قیمت‌گذاری نفت جهانی به چه صورت است؟

اگر دوست دارید پاسخ سوال «قیمت‌گذاری نفت جهانی به چه صورت است» را به‌صورت حرفه‌ای پیدا کنید، با ما و این مقاله همراه شوید تا پس از بررسی نحوه قیمت‌گذاری نفت در بازارهای جهانی، عوامل مؤثر در قیمت نفت، نوسانات قیمتی این نماد و تاثیر آن بر اقتصاد کشورها را بررسی کنیم.

چگونه قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی تعیین می‌شود؟

قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی، برخلاف کالاهای محلی، تنها بر اساس عرضه و تقاضای داخلی تعیین نمی‌شود. در قیمت‌گذاری نفت جهانی، ما با شبکه‌ای پیچیده از عوامل کلان بین‌المللی، بازیگران اصلی این حوزه و ابزارهای معاملاتی مورد‌استفاده در خلال این فرایند سروکار داریم.

نفت به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین کالاهای جهان، در بازارهایی مورد معامله‌گری قرار گرفته یا روی آن سرمایه‌گذاری می‌شود که خود تحت‌تاثیر متغیرهای مختلفی قرار دارند؛ متغیرهای اقتصادی، سیاسی و حتی روانی، که روی مکانیسم قیمت‌گذاری نفت جهانی تاثیرگذار هستند.

در حالت کلی، در بازارهای بین‌المللی نفت، سه شاخص اصلی برای قیمت‌گذاری وجود دارد:

• نفت وست تگزاس اینترمدیت (West Texas Intermediate)

• نفت برنت (Brent Crude)

• نفت دبی یا عمان (Dubai/Oman Crude)

در جدول زیر می‌توانید جزئیات بیشتری از این شاخص‌ها را مشاهده کنید:

البته، ناگفته نماند که معاملات آتی (Futures) صورت گرفته در بورس‌های بین‌المللی نظیر بورس کالای نیویورک (NYMEX) یا بورس بین‌قاره‌ای (ICE) نیز نقش کلیدی در تعیین قیمت نفت جهانی دارند. در این بازارها، خریداران و فروشندگان بر اساس انتظارات خود از آینده، قیمت نفت را پیشنهاد می‌دهند که این موضوع می‌تواند نوسانات تندوتیزی را هم برای قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی رقم بزند.

عوامل مؤثر بر قیمت جهانی نفت

قیمت نفت جهانی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم، تحت‌تأثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، سیاسی، زیست‌محیطی و تکنولوژیکی قرار دارد.

عواملی که برخی از مهم‌ترین آن ها عبارتند از:

• عرضه و تقاضا

یکی از اصلی‌ترین پارامترهای تاثیرگذار در بازار نفت، عرضه و تقاضاست. هرگونه کاهش در عرضه – مثل کاهش تولید اوپک یا بروز درگیری‌های نظامی که تنش‌های ژئوپلیتیکی خوانده می‌شوند – یا افزایش در تقاضا – مثل رشد اقتصادی سریع در کشورهایی نظیر چین و هند – می‌تواند منجر به افزایش قیمت نفت در بازار جهانی شود.

• تصمیمات اوپک و اوپک پلاس

سازمان کشورهای صادرکننده نفت که اوپک (OPEC) خوانده می‌شود و متحدان آن که اوپک پلاس (OPEC+) هستند، از جمله مهم‌ترین بازیگران در بازار نفت تلقی می‌شوند. تصمیمات آن‌ها در‌خصوص افزایش یا کاهش تولید، می‌تواند تأثیر مستقیمی بر قیمت جهانی نفت داشته باشد.

• تحولات ژئوپلیتیکی

درگیری‌های نظامی، تحریم‌های بین‌المللی، بحران‌های سیاسی و امثال آن‌ها، به‌ویژه در کشورهای نفت‌خیزی نظیر ایران، ونزوئلا، عراق یا روسیه، قابلیت آن را دارند که سبب شوک قیمتی در بازار نفت شده و نوسانات شدیدی را برای آن در پی داشته باشند.

• نرخ دلار آمریکا

همان‌طور که می‌دانید، نفت خام عمدتاً با دلار آمریکا قیمت‌گذاری می‌شود. بااین‌اوصاف، بدیهی است که هرگونه تغییر در ارزش دلار می‌تواند به‌صورت مستقیم قیمت نفت را تحت‌تأثیر قرار دهد. در بازارهای مالی بین‌لمللی، تقویت دلار معمولاً منجر به کاهش قیمت نفت می‌شود (به این علت که با تقویت دلار، خرید نفت برای سایر کشورها دشوارتر شده و تقاضا کمتر می‌شود).

• سطح ذخایر نفتی

سطح ذخایر نفت خام کشورهای بزرگ مصرف‌کننده مانند، نظیر ایالات متحده آمریکا، معیاری بسیار مهم از وضعیت تقاضاست. کاهش در سطح ذخایر، اغلب نشان‌دهنده افزایش مصرف، افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت نفت است.

• فناوری و انرژی‌های تجدیدپذیر

افزایش بهره‌وری در استخراج نفت – نظیر استفاده از تکنولوژی فِرَکینگ (Fracking) – یا رشد انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند میزان وابستگی به نفت را در سطوح بین‌المللی کاهش داده و به کاهش تقاضا و در‌نتیجه ریزش قیمت نفت جهانی منجر شود.

• عوامل طبیعی و زیست‌محیطی

و در‌نهایت، این نکته را نیز مد‌نظر داشته باشید که طوفان‌ها، سیل‌ها یا سوانح زیست‌محیطی نیز قابلیت آن را دارند که زیرساخت‌های نفتی را مختل کرده و قیمت نفت را هرچند به‌صورت موقت و مقطعی افزایش دهند.

نوسانات قیمت نفت و تأثیر آن بر اقتصاد کشورها

نوسانات قیمت نفت نه‌تنها برای شرکت‌های فعال در حوزه انرژی، بلکه برای دولت‌ها، مصرف‌کننده‌ها و کل اقتصاد جهانی تاثیرگذار بوده و پیامدهایی را در پی دارد؛ نوساناتی که ممکن است ناشی از تغییرات عرضه و تقاضا بوده یا حتی از شایعات و تحلیل‌های بازار نشات گرفته باشند!

اولین متأثرین از نوسانات قیمت نفت جهانی، کشورهای صادر کننده این کالا هستند؛ کشورهایی که اقتصادشان به صادرات نفت متکی است. کاهش قیمت باعث افت درآمدهای ارزی، کاهش بودجه عمومی، افزایش کسری بودجه و حتی ناآرامی‌های اجتماعی در این قبیل اقتصادها خواهد شد:

این در حالی است که کشورهایی که وارد‌کننده نفت هستند از کاهش قیمت نفت سود می‌برند؛ چراکه هزینه واردات با ریزش قیمت جهانی نفت برای آن‌ها کاهش یافته و فشار تورمی کم‌تر خواهد شد.

از طرفی، نوسانات قیمت نفت جهانی روی:

• صنایع انرژی‌بر - نظیر پتروشیمی یا فولاد

• صنایع حمل‌ونقل – مثل صنعت هواپیمایی

• بازارهای مالی – خصوصاً سهام شرکت‌های نفتی

نیز اثر‌گذار خواهد بود. این قبیل صنایع و بازارها به‌شدت به نفت وابسته هستند و در صورت ریزش یا افزایش شدید، می‌توانند دچار شوک شوند.

رپورتاژ