مستند چندملیتی «ایران و همسایگان» به تلویزیون آمد/ روایتی از اشتراکات فرهنگی ایران و پاکستان

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ مجموعه مستند ۷ قسمتی «ایران و همسایگان» به تهیه‌کنندگی علی نیکبخت از سه‌شنبه ۲۰ آذرماه روی آنتن شبکه خبر رفته است.

«ایران و همسایگان» به بررسی روابط ایران و کشور‌های همسایه آن افغانستان، جمهوری آذربایجان، عراق، پاکستان، ترکیه، ترکمنستان، ارمنستان در زمینه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و … می‌پردازد.

روایت اشتراکات فرهنگی در مستندی متفاوت

زهرا شفیعی‌فر؛ یکی از کارگردانان این مستند که قسمت «ایران و پاکستان» را کارگردانی کرده است، در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا درباره کلیت این پروژه گفت: هدف اصلی ما این بود که به‌جای تمرکز بر تفاوت‌ها و تقابل‌ها، به اشتراکات فرهنگی و زبانی میان دو کشور بپردازیم. با بررسی موضوعات مختلف، به این نتیجه رسیدیم که خانه‌های فرهنگ بهترین بستر برای نمایش این پیوند‌ها هستند، به‌ویژه که فعالیت آنها در سال‌های اخیر کمتر شده است.

تولید یک مجموعه مستند چندملیتی

وی افزود: این مستند بخشی از یک مجموعه هفت قسمتی درباره روابط ایران با همسایگانش است. هر قسمت به یکی از کشور‌های همسایه ایران اختصاص داشت. بخش پاکستان را من کارگردانی کردم و این کار اولین تجربه کارگردانی من بود. قبل از این، بیشتر در حوزه پژوهش مستند فعالیت داشتم.

پژوهشی گسترده با همکاری متخصصان

شفیعی‌فر با اشاره به اینکه این پروژه با پژوهشی عمیق همراه بود، بیان کرد: ما در ابتدا با کمک پژوهشگران و افراد متخصص، موضوعات مختلفی را بررسی کردیم و در نهایت به ایده خانه‌های فرهنگ رسیدیم. احسان هوشمند که سابقه طولانی در حوزه ایران‌شناسی و پژوهش دارند، نقش مهمی در هدایت پژوهش ما داشتند. همچنین با چند پژوهشگر و مترجم پاکستانی گفتگو کردیم تا اطلاعات دقیق‌تری به دست آوریم.

آرشیو محدود و تصویربرداری غیرحضوری از چالش‌های تولید

این مستندساز یکی از اصلی‌ترین چالش‌های این مستند را کمبود آرشیو مناسب دانست و عنوان کرد: برای بخش پاکستان، آرشیو‌های بسیار محدودی داشتیم و مجبور شدیم منابع مختلفی را جست‌وجو کنیم. از سوی دیگر، تصویربرداری جدیدی در پاکستان انجام نشد و تمرکز بیشتر روی مصاحبه‌ها وآرشیو بود. با این حال، گفتگو با استادان و کارشناسان پاکستانی توانست این کمبود را تا حدی جبران کند.

تلاشی برای روایت دوسویه

شفیعی‌فر گفت: در این مستند تلاش شده است تا علاوه بر بیان نقاط قوت، انتقاداتی هم به نحوه تعاملات فرهنگی میان ایران و پاکستان وارد شود. برای من مهم بود که روایت یک‌سویه نباشد. به همین دلیل از یک استاد پاکستانی که در حوزه زبان فارسی تخصص داشت دعوت کردیم تا نقطه نظرهایشان را مطرح کنند. این نگاه دوسویه به غنای مستند کمک زیادی کرد.

وی ادامه داد: چنین پروژه‌هایی می‌توانند نقش مهمی در تقویت روابط فرهنگی میان کشور‌ها ایفا کنند.‌ای کاش این تعاملات دوسویه‌تر می‌شد. مثلاً علاوه بر اینکه ما در پاکستان خانه فرهنگ داریم، آنها هم چنین مرکزی در ایران داشته باشند. این اشتراکات فرهنگی و زبانی ظرفیت‌های بسیار جذابی دارند که باید بیشتر به آنها پرداخته شود.

زهرا شفیعی‌فر در پایان خاطرنشان کرد: اگر امروز این مستند را می‌ساختم، قطعاً پخته‌تر و کامل‌تر می‌شد. مثلاً با دسترسی بهتر به آرشیو‌ها یا تصویربرداری جدید، می‌توانستم نتیجه بهتری بگیرم. اما در کل خوشحالم که توانستیم به موضوع مهمی مثل خانه‌های فرهنگ بپردازیم و در آن به‌طور هم‌زمان نقد و پیشنهاد ارائه دهیم.

انتهای پیام/