مرتضوی: درد دل با فرزند مثل «چاقوی دولبه» عمل می‌کند

سید علیرضا مرتضوی روانشناس کودک و نوجوان در گفت وگو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا، درباره عواقب درد دل والدین با فرزندان گفت: با توجه به این که قدرت تحلیل‌گری و شناخت مغز انسان در دوره کودکی و دوره نوجوانی با دوره بزرگسالی متفاوت است؛ از همین رو توانمندی تحلیل‌گری کودک با نوجوان و نوجوان با بزرگسال در سطوح مختلف در نظر گرفته می‌شود. به عبارت دیگر همانطور که جسم به مرور زمان به تکامل و بلوغ می‌رسد، مغز نیز دوره تکامل خود را از کودکی دنبال می‌کند.

درد دل‌ها «بار روانی اضطرابی» ایجاد می‌کنند

وی با استناد به پژوهش‌ها مبنی بر این که میزان دریافت بار اضطرابی کودک در یک موقعیت ثابت بیشتر از یک فرد بزرگسال است؛ ادامه داد: با توجه به این که درد دل‌ها به طور معمول بار روانی اضطرابی ایجاد می‌کنند؛ کودک نیز در موقعیتی به سر می‌برد که هنوز توانایی تحلیل‌گری سطح بالغ را ندارد. در چنین شرایط اگر بار اضطرابی که از طرف بزرگسال به کودک منتقل می‌شود از ۱۰ درجه ۳ را به خود اختصاص دهد، در نوجوان ۵ و در کودک ۷ معادل خواهد بود و از همین رو شاهد افزایش اضطراب در کودک و نوجوان هستیم.

این روانشناس کودک و نوجوان با مثال زدن شرایطی که مادر با خواهر خود دچار مسئله‌ای می‌شود و توهین‌های خواهر خود را با همان لحن برای کودک بازگو می‌کند، افزود: همچنین اگر اصلی‌ترین مسئله در درد دل با کودک را تفاوت قدرت تحلیل‌گری در نظر بگیریم؛ بار اضطرابی برای بار دیگر تشدید خواهد شد.

درد دل با کودک با رعایت جوانب احتیاط امکان پذیر است

مرتضوی با تاکید بر داشتن نظام گفت وگوی موثر خانوادگی تشریح کرد: با این حال، درد دل نکردن با کودکان به معنای منع کامل والد از گفتگو با فرزند نیست؛ بلکه والدین می‌توانند با رعایت ضوابط، ناراحتی خود را با کودک در میان گذاشته و با یکدیگر درد دل کنند.

وی با بیان این که در فرآیند درد دل باید به موارد مناسب سن کودک اهمیت داد؛ تصریح کرد: به عنوان مثال صحبت درباره مشکلات روابط جنسی که در حوزه بزرگسالان تعریف می‌شود؛ با کودک یا نوجوان درست نیست. همچنین در درد دل با کودک استفاده از واژه و لحن‌هایی با بار اضطرابی شدید ممنوع است.

این روانشناس کودک و نوجوان با اشاره به زمان و مکان مناسب برای درد دل با کودک یادآور شد: علاوه بر رعایت مفاهیم و استفاده از کلمات و لحن مناسب سن کودک، باید زمان و مکان مناسب این کار را برای نتیجه بخش بودن درد دل در نظر گرفت. به عنوان مثال از نوجوانی که درگیر بازی کامپیوتر یا دیگر موارد شخصی است، انتظار نمی‌رود که پذیرای درد دل والدین باشد. همچنین درد دل با کودک وقتی که در حال بازی با همبازی خود است؛ کار اشتباهی به شمار می‌آید.

درد دل مثبت باعث «برون ریزی هیجانی» می‌شود

مرتضوی با تاکید بر «برون ریزی هیجانی» اظهار داشت: با توجه به این که درد دل کردن در ذات خود، کار مثبتی است؛ برون ریزی هیجانی از جمله اتفاقات مفیدی و مهمی است که در این فرآیند رقم می‌خورد. در روانشناسی شناختی زمانی این اتفاق رخ می‌دهد که فرد گوینده در دام اضطراب یا دیگر مسائل گیر کرده و درد دل را ابزاری برای تخلیه هیجانی قرار می‌دهد.

وی با بیان این که والدین تا حد امکان و در قدم اول باید با شریک عاطفی خود درد دل و همچنین برون ریزی هیجانی نیز باید همراه با همسر خود انجام بگیرد؛ گفت: اگرچه درد دل کردن کلامی عکس العملی درست و منطقی تلقی می‌شود، اما در صورت عدم شرایط مذکور صرفا بار اضطرابی فرزند را افزایش می‌دهد.

درد دل با فرزند، چاقوی دولبه است

این روانشناس کودک و نوجوان ماحصل درد و دل را مرتبط نه با جنسیت بلکه با تیپ شخصیتی فرزند دانست و ادامه داد: با توجه به این که برخورد‌ها نسبت به درد دل از نظام تیپ شخصیتی نشات می‌گیرد؛ افرادی با تیپ شخصیتی عاطفی و احساسی بازخورد بهتری در روند درد دل نشان خواهند داد. به عبارت دیگر پسری با تیپ شخصیتی عاطفی واکنش همدلانه‌تری نسبت به دختری با تیپ شخصیتی منطقی در فرآیند درد دل کردن خواهد داشت. از سوی دیگر چنین دختری نیز بازخورد پایین‌تری در درد دل کردن دارد.

مرتضوی بروز طرحواره‌های نقص و شرم، بی‌ارزشی و وابستگی ناایمن را ناشی از درد دل بدون احتیاط با فرزند دانست و خاطرنشان کرد: درد دل والدین با فرزندان مثل یک چاقوی دولبه‌ای است که رعایت جوانب احتیاط ضامن رابطه‌ای مثبت بین والد و فرزند و در غیر این صورت آسیب‌های مخربی را در برمی‌گیرد.

انتهای پیام/