تهران در آستانه یک تغییر بزرگ / میتوان از تابستانهای پر خاموشی فاصله گرفت
پیام عابدی: تهران در سالهای اخیر با کمبود جدی برق روبهرو بوده است؛ ناترازیای که در تابستانهای داغ و ساعات اوج مصرف، زندگی شهروندان، صنایع و خدمات حیاتی را تحت تاثیر قرار داده است. حالا دولت چهاردهم وعده داده تا پایان سال ۱۴۰۵ این کسری حدود سه هزار مگاواتی را برطرف کند.
این وعده تنها یک اعلام خبر نیست، بلکه نتیجه بسیج سرمایهگذاران، واگذاری زمین برای نیروگاههای خورشیدی و اجرای پروژههای زیرساختی است.
با این حال، مسیر رسیدن به توازن شبکه برق تهران ساده نخواهد بود؛ محدودیت بودجه، کندی سرمایهگذاری و چالشهای شبکه همچنان سد راه هستند.
پایتخت ایران به دلیل تمرکز جمعیتی، صنعتی و خدماتی، بیشترین فشار را بر شبکه برق کشور وارد میکند. در تابستان گذشته، تهران با ناترازی حدود سه هزار مگاواتی مواجه بود؛ یعنی مصرف بیش از تولید و انتقال در لحظات اوج بار.
چنین شکافی، نهتنها خاموشیهای پراکنده را رقم میزند، بلکه مانع رشد صنایع و آرامش خانوارها نیز میشود. از همین رو، رفع ناترازی برق تهران به یک اولویت راهبردی برای دولت چهاردهم تبدیل شده است.
سرمایهگذاران خورشیدی در خط مقدم
یکی از مهمترین ابزارهای دولت برای مقابله با این ناترازی، جذب سرمایهگذاران در حوزه انرژی خورشیدی بوده است. تا کنون بیش از ۹ هزار مگاوات تقاضا برای سرمایهگذاری در نیروگاههای خورشیدی به ثبت رسیده که حدود ۵ هزار مگاوات آن به مرحله عقد قرارداد رسیده است.
در این میان، بیش از هزار مگاوات نیز وارد فاز اجرایی شدهاند و بخشی از آنها قرار است تا پایان سال وارد مدار شوند. این تحرک نشان میدهد که بخش خصوصی برای ورود به عرصه تولید برق پاک جدی است و دولت نیز توانسته با ایجاد مشوقها، بستر لازم را برای این مشارکت فراهم کند.
واگذاری اراضی ملی؛ سرعت گرفتن پروژهها
گام مهم دیگر در این مسیر، واگذاری ۱۰ هزار هکتار از اراضی ملی برای استقرار نیروگاههای تجدیدپذیر بوده است. تخصیص این زمینها، امکان ساخت نیروگاههای خورشیدی در مقیاس بزرگ را فراهم میکند.
همزمان، در هفته دولت عملیات اجرایی دو هزار مگاوات ظرفیت جدید کلید خورد که نشان از شتاب گرفتن روند اجرای پروژهها دارد. چنین اقداماتی بیانگر آن است که دولت نه تنها در سطح سیاستگذاری، بلکه در سطح عملیات نیز وارد عمل شده و بستر لازم برای تحقق هدفگذاریهای خود را فراهم کرده است.
رفع ناترازی برق تنها به معنای افزایش تولید نیست، بلکه ارتقای زیرساختهای انتقال و توزیع نیز نقشی اساسی دارد. وزارت نیرو همزمان با توسعه نیروگاههای خورشیدی، برنامه احداث و تقویت ترانسها، پستها و خطوط انتقال را نیز در دستور کار قرار داده است.
در سطح استان تهران بیش از ۲۰۰ طرح زیرساختی با اعتباری چند هزار میلیارد تومانی اجرا میشود تا برق تولیدی جدید بدون افت و تلفات وارد شبکه شود. این اقدامات از منظر فنی همانقدر حیاتی هستند که ساخت نیروگاههای جدید.
