آزمون صلح در شرمالشیخ
به گزارش برنا، این مذاکرات در شهر شرمالشیخ برگزار میشود؛ شهری که بارها میزبان گفتوگوهای بحران بوده و این بار نیز در سایه «طرح ترامپ» بار دیگر به کانون سیاست خاورمیانه بازگشته است. تنها یک هفته پس از اعلام رسمی «طرح ترامپ برای غزه»، رئیسجمهور آمریکا شخصا فشارها بر طرفین را افزایش داده است. او در پیامی در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «مذاکرات بسیار مثبتی با حماس و کشورهای عربی و مسلمان برای آزادی گروگانها و پایان جنگ انجام میشود. زمان بسیار مهم است؛ در غیر این صورت خونریزی عظیمی در پی خواهد بود.»
ترامپ که خواهان آغاز فوری مرحله نخست، آزادی تمام گروگانها ظرف همین هفته، است، هشدار داد هیچ تأخیری را نخواهد پذیرفت. او برای این مذاکرات دو چهره آشنا را روانه مصر کرده است: استیو ویتکاف، نماینده ویژه در خاورمیانه، و جرد کوشنر، داماد و مشاور سابقش که نقش پررنگی در «توافق ابراهیم» داشت. طرح آمریکا که در ۲۹ سپتامبر فاش شد، شامل آتشبس، آزادی گروگانها ظرف ۷۲ ساعت، خروج تدریجی ارتش اسرائیل از غزه و خلع سلاح کامل حماس است.
*حماس، خواهان تبادل اسرا و پایان جنگ بر اساس واقعیتهای میدانی
در مقابل، جنبش حماس روز یکشنبه در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که «بهشدت مشتاق دستیابی به توافقی برای پایان جنگ و آغاز روند تبادل اسرا بر اساس شرایط میدانی» است.
منابع نزدیک به هیئت فلسطینی گفتهاند، حماس به ریاست خلیل الحیه شامگاه یکشنبه وارد قاهره شد و صبح دوشنبه دیدارهایی مقدماتی با میانجیگران مصری و قطری انجام داده است. تمرکز اصلی مذاکرات، سازوکارهای آتشبس، خروج نیروهای اسرائیلی و روند تبادل اسرا عنوان شده است.
به گفته یکی از رهبران این جنبش، گفتوگوها همچنین شامل زمان آغاز مرحله نخست طرح ترامپ (تبادل اسرا) و تعیین موعد آتشبس موقت برای فراهمکردن شرایط اجرای آن خواهد بود.
*غیبت آمریکا و اسرائیل در روز نخست مذاکرات
در همین حال، شبکه الجزیره گزارش داده که هیئتهای آمریکایی و اسرائیلی در گفتوگوهای امروز مصر شرکت ندارند و تنها میانجیگران مصری و قطری در تماس میان دو طرف فعالاند. هدف این مرحله، روشنسازی جزئیات فنی و رفع ابهامها در خصوص نحوه اجرای طرح است. ناظران این مذاکرات را «آزمونی برای سنجش جدیت دو طرف» توصیف کردهاند، اما میانجیگران بیم آن دارند که اختلافها بر سر مسائل کلیدی، از جمله فهرست زندانیان فلسطینی که باید آزاد شوند، روند گفتوگوها را متوقف کند. رسانههای عبری گزارش دادهاند که نقشه عقبنشینی ارتش اسرائیل از غزه، خلع سلاح حماس، تضمین برقراری آتشبس دائمی، ماهیت نیروی بینالمللی و نحوه اداره غزه پس از توافق، مهمترین نقاط اختلاف میان طرفین است. به گزارش شبکه «آی۲۴»، حماس در اصل با آزادی همه اسیران اسرائیلی موافقت کرده است، اما در مقابل خواهان عقبنشینی عمیقتر نیروهای اشغالگر از غزه و تضمین برای پایان کامل جنگ است. یکی از تحلیلگران این شبکه گفت: «حماس میخواهد عقبنشینی واقعی و پایدار باشد، نه صرفاً یک جابهجایی تاکتیکی.»
*نتانیاهو به دنبال پایان جنگ نیست
با وجود فشارهای واشنگتن، منابع اسرائیلی از مقاومت تلآویو در برابر خروج کامل از غزه خبر میدهند. شبکههای اسرائیلی فاش کردند، بنیامین نتانیاهو قصد ندارد پس از آزادی اسیران اسرائیلی به جنگ پایان دهد و حاضر به عقبنشینی کامل نیست، موضوعی که بسیاری از تحلیلگران بینالمللی پس از پذیرش پاسخ حماس از سوی ترامپ آن را به عنوان یک عملیات فریب دانستند که ممکن است به ادامه خونریزیهای بیشتر در غزه بینجامد. سازمان رادیو و تلویزیون اسرائیل نیز گزارش داده است که تلآویو برنامه خود برای ماندن در سه نقطه کلیدی غزه از جمله محور صلاحالدین را به اطلاع واشنگتن رسانده است.
*اداره خارجی غزه غیرقابلقبول است
در سوی دیگر، «اسامه حمدان» از رهبران حماس در گفتوگویی تلویزیونی تصریح کرد که این جنبش هیچگونه اداره خارجی برای غزه را نمیپذیرد و اداره پس از جنگ باید به دست هیأتی فلسطینی مستقل واگذار شود. او گفت: «حضور نیروهای خارجی در غزه غیرقابلقبول است. توافقی ملی وجود دارد که امور غزه باید توسط هیئتی فلسطینی اداره شود. علاوه بر این، واقعیتهای میدانی درباره وضعیت اسیران زنده و کشتهشده باید محترم شمرده شود.»
*بنبست یا نقطه عطف؟
با آغاز دور جدید مذاکرات در شرمالشیخ، فضای دیپلماسی میان واقعگرایی محتاطانه و تردید عمیق در نوسان است. در حالی که واشنگتن تلاش دارد طرح خود را «نقشه راه صلح» جلوه دهد، واقعیت میدانی نشان میدهد که هم اسرائیل و هم حماس هنوز از خطوط قرمز خود فاصله چندانی نگرفتهاند. در این میان، شرمالشیخ بار دیگر به صحنه آزمون بزرگ خاورمیانه تبدیل شده است؛ آزمونی که نتیجه آن میتواند سرنوشت جنگ دو ساله غزه و شاید میراث سیاسی ترامپ را رقم بزند.
انتهای پیام/
