نگاهی به ۱۰ دوره نخست فیلم کوتاه تهران/ از مدیریت محمدعلی اثنی‌عشر تا رویکردهای نوین وحید طوفانی
جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران از سال ۱۳۶۰ به شناسایی و پرورش استعداد‌های نو در سینمای کوتاه ایران پرداخته و نقش مهمی در ارتقای این حوزه ایفا کرده است. در این گزارش، نگاهی به ۱۰ دوره نخست جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران خواهیم داشت.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، به‌عنوان یکی از معتبرترین رویداد‌های سینمایی ایران و منطقه، از سال ۱۳۶۰ با هدف نمایش و رقابت فیلم‌های کوتاه آغاز به کار کرد. این جشنواره به شناسایی و معرفی استعداد‌های جوان در حوزه فیلمسازی پرداخته و فضایی فراهم آورده است تا فیلمسازان مستقل و تجربی از ایران و سایر کشورها آثار خود را به نمایش بگذارند.
با توجه به تحولات سینمایی در دهه‌های مختلف، جشنواره تهران نقش کلیدی در ارتقای سینمای کوتاه ایفا کرده است. این رویداد با گسترش بخش‌های مختلف، از جمله مستند، انیمیشن و داستانی، به یکی از مهم‌ترین محافل سینمایی تبدیل شده است.
در این دوره‌ها، چهره‌های نام‌آوری، چون محمدعلی اثنی‌عشر، سعید حاجی‌میری، و وحید طوفانی به‌عنوان دبیران جشنواره در کنار هیات‌های داوری متشکل از سینماگران مطرحی، چون ابراهیم حاتمی‌کیا و رخشان بنی‌اعتماد، به ارتقای سطح کیفی جشنواره کمک کردند.
به همین مناسبت، در ادامه نگاهی خواهیم داشت به ۱۰ دوره اول این جشنواره که پایه‌گذار موفقیت‌های بعدی شد و تأثیر شگرفی بر سینمای کوتاه ایران گذاشت.
تولد جشنواره و نمایش استعداد‌های نو
*دوره اول (۱۳۶۱)
دبیر: محمدعلی اثنی‌عشر
ویژگی خاص: نخستین جشنواره فیلم کوتاه در سینما آفریقا، موزه هنر‌های معاصر و تئاتر شهر برگزار شد. دبیری این جشنواره بر عهده محمدعلی اثنی‌عشر، سرپرست مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی، بود.
شورای برگزاری جشنواره شامل سیدحسین حقگو (مسئول اجرایی)، مهدی سلیمی (امور مالی و اداری)، جواد شمقدری، اکبر حر، مسعود ترقی‌جاه و سیف‌اله صمدیان بود.
هیات انتخاب جشنواره از سیدحسین حقگو، جواد شمقدری، اکبر حر، مسعود ترقی‌جاه، محمود نظرعلیان، حمید رستگار‌پناه و محمدمهدی حیدریان تشکیل شد.
هیات داوری این دوره شامل محمد اعتصامی، سیف‌اله داد، حمید دهقان‌پور، محمود نظرعلیان و ناصر عبدالهی‌نگار بود. این دوره در دل اولین جشنواره فیلم فجر و با حمایت اداره کل تحقیقات و روابط سینمایی وزارت ارشاد برگزار شد.
در این دوره ۱۱۷ فیلم ۸ میلیمتری و ۶۱ فیلم ۱۶ میلیمتری به نمایش درآمد. همچنین دو شماره بولتن به سردبیری بزرگمهر رفیعا منتشر شد و آنونس جشنواره توسط حسن آقاکریمی ساخته شد. طراح پوستر این دوره مرتضی ممیز بود.
*دوره دوم (۱۳۶۲)
دبیر: دبیر رسمی تعیین نشد.
هیات داوری دومین جشنواره فیلم کوتاه تهران شامل حمید دهقان‌پور، مرتضی پوراظهری، حجت‌اله سیفی و مجید جوانمرد بود.
ویژگی خاص: این دوره با تمرکز بر فیلم‌های مستند و تجربی برگزار شد. جنگ ایران و عراق همچنان ادامه داشت و بخش مهمی از فیلم‌های جشنواره به موضوعات مربوط به جنگ و دفاع مقدس اختصاص داشت.
