویسنده که ریاست گروه برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی زبان و ادبیات فارسی را در کارنامه دارد، آشنایی با زبان کودک و آگاهی از حاشیه‌های قصه‌های دینی و فراهم‌سازی زمینه‌های رازآلودگی و آشنازدایی از قصه‌ها را در جلب‌‌نظر مخاطب با اهمیت توصیف‌کرد و گفت: گاهی حاشیه‌ها می‌تواند به اندازه متن قصه شیرین و دلنشین‌باشد. 

سنگری درهمین ارتباط گفت: قصه، بیان چیزهایی است که پیش‌تر گفته‌نشده و دریافت‌هایی است که درگذشته به آن دست‌نیافته‌ایم؛ از این رو ضروری‌است با کشف و گویا‌سازی پدیده‌ها و آغاز انفجاری و غافلگیر‌کننده در ۶ ثانیه نخستین، نسبت به همراه‌سازی مخاطب اقدام‌کنیم.

اهمیت انتخاب کتاب و توجه به کمیت داستان 

وی هم‌چنین، با مهم ارزیابی‌کردن انتخاب کتاب مناسب و نگاه ویژه به کمیت داستان اظهار‌کرد: عصر ما عصر بی‌حوصلگی است و برهمین‌ نیز لازم‌است به کمیت و اندازه داستان متناسب با حوصله مخاطب توجه داشته باشیم.

لزوم تکرار و برگردان در داستان کودکان

او تکرار و برگردان در داستان را مورد علاقه کودک دانست و گفت: بسیاری از قصه‌های دینی دارای این ویژگی‌است و خدا از این عنصر به بهترین شکل در قرآن کریم استفاده‌‌کرده‌است.

استفاده درست و به‌جا 

از ابزار و کارافزار‌های گسسته، توجه به عنصر‌های زمان و مکان و طرح پرسش برای تمرکز مخاطب نیز از دیگر لازمه‌های قصه‌گویی است که در سخنان سنگری به‌آن پرداخته‌شد و وی درهمین‌حال بر لزوم توجه به‌نکته‌ها و ظرافت‌ها در بهره‌گیری از این ابزار تربیتی تاکید‌کرد. 

استان گیلان دبیرخانه و جریان‌ساز قصه‌های عاشورایی معرفی‌شود

مدیر‌کل کانون استان گیلان هم در آغاز این نشست، ضمن خو‌ش‌آمد‌گویی به حاضران و گرامی‌داشت هفته دفاع‌مقدس، حضورمحمد‌رضا سنگری در گیلان را فرصت و غنیمت برای مردمان گیل و دیلم توصیف‌کرد و با اشاره به گذشته استان و جایگاه این دیار به‌عنوان میزبان شخصیت‌های دینی، مدفن امام‌زادگان و زادگاه اسلم دیلمی، قصه‌گوی کودکان عاشورایی و از شهدای کربلای حسینی  گفت: این امر بیانگر دیانت گیلانیان است.

سید‌جلیل میرعظیمی هم‌چنین، اهمیت جریان‌سازی قصه‌های عاشورایی را یادآورشد و بسترسازی برای  انتخاب استان گیلان به‌عنوان پایگاه و دبیرخانه این حرکت جریان‌ساز را شایسته و سزاوارعنوان‌کرد.

این مدیرفرهنگی در ادامه، استفاده از توان‌مندی اساتید آگاه و  نام‌آشنا را برای نهادینه‌سازی بیش‌از‌پیش فرهنگ قصه‌گویی دارای اهمیت دانست و با مهم ارزیابی‌کردن برگزاری نشست‌های آموزشی جهت  تقویت جریان قصه‌گویی در میان قصه‌گویان، به ویژه نسل کودک و نوجوان  افزود: امیدواریم این مهم به ارایه قصه‌های دینی با محوریت داستان‌های قرآنی و زندگی گهربار معصومین(ع) در بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منجر‌شود.

گفتنی‌است، این نشست آموزشی با رویکرد قصه‌های دینی و مذهبی روز پنج‌شنبه، ۵ مهر سال ۱۴۰۳ به‌میزبانی مرکز شماره ۳ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر رشت برگزارشد.

انتهای پیام/