نشست تخصصی"حکمرانی آب در خوزستان" برگزار شد / تاکید بر اصلاح سیاستها و مشارکتی شدن مدیریت منابع آبی
به گزارش خبرنگار برنا از اهواز، نشست تخصصی"حکمرانی آب در خوزستان؛ چالشها و راهبردها" با حضور جمعی از صاحب نظران، مدیران و متخصصان حوزه آب و محیط زیست در تالار اجتماع های نمایشگاه بینالمللی اهواز برگزار شد.
در این نشست، هوشنگ حسونیزاده(مدیر کمیته منطقهای آبیاری و زهکشی استان خوزستان)، محمد اشرفی(مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان) و امین خرمیان(رییس پردیس علم و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز) دیدگاههای خود را درباره بحران آب، سوء مدیریتهای گذشته و مسیرهای آینده مدیریت منابع آبی تشریح کردند.
نظام مدیریت آب باید از تحمیلی به مشارکتی تغییر یابد
هوشنگ حسونیزاده حکمرانی آب را نظامی جامع و به همپیوسته دانست و اظهار کرد: مدیریت منابع آبی صرفا فنی نیست بلکه ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارد و باید با مشارکت همه ذینفعان اعم از کشاورزان، صنایع، دانشگاهیان، نهادهای دولتی و آببران انجام شود.
مدیر کمیته منطقهای آبیاری و زهکشی استان خوزستان افزود: سیستم فعلی مدیریت آب یکسویه و تحمیلی است و باید به سیستمی مشارکتی تبدیل شود. کشاورزی خوزستان با یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار زیرکشت عمدتاً متکی به آبهای سطحی است. با وجود این ظرفیت عظیم، بهرهگیری از فناوریهای نوین آبیاری بسیار محدود بوده و هدر رفت بالایی در مصرف آب وجود دارد.
او با بیان اینکه بالاترین میزان مصرف آب مربوط به کشاورزی است، ادامه داد: اگر روند فعلی ادامه یابد، نخستین متضرر این چرخه خود کشاورزانند. باید برای سه بازه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برنامهریزی جامع انجام شود تا بحرانها کنترل شوند.
حسونیزاده در پایان همچنین بر اهمیت برنامهریزی برای کشت پاییزه ۱.۲ میلیون هکتاری استان تاکید و اضافه کرد: وزارت نیرو باید بهرهبرداران و نوع کشت را مشخص کند. خشکسالی یک پدیده پایدار است و باید برای آن برنامه کرد.
خوزستان بیشتر از بیآبی از سوءمدیریت آب رنج میبرد
محمد اشرفی نیز با انتقاد از سیاستهای گذشته در حوزه آب اظهار کرد: بحران یا ناترازی آب محصول چهار دهه بیتدبیری آبی است.
او گفت: بیش از ۸۰ درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف میشود، در حالی که متوسط جهانی حدودا ۴۰ درصد است، این یعنی ما با ۶۰ درصد هدر رفت آب مواجه هستیم. اگر این مقدار آب مدیریت شود، امکان زیرکشت رفتن سه میلیون هکتار زمین فراهم خواهد شد.
مدیرکل محیط زیست خوزستان افزود: امسال یکی از خشکترین سالها طی ۶۰ سال گذشته است. با این حال، بیش از ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار هکتار کشت آببر در خوزستان انجام شد. این نشان دهنده ضعف برنامهریزی و بیتوجهی به واقعیت اقلیمی است.
اشرفی ادامه داد: از دهههای گذشته سرمایهگذاری کافی در حوزه مدیریت مصرف آب انجام نشد و تمرکز صرف بر سدسازی، ما را از اصلاح الگوی مصرف غافل کرد. امروز خوزستان بیش از بیآبی از سوء مدیریت کلان آب آسیب دیده است.
مدیرکل محیطزیست خوزستان با بیان اینکه عدالت آبی رعایت نشده، اضافه کرد: نمونه بارز آن بیآبی نخیلات آبادان و خرمشهر در حالی است که در بالادست بارگذاریهای جدید کشاورزی انجام شده است.
او ضمن اشاره به وضعیت تالاب هورالعظیم ادامه داد: طی پنج ماه گذشته آتش سوزیهای این تالاب عمدتاً ناشی از سوی بخش عراقی بوده، اما هم اکنون کمتر از ۵۰ درصد هورالعظیم آبگیری شده است. دلیل این وضعیت، بارگذاریهای بالادست و کنترل بدون پشتوانه علمی است. این در حالی است که در همین زمان یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب در سد سیمره ذخیره شده است.
مدیرکل محیطزیست خوزستان در پایان راهکار اصلاح را در پذیرش اشتباه های گذشته، اصلاح سیاستهای کلان، مکانیزه کردن کشاورزی و سرمایهگذاری در فناوریهای نوین آبیاری دانست و تاکید کرد: حکمرانی اقتصادی آب نیز باید تغییر کند؛ وقتی آب بهطور ارزان در اختیار کشاورز قرار میگیرد، انگیزهای برای اصلاح الگوی مصرف باقی نمیماند.
حکمرانی خوب آب بر اصول مشارکت، عدالت و شفافیت استوار است
امین خرمیان نیز با مروری بر تجارب جهانی اظهار کرد: دانش مدیریت منابع آبی محصول شکستهاست. در بسیاری از کشورها مانند استرالیا و ایالات متحده، توسعه افراطی سدها و کشاورزی نه تنها به رفاه منجر نشد بلکه بحرانهای جدیدی ایجاد کرد.
او اصول ششگانه حکمرانی خوب آب را مشارکت ذینفعان، پاسخگویی، شفافیت اطلاعات، عدالت در تخصیص منابع، کارایی و اثربخشی، و قانونمداری برشمرد و گفت: در ایران بسیاری از این اصول اجرایی نشدهاند. مشارکت اجتماعی ضعیف است، شفافیت دادهها وجود ندارد و عدالت منطقهای در تخصیص آب رعایت نشده است.
رییس پردیس علم و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان ضمن تاکید بر ضرورت اصلاح سیاستهای کلان افزود: سیاست خود کفایی همه جانبه در محصول های کشاورزی پایدار نیست. باید به سمت امنیت غذایی، اصلاح الگوی کشت، مشارکت پذیری و استفاده از دانش پیش بینی علمی حرکت کنیم؛ گذار از مدیریت واکنشی به مدیریت آیندهنگر، شرط اساسی موفقیت در حکمرانی آب است.
لازم به توضیح است که نشستهای تخصصی طی هفته دولت که برای اولین مرتبه در نمایشگاه دستاوردهای دولت در خوزستان برگزار میشود، فرصتی برای تبادل دیدگاههای علمی و اجرایی درباره اصلیترین چالشهای استان انجام میشود.
این نشست به مناسبت هفته دولت و با همکاری استانداری خوزستان، دانشگاه شهید چمران اهواز و اداره کل حفاظت محیط زیست استان شامگاه سهشنبه چهارم شهریور، در دومین روز نمایشگاه هفته دولت برپا شده بود.
انتهای پیام/