فیلم‌های کوتاه مستند در این دوره جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند و از تاثیرگذاری بیشتری برخوردار بودند.
دیپلم افتخار بهترین فیلم کوتاه به (یکی دیگر) و (تله) امیرشهاب رضویان و کریم هاتفی‌نیا
رسید که یکی از برجسته‌ترین آثار این دوره بود و بازتاب زیادی داشت و توجه ویژه‌ای به آن شد.
*دوره سوم (۱۳۶۳)
دبیر: سعید حاجی میری
ویژگی خاص: جشنواره فیلم کوتاه در شیراز برگزار شد. دبیری این جشنواره بر عهده سعید حاجی‌میری بود و هیات داوری شامل بهروز افخمی، جواد سلیمی، کمال تبریزی، محمد آفریده و محمود ارژمند بودند.
برای معرفی آثار جشنواره، کاتالوگی تحت نظر سعید حاجی‌میری منتشر شد که در آن نام مهدی سلیمی به عنوان مسئول اجرایی و ابراهیم حاتمی‌کیا، امیر سمواتی، هوشنگ خوش‌سیما و امیرشهاب رضویان به عنوان همکاران ذکر شده بود. این دوره با عنوان سینمای تجربی توسط انجمن سینمای جوانان ایران با همکاری مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی و اداره کل ارشاد اسلامی استان فارس برگزار شد. فخرالدین انوار نیز به عنوان معاونت سینمایی وزارت ارشاد در این جشنواره حضور داشت.
*دوره چهارم (۱۳۶۵)
دبیر: دبیر رسمی تعیین نشد.
ویژگی خاص: دوره چهارم جشنواره فیلم کوتاه تهران در موزه هنر‌های معاصر و مجتمع فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
هیات داوران این دوره شامل چهره‌های مطرحی همچون ابراهیم حاتمی‌کیا، محمد آفریده، سعید حاجی‌میری، کمال تبریزی و محمود ارژمند در بخش فیلم و همچنین هادی شفائیه، ناصر ابراهیمی و بهمن جلالی در بخش عکس بودند.
این جشنواره با هدف ترویج سینمای مستقل و پویا، مبتنی بر اهداف انقلاب اسلامی و فرهنگ اسلامی همزمان با سالگرد جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
*دوره پنجم (۱۳۶۶)
دبیر: پرویز صمدی مقدم
ویژگی خاص: دوره پنجم جشنواره فیلم کوتاه تهران در موزه هنر‌های معاصر برگزار شد و دبیر آن پرویز صمدی مقدم بود. در این دوره، هیات داوران شامل داریوش ارجمند، ابوالفضل جلیلی و ابراهیم حاتمی‌کیا بود. آثار شرکت‌کننده شامل فیلم‌های ۸ و ۱۶ میلیمتری و مسابقات عکس حرفه‌ای و جوان بود.
این دوره با بخش‌های جنبی همچون «نگاهی به جشنواره‌های استانی|»، «در مسیر تجربه»، و «مروری بر دیگر جشنواره‌ها» برگزار شد. بخش عکس با موضوعاتی، چون دفاع مقدس، فرهنگ و هنر، و عکاسی سه‌بعدی به سخنرانی‌هایی مانند بهمن جلالی و اکبر عالمی اختصاص داشت.
۵۰۰ فیلم و ۳۰۸۰ عکس ارسال شد که به ترتیب ۷۹ فیلم و ۴۹۴ عکس برای بخش مسابقه انتخاب شدند.
*دوره ششم (۱۳۶۷)
دبیر: پرویز صمدی مقدم
ویژگی خاص: جشنواره فیلم کوتاه تهران در موزه هنر‌های معاصر برگزار شد و پرویز صمدی مقدم دبیری آن را برعهده داشت.
هیات داوران بخش فیلم شامل مجید قاری‌زاده، فرهد صبا، کریم زرگر، مهدی رحیمیان، محسن شیخی و محمود ارژمند بودند، و داوران بخش عکس، مجید مسچی، کامران جبرئیلی و ناصر براهیمی بودند.
