جوانان، موتور محرک جامعه مدنی و آغازگر فصل نوین مشارکت مردمی
به گزارش برنا؛ در سالهای اخیر، شاهد شکلگیری موجی نو از فعالیتهای اجتماعی بودهایم که جوانان پیشگام و خلاق آن را رهبری میکنند. این نسل با باور به توانایی خود برای ایجاد تغییر، سرآغاز فصل پرشوری از کارهای مردمنهاد و مشارکتمند شده و عرصههای محیطزیست، آموزش، حمایتی و فناوری را به میدان عمل خود تبدیل کردهاند.
صحنه فعالیتهای مردمی و مشارکتی در کشور، امروز چهرهای بهشدت جوانپسند به خود گرفته است. دیگر نمیتوان سازمانهای مردمنهاد تنها در قالب ساختارهای سنتی و رسمی گذشته تعریف کرد. این تحول عظیم را بیش از هر چیز میتوان مرهون نسل جوانی دانست که باتکیهبر دانش روز، خلاقیت و عزم راسخ خود، سرآغاز فصل جدیدی در عرصه مشارکت شهروندی شدهاند.
این نسل نوآور و خلاق، با درک صحیح از چالشهای پیچیده جامعه، تنها به انتقاد بسنده نکردهاند. آنها با پایکار حاضر شدهاند و با تأسیس گروهها، پویشها و استارتآپهای اجتماعی، نقش خود را از مصرفکننده سیاستها به سازنده راهحلها تغییر دادهاند. شاهد این ادعا، رشد کمی و کیفی پروژههای مردمی در حوزههایی، چون حفظ محیطزیست، آموزش به کودکان محروم، حمایت از گروههای آسیبپذیر و استفاده از فناوری برای حل معضلات شهری است.
ویژگیهای محوری این جنبش نوین جوانی
آنچه این موج جدید را متمایز میکند، تنها تعداد آن نیست، بلکه چگونگی انجام کار است:
خلاقیت و کارآفرینی اجتماعی: جوانان امروز، فعالیت داوطلبانه را با مدلهای کسبوکار اجتماعی تلفیق کردهاند تا به راهحلهایی پایدار و مقیاسپذیر دست یابند.
فناوریمحور: استفاده هوشمندانه از فضای مجازی، پلتفرمها و شبکههای اجتماعی برای جذب حامی، سازماندهی و اطلاعرسانی، از دیگر ویژگیهای بارز این نسل است.
شبکهسازی و مشارکت افقی: بهجای ساختارهای سلسلهمراتبی سنتی، این گروهها بر اساس شبکههای غیرمتمرکز و مشارکت افقی شکل میگیرند که باعث چابکی و سرعت عمل بیشتر میشود.
تمرکز بر حل مسئله: این نسل عمدتاً فراجناحی و بر حل یک مسئله مشخص مانند آلودگی هوا، بازیافت یا کمک به کودکان کار متمرکز است و از حاشیهها پرهیز میکند.
نمونههای عینی از میدان عمل
از پویشهای ملی پاکسازی طبیعت که با همکاری هزاران جوان داوطلب در سراسر کشور برگزار میشود تا استارتآپهای فناور که به افراد کمبینا در شناسایی محیط پیرامون کمک میکنند، همگی گواهی بر این تحول هستند. این حرکتها نشان میدهد که انرژی و امید جوانی وقتی با دانش و مسئولیتپذیری همراه شود، میتواند بر پیچیدهترین چالشهای اجتماعی غلبه کند.
به نظر میرسد جوانان ایرانی با خودباوری و مسئولیتپذیری، در حال بازتعریف مفهوم سنتی فعالیت مردمی هستند. آنها ثابت کردهاند که نهتنها آیندهسازان کشور، بلکه سازندگان فعال امروز هستند. حمایت نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی از این حرکت خودجوش و ارزشمند، میتواند این مسیر را هموارتر کرده و شتاب توسعه پایدار کشور را چندین برابر کند. آینده مشارکت مردمی در ایران، آیندهای جوان، دیجیتال و امیدبخش است و نیاز به برنامهریزی برای نسلی تحولی و خلاق است.
