به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ یکی از مناطق دیدنی استان قزوین، قلعه الموت است که نامش در فهرست مهمترین قلعههای تاریخی ایران قرار دارد.
این قلعه، علاوه بر اینکه یک جاذبه تاریخی منحصربه فرد است، طبیعتی بسیار زیبا و روح نواز هم دارد و شما چه در زمره افرادی باشید که به آثار باستانی علاقه مندید و چه از آنهایی باشید که طبیعت گردی را دوست دارند، قلعه الموت مکانی بسیار جذب برای دیدن و مرور تاریخ است.
الموت در قرن پنجم هجری قمری و در زمان حکمرانی «حسن صباح» بر این منطقه، مهمترین دوران تاریخی خود را سپری کرده است و حسن صباح از این قلعه به عنوان مقر نظامی استفاده می کرده و داستانهای زیادی درباره قلعه الموت در این دوره تاریخی وجود دارد.
ثبت جهانی الموت، اجرای طرح آزاد سازی دولتخانه صفوی و ايجاد میدان دارالشفای قزوین این روزها از اقدامات ارزشمندی است که در کانون توجه مردم ایران و جهان قرار دارد.
ایران اسلامی به لحاظ ثبت آثار ملموس و طبیعی در ردیف ۱۰ کشور جهان است و درحال حاضر ۲۸ اثر ملموس ثبت جهانی شده که فقط یک مجموعه اثر ۵۴ کاروانسراست که الماس آن بنام کاروانسرای سعدالسلطنه در قزوین است.
یکی از اقدامات مهم و ارزشمند ارسال پرونده ثبت جهانی «قلعه الموت» به یونسکو است که تا آذرماه فرصت داشتیم پرونده این قلعه را تکمیل کرده و به یونسکو ارسال کنیم و تا شهریور ماه برای برخی کارها مانند راه دسترسی و ساماندهی روستای گازرخان باید اقدام شود تا در ارزیابی بازرسان یونسکو و ایکوموس مشکلی نداشته باشیم.
در حال حاضر ایران دارای ۲۴ پرونده ثبت شده جهانی در فهرست میراث ناملموس یونسکو است و برنامه ۱۰ ساله ثبت عناصر در این حوزه تدوین شده است.
به دلیل اهمیت ثبت جهانی « قلعه الموت» با «حمیده چوبک» باستان شناس و مدیرپایگاه میراث فرهنگی الموت که عمر گرانبهای خود را در مسیر کاوش در این منطقه سپری کرده و نقش موثری در تحقق این رویداد مهم دارد در یک گفتگوی اختصاصی سوالاتی را مطرح کردیم تا اهمیت این کار بیشتر نمایان شود.
* خانم چوبک لطفا فرآیند کاوش و تهیه پرونده ثبت جهانی قلعه الموت را تشریح بفرمایید.
چوبک: کاوش در قلعه الموت را از سال 1380 و پس از ثبت ملی اثر آغاز کردیم و در این راستا 17 فصل کاوش را انجام دادیم که دو فصل در قلعه لمبسر صورت گرفت و مجموعه منظر دفاعی و استحکامات قلعه را حفاظت کردیم تا در فهرست موقت میراث جهانی ثبت شود.
وی بیان کرد: این قلعه در میراث جهان اسلام نیز به ثبت رسید چون دارای ارزشهای میراث اسلامی در دوران اسماعیلیه و تشیع بوده است.
* در ارسال پرونده به یونسکو چه مراحلی طی شد؟
چوبک: با مباحث مهمی که مطرح شد وزارت میراث فرهنگی پرونده قلعه الموت را در الویت ارسال به میراث یونسکو برای ثبت جهانی قرار داد و آقای دارابی معاون وزیر خیلی تلاش کردند تا پرونده تکمیل شود و خانم دکتر صالحیان بعنوان مدیر پرونده تعیین شدند تا مراحل ثبت سریعتر طی شود.
حدود سه سال است که پیگیر این ثبت جهانی هستیم و در بیست سال گذشته همه حفاظت های ما در بناهای ارزشمند تاریخی با این هدف بوده که میراث های شاخص ثبت جهانی شود.
این پرونده هم با کمک های ملی و استانی و یک تیم مجرب علمی و فنی در مسیر اصولی قرار گرفت و به یونسکو ارسال شده است.
این کاوش گر تاریخی تصریح کرد: قلعه الموت به دلیل ارزشهای تاریخی، فرهنگی، شهرت جهانی، بعنوان پایگاه مقاومت حسن صباح توانسته بخشی از مذهب تشیع را شکل دهد و مهد علمی، فرهنگی، نظامی بوده است.
چوبک اظهارداشت: قلعه الموت از نظر استحکامات جنگی ، یک مجموعه بی نظیر است که با ثبت جهانی آن یک رویداد سرنوشت ساز برای این اثر رقم خواهد خورد.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی الموت گفت: قلعه الموت با سابقه دو قرن متمادی حضور اسماعیلیه به عنوان قلعه دفاعی از چهار هزار سال قبل و دوره مفرغ نشانه های زیستی داشته و شاهد مقاومت های فرهنگی و نظامی بوده و از نظر نحوه بهره برداری از یک سرزمین برای زیست مستمر برای یونسکو اهمیت دارد.
* کاوش های باستانی در نامزدی این اثر برای ثبت جهانی چه میزان تاثیر داشته است؟
چوبک: کاوش ها بسیار موثر بوده چون برای یونسکو همچنین این موضوع اهمیت دارد که اصالت بنا حفظ و مدیریت شده باشد تا ارزش ثبت جهانی را داشته باشد و پرونده ای که ما تهیه و ارسال کرده ایم در حقیقت 20 سال کار پژوهشی، مرمت و شناسایی، مدیریت منطقی در اثر را اثبات می کند و با ایجاد پایگاه هم توانستیم نشان دهیم این اثر متولی داشته و بخوبی اصالتش حفظ شده است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی الموت گفت: کاوش های مستمر انجام شده در این قلعه موجب شد این قلعه که ابتدا یک توده خاک بود و چند دیوار شکسته داشت ، سر از خاک برآورده و احیا شود و شبکه های آبرسانی، راه دسترسی، مخازن آب، استحکامات نظامی مشخص شده و اطلاعات ارزشمندی از این دوره تاریخی بدست آید که برای یونسکو اهمیت داشت.
چوبک تصریح کرد: قلعه الموت دارای یک مدیریت یکپارچه و مستمر بوده و ثبت جهانی نیز موجب تقویت این مدیریت و همکاری سازمانهای ایرانی و جهانی خواهد شد.
* ثبت جهانی قلعه الموت چه دستاوردی خواهد داشت؟
چوبک: این ثبت بدون تردید هویت و جایگاه فرهنگی ایران را تقویت کرده و همکاری های بین المللی را برای ارتقای فرآیند حفاظت، پژوهش و معرفی قلعه محقق کرده و به رونق گردشگری استان و حتی کشور هم کمک خواهد کرد.
وی اضافه کرد: در منطقه الموت قلعه های متعددی مانند لمبسر و سمیران هم وجود دارد که این ثبت جهانی ما را به یک توسعه پایدار نزدیک کرده و امکان دیده شدن سایر آثار را مهیا می کند و بدون تردید گردشگری را متحول کرده و منطقه الموت را در جهان معرفی خواهد کرد.
با ثبت جهانی قلعه الموت توسعه منطقه الموت شتاب می گیرد
وی گفت: با ثبت جهانی قلعه الموت می توانیم از این منبع عظیم فرهنگی و گردشگری برای استفاده از کمک های اعتباری و علمی بین المللی برخوردار شده و توسعه شتابان منطقه و رونق اقتصاد ساکنان آن را محقق کنیم.
چوبک اضافه کرد: همچنین با ثبت جهانی قلعه الموت ضمن بهره برداری مطلوب تر از این اثر منحصر بفرد، سایر آثار طبیعی منطقه مانند دریاچه اوان، صخره های اندج، درخت کهنسال خونبار زرآباد و محوطه های تاریخی هم حفظ شده و مورد توجه قرار خواهد گرفت.
* چند اثر دیگر در کشور ظرفیت ثبت جهانی را دارد؟
چوبک: بر اساس اعلام مدیران میراث فرهنگی در کشور 29 اثر ظرفیت ثبت جهانی را دارد به شرطی که روی آن کار کنیم و در استان نیز بناهایی چون دژ سمیران، زاغه قبرستان، تپه سگزآباد، مجموعه بی نظیری است که بعنوان قدیمی ترین زیستگاه بشری ارزش ثبت جهانی شدن را دارد که با ایجاد پایگاه کاوش در آینده می توانیم این ظرفیت را نیز فعال کنیم.
این مدیر ضمن تشکر از همکاری وزیر میراث فرهنگی، استاندار و مدیرکل میراث فرهنگی استان، تیم کاوش و تیم مدیریت پرونده اظهارامیدواری کرد با حضور بازرسان یونسکو در استان و تایید مستندات ارائه شده، این قلعه نیز در فهرست جهانی ثبت شود.
وی زمان بازدید بازرسان سازمان یونسکو از قلعه الموت برای نهایی شدن مراحل ثبت جهانی را شهریور ماه سال آینده اعلام کرد.
سخن آخر:
پس از ثبت جهانی سرای تاریخی سعدالسلطنه ، این بار نیز یک مجموعه ارزشمند دیگر در مسیر جهانی شدن قرار دارد که با ثبت آن قزوین بعنوان یک منطقه تاریخی در میان ایرانیان و جهانیان معرفی شده و در معرض دید و قضاوت گردشگران قرار خواهد گرفت.
این حرکت ارزشمند گام مهمی در راستای تحقق شعار عملیاتی« قزوین مقصد گردشگری» است و می تواند روند توسعه استان و رونق گردشگری این خطه را با سرعت بیشتری محقق کند.
گفتگو: محمدرضا جباری
انتهای پیام