بخش‌های جنبی جشنواره شامل «نگاهی به جشنواره استان‌ها»، «یک سال سینمای جوان»، «در مسیر تجربه» و مروری بر عکس‌های برگزیده استان‌ها بود. در بخش در مسیر تجربه، فیلم‌های سینمایی مانند شرایط عینی، شکوه زندگی، کانیمانگا و پرنده کوچک خوشبختی به نمایش درآمد.
در بخش عکاسی، ناصر براهینی پیرامون عکاسی طبیعت و کامران جبرئیلی درباره عکاسی فرهنگ و هنر سخنرانی کردند. همچنین پنج سخنرانی سینمایی در موضوعات مختلف از جمله «نقد و نقادی» و «سینما و جنگ» برگزار شد. از ۴۰۰ فیلم ارسال‌شده، ۷۱ فیلم به بخش ۸ میلیمتری و ۳۰ فیلم به بخش ۱۶ میلیمتری راه یافتند. همچنین از میان ۳۶۵۷ عکس ارسال‌شده، ۳۸۷ عکس برای مسابقه انتخاب شدند.
*دوره هفتم (۱۳۶۸)
دبیر: پرویز صمدی مقدم
ویژگی خاص: جشنواره فیلم کوتاه تهران در موزه هنر‌های معاصر برگزار شد و پرویز صمدی مقدم به‌عنوان دبیر این دوره فعالیت داشت. هیات داوران بخش فیلم شامل ابراهیم حاتمی‌کیا، ابوالفضل جلیلی، ایرج تقی‌پور و منوچهر خوش‌مرام بودند.
داوری بخش عکس را مجید مسچی، نصرت‌اله کسرائیان، بهمن جلالی، فرزاد هاشمی و محمود اسلامی بر عهده داشتند.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران، جعفر صانعی‌مقدم، این جشنواره را مدیریت می‌کرد. در بخش «در مسیر تجربه»، فیلم‌های سینمایی در مسیر تندباد، ماهی، دیده‌بان و گال به نمایش درآمدند.
جلسات سخنرانی با موضوعات متنوعی مانند «نقش و پایگاه فرهنگ بومی» (جابر عناصری)، «صمیمیت در نگاه فیلمساز» (مسعود جعفری‌جوزانی) و «تخیل در ادبیات» (عبدالکریم سروش) برگزار شد.
در بخش عکس، تغییراتی نظیر حذف موضوع و عدم جداسازی بین عکاسان حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای انجام شد. از ۳۴۰۰ عکس ارسالی، ۱۶۷ عکس برای مسابقه انتخاب شدند که در دو بخش تک عکس و مجموعه‌ای از ۵ عکس به نمایش درآمدند. طراحی پوستر این دوره بر عهده ابراهیم حقیقی بود.
*دوره هشتم (۱۳۶۹)
دبیر: پرویز صمدی مقدم یا وحید طوفانی
ویژگی خاص: جشنواره فیلم کوتاه در سینما کانون به دبیری پرویز صمدی مقدم یا وحید طوفانی برگزار شد. هیات انتخاب شامل ابراهیم تجدد علیزاده، رضا مقصودی، محسن شهابی، نورالدین خلخالی و فاطمه مرادی بود. در بخش داوری انسیه شاهحسینی، رخشان بنی‌اعتماد، محمود کلاری، بهروز غریبپور، علی معلم و محمدعلی حسیننژاد مسئولیت ارزیابی آثار را بر عهده داشتند.
به دلیل مصادف شدن با ماه رمضان، زمان برگزاری جشنواره تغییر کرد و بخش عکس در این دوره برگزار نشد، اما قول برگزاری آن به‌صورت مستقل در آینده داده شد.
در بخش «در مسیر تجربه» فیلم‌هایی مانند تا مرز دیدار، کاکلی، در جستجوی قهرمان و آرزو‌های بزرگ به نمایش درآمد. همچنین نشست‌های تخصصی درباره سینمای ملی، ادبیات کهن در سینما و کاربرد تکنیک‌های ویژه در عکاسی و فیلمبرداری با حضور چهره‌هایی همچون زهرا رهنورد، جابر عناصری، محمود کلاری و بهروز غریب پور برگزار شد.
