فاجعه اسکله شهید رجایی؛ بازخوانی چالش‌های مدیریت بحران و ضرورت پاسخگویی مسئولان

رحمن پاداش - فعال سیاسی-اجتماعی:  این موضوع از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است؛ لذا ذکر چند نکته در این مورد ضرورت دارد؛

۱. این حادثه همانند هر حادثه دیگری همچون پلاسکو، سانچی و ... باعث شده که جمع کثیری از هموطنان از بین ما رخت سفر بربندند و به دیار معبود بشتابند. اگر چه مرگ حق و سرنوشت محتوم آدمی است با این حال، از دست دادن عزیزان و هموطنان باعث تالمات روحی هم‌میهنان شده و سیل استوری و پیام تسلیت از طرف آحاد، اقشار و اصناف مختلف به سمت جنوب کشورمان سرازیر شده است. این همدلی و همراهی را ارج می‌نهیم و از مسولین محترم میخواهیم نسبت به رفع مشکلات افراد گرفتار در این حادثه اقدامات عاجلی صورت دهند.

۲. ایران کشوری است پهناور با اقلیم متنوع و پر از جنگل، دریا و بیابان و دارای صنعت پویایی، چون نفت و گاز که همیشه مستعد رخداد‌های این چنینی است؛ بنابراین مدیران بحران کشور باید آمادگی خود را برای مقابله با این گونه حوادث افزایش دهند. کمبود انواع ماشین آلات و پرنده‌های مختص مهار آتش یکی از مشکلات کشور است. لذا، علی رغم تلاش همه مسولین و کارکنان خدوم آتش نشانی، ضرورت تحهیز آتش نشانان و نیرو‌های آماده به خدمت جهت مبارزه با چنین حوادثی کاملا ضروری است. یادمان نمی‌رود درست یکسال قبل، به دلیل فقدان پرنده‌های کافی تا ساعت‌ها از مکان سقوط هلیکوپتر حامل رئیس‌جمهور فقید هیچ اطلاعی در دسترس نبود و ناگزیر به کمک گرفتن از کشور همسایه شدیم.

۳. این موضوع مثل خیلی از موضوعات مهم دیگر، در زمان مناسب و به اندازه کافی در قاب تلویزیون و رسانه ملی جایگاهی نداشته است و مردمِ نگران بیشتر اخبار خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده پیگیری می‌کردند. رسانه‌های بیگانه هم که فرصت را غنیمت شمرده و انواع فرضیه‌های باطل را به خورد مخاطبان تشنه خود می‌دادند؛ از حمله موشکی رژیم صهیونیستی تا انفجار در سوخت موشک‌های سپاه و ...؛ بنابراین ضرورت دارد مسولین رسانه‌ای کشور تجدید نظر جدی در برنامه‌ها و مدیران این سازمان عریض و طویل بیندازند.

۴. در این جا هم مثل خیلی دیگر از حوادث خطای انسانی و سهل انگاری همراه با عوامل دیگر نقش داشته است. خطای انسانی گاه ناشی از اشتباهات سهوی است که اگر چه می‌توان آن را به حداقل رساند ولی هیچ گاه صفر نمی‌شود. اما خطای انسانی گاهی ناشی از سو‌مدیریت، بی تدبیری، نا آگاهی و عدم تخصص فرد مسئول است که در این مواقع باید با اتخاذ تدابیری جلوی این فرآیند را گرفت. در مواردی خود فرآیند انتخاب مدیر به سمتی می‌رود که فرد نالایق و غیر متخصص بالا می‌آید. باند بازی، دوستی، دخالت‌های نابجای نمایندگان در انتصاب‌ها و گرفتار شدن در فرآیند گذراندن هفت‌خان گزینش‌ها از جمله دلایل انتخاب مدیران نالایق و غیر‌متخصص هست. بد نیست در دولتی که داعیه استفاده از کارشناسان را دارد نسبت به فرآیند طولانی و بعضاً نادرست گزینش، که سبب محروم شدن کشور از بخش وسیعی از متخصصان و وطن دوستان شده، اعتراض کرده و جلوی آنها گرفته شود.

۵. امید است دکتر پزشکیان ریاست محترم جمهوری، نسبت به تشکیل کارگروهی ویژه و متشکل از کارشناسان خبره حوزه‌های مختلف مرتبط با حادثه اقدام نموده و ضمن شفاف سازی، مردم را در جریان آخرین اخبار و اطلاعات قرار دهد. تشکیل کارگروه ویژه حادثه ساختمان پلاسکو و گزارش جامع آن نمونه موفقی از شفاف‌سازی در سال‌های اخیر است.

۶. رخ‌دادن چنین مسایلی علاوه بر آسیب‌های جانی و مالی باعث وارد شدن خسارت‌های فراوانی به محیط زیست می‌شود. دود ناشی از سوختن مواد شیمیایی علاوه بر آلودگی هوا باعث تشدید بیماری‌های تنفسی در افراد و گروه‌های حساس می‌شود. بدین منظور باید مواد اشتعال‌زا و خطرناک از منسوجات و لوازم معمول جدا گشته تا در صورت بروز چنین اتفاقات ناگواری کنترل بحران آسانتر گردد.