چشمانداز پایان ناترازی تا ۱۴۰۵
با توجه به ورود تدریجی نیروگاههای جدید خورشیدی به مدار، آغاز پروژههای تازه و تکمیل زیرساختهای انتقال و توزیع، چشمانداز رفع ناترازی سه هزار مگاواتی تهران تا پایان سال ۱۴۰۵ واقعبینانه به نظر میرسد.
تحقق این هدف، نیازمند آن است که پروژههای در دست اجرا بدون تاخیر پیش بروند و قراردادهای منعقد شده نیز به ثمر برسند. در صورت تحقق این شرایط، تهران میتواند از تابستان ۱۴۰۶ به بعد با شبکهای متوازنتر و پایدارتر روبهرو باشد.
با وجود پیشرفتها، موانع جدی بر سر راه باقی است. نخست، محدودیتهای بودجهای است. توسعه نیروگاههای خورشیدی و تقویت شبکه انتقال سرمایهگذاری هنگفتی میطلبد که در شرایط فعلی اقتصاد کشور، تامین آن دشوار است.
دولت برای اجرای پروژهها ناگزیر به اتکا به منابع بخش خصوصی است، اما سرمایهگذاران نیز در برابر نوسانات ارزی وعدم قطعیت اقتصادی محتاطانه عمل میکنند.
چالش دیگر کندی در فرآیند اجرای پروژههاست. ثبتنام ۹ هزار مگاوات ظرفیت سرمایهگذاری به معنای تحقق همه آنها نیست. بسیاری از پروژهها ممکن است در مراحل اداری یا تامین مالی متوقف شوند. حتی پروژههای وارد فاز اجرا نیز به دلیل کمبود تجهیزات یا مشکلات ارزی، احتمال تاخیر دارند.
از سوی دیگر، اتصال نیروگاههای جدید به شبکه برق نیازمند زیرساختهای پیشرفتهای است که هنوز در بسیاری از نقاط استان تهران تکمیل نشده است. مدیریت بار در ساعات اوج مصرف، تلفات شبکه و نیاز به پستهای فوق توزیع از جمله چالشهایی است که اگر به موازات توسعه تولید رفع نشوند، پایداری شبکه را تهدید خواهند کرد.
مدیریت مصرف؛ ضلع سوم معادله
افزایش تولید و توسعه زیرساختها بهتنهایی برای حل ناترازی کافی نیست. تجربه نشان داده است که در کنار توسعه ظرفیت تولید، مدیریت مصرف نقشی کلیدی دارد.
طرحهای تشویقی برای صنایع جهت انتقال بار به ساعات غیر اوج، برنامههای هوشمند مدیریت مصرف خانگی و توسعه کنتورهای هوشمند از جمله اقداماتی است که میتواند فشار بر شبکه تهران را کاهش دهد. به عبارت دیگر، بدون مدیریت تقاضا، هر میزان افزایش تولید نیز در بلندمدت پاسخگو نخواهد بود.
توان دولت در برابر مسیر دشوار
دولت چهاردهم توانسته است با بسیج دستگاهها، واگذاری زمین، جذب سرمایهگذاران و توسعه زیرساختهای انتقال و توزیع، مسیر رفع ناترازی برق تهران را هموار کند. هدفگذاری برای پایان این ناترازی تا سال ۱۴۰۵ نشان از اراده و توان اجرایی دولت دارد. اما این مسیر ساده نیست. کمبود منابع مالی، ریسک کندی پروژهها و چالشهای فنی شبکه، موانعی هستند که میتوانند روند را با تأخیر مواجه کنند.
با این همه، اگر روند کنونی ادامه یابد و دولت بتواند مشارکت بخش خصوصی را با ضمانتهای کافی تقویت کند، پایتخت میتواند از تابستانهای پرخاموشی فاصله بگیرد و به سمت شبکهای پایدار حرکت کند. آینده روشن برق پایتخت، بیش از هر چیز، وابسته به تداوم عزم دولت، همراهی بخش خصوصی و مدیریت هوشمند مصرف است.
انتهای پیام/