اختتامیه این جشنواره در سینما کانون برگزار شد و به جای انتشار کاتالوگ، مشخصات فیلم‌ها روی یک برگ بزرگ چاپ گردید. از ۵۰۰ فیلم ارسالی، ۵۴ فیلم ۸ میلیمتری و ۲۵ فیلم ۱۶ میلیمتری به نمایش درآمدند. جعفر صانعی‌مقدم نیز مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران بود. طراحی پوستر این دوره توسط بیژن جناب انجام شد.
*دوره نهم (۱۳۷۰)
دبیر: وحید طوفانی
ویژگی خاص: جشنواره فیلم کوتاه در سینما کانون به دبیری وحید طوفانی برگزار شد. هیات داوری بخش فیلم شامل محمود ارژمند، محمد آفریده، ابوالفضل جلیلی، علیرضا زهادی و خیریه بیگم‌حائری‌زاده بود.
داوران بخش عکس نیز سیف‌اله صمدیان، مجتبی آقایی سربزه، امیرعلی جوادیان، کاوه گلستان و محمد ستاری بودند.
در این دوره، نشست‌های تخصصی متعددی برگزار شد. از جمله نشست مردم‌شناسی در عکاسی و نقش عکاسی در مردم‌شناسی با سخنرانی جابر عناصری و همچنین مباحثی درباره مبانی تبلیغ و مجموعه عکس توسط اکبر عالمی و سیف‌اله صمدیان. در این دوره برای نخستین بار، نشریه روزانه جشنواره نیز منتشر شد.
دو بخش تجربه‌ها و جشنواره جشنواره‌ها به دلیل کیفیت بالای تکنیکی و محتوایی توجه زیادی را به خود جلب کرد. بخش جشنواره جشنواره‌ها به نمایش فیلم‌های برگزیده هنرجویان جوان در جشنواره‌های داخلی و خارجی اختصاص داشت. از برنامه‌های دیگر این دوره حضور مسئولین و میهمانان در مرقد امام خمینی (ره) بود.
جعفر صانعی‌مقدم مدیریت انجمن سینمای جوانان ایران را بر عهده داشت و تصمیم گرفته شد که از این دوره به بعد، جشنواره‌های استانی به‌صورت منطقه‌ای برگزار شوند. آثار فیلمسازان جوان در قالب فیلم‌های ۸ و ۱۶ میلیمتری به نمایش درآمد. بخش عکس نیز دوباره به جشنواره بازگشت و شامل مسابقه‌ای در دو بخش تک عکس و مجموعه پنج‌عکس بود. از میان ۱۶۶۰ عکس ارسالی، ۵۹ عکس و تنها یک مجموعه پنج‌عکس به مسابقه راه یافتند. همچنین مراسم یادبودی برای منزه، سردبیر و مدیرمسئول پیشین مجله عکاسی، برگزار شد.
طراحی پوستر این دوره توسط رضا عابدینی انجام شد.
*دوره دهم (۱۳۷۲)
دبیر: وحید طوفانی
ویژگی خاص: جشنواره فیلم کوتاه در فرهنگسرای بهمن به دبیری وحید طوفانی برگزار شد. هیات داوری بخش فیلم شامل نادر ابراهیمی، جهانگیر الماسی، عبدالله باکیده، محمدعلی طالبی و معصومه انصاری بود. همچنین، در بخش عکس، داوری توسط مجتبی آقایی، بهمن جلالی، محمد ستاری، محمد غفوری، افشین شاهرودی، اسماعیل عباسی و ابراهیم هاشمی انجام شد.
این دوره از جشنواره به دلیل تنوع برنامه‌ها و حضور بیش از ۷۰۰ عکاس و فیلمساز از سراسر کشور برجسته شد. از ویژگی‌های دیگر این دوره می‌توان به تأخیر در برگزاری آن به دلیل تقارن با ماه مبارک رمضان اشاره کرد. در مجموع ۳۹۸ فیلم و ۱۷۳۵ عکس به دفتر جشنواره ارسال شد که از این میان ۳۸ فیلم و ۱۸۱ عکس به بخش نهایی راه یافتند.
این دوره از جشنواره با حمایت شهرداری تهران، سازمان تربیت بدنی و شرکت نمادین برگزار شد. برای این دوره دو پوستر طراحی شد که طراحی آنها بر عهده مجتبی والی‌پور بود.
انتهای پیام/
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی