حضور سازندگان در بافت‌های فرسوده؛ کلید تعادل بازار مسکن

هادی زرقانی - استاد دانشگاه: در سال‌های اخیر، موضوع نوسازی بافت‌های فرسوده به یکی از محور‌های اصلی گفت‌و‌گو‌های شهری و اقتصادی کشور تبدیل شده است. این مناطق، نه‌تنها چهره‌ای ناهماهنگ با بافت سالم شهر دارند، بلکه از نظر زیرساختی، ایمنی و کیفیت زندگی نیز در پایین‌ترین سطح ممکن قرار گرفته‌اند. در چنین شرایطی، حضور سازندگان حرفه‌ای و سرمایه‌گذاران آگاه می‌تواند موتور محرک احیای این بافت‌ها باشد.

واقعیت این است که دولت به‌تنهایی توان مالی و اجرایی کافی برای نوسازی گسترده ندارد. بنابراین، جذب سازندگان و بخش خصوصی از طریق تسهیلات بانکی، معافیت‌های مالیاتی و صدور مجوز‌های سریع‌تر، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. سازندگان با دانش فنی، نگاه اقتصادی و تجربه‌ی میدانی خود، می‌توانند طرح‌های راکد دولتی را به پروژه‌های پویا و اقتصادی تبدیل کنند.

اما سؤال اساسی اینجاست: حضور سازندگان در بافت‌های فرسوده چه اثری بر قیمت مسکن دارد؟

از نگاه اقتصادی، این حضور دو اثر هم‌زمان دارد.

در کوتاه‌مدت، افزایش تقاضا برای زمین و ملک در محدوده‌های فرسوده باعث رشد نسبی قیمت می‌شود. ورود شرکت‌های ساختمانی و آغاز عملیات نوسازی، پیام مثبتی به بازار می‌دهد و انتظارات قیمتی را بالا می‌برد.

اما در بلندمدت، با افزایش عرضه واحد‌های نوساز، بهبود زیرساخت‌ها و بازگشت جمعیت به این مناطق، بازار به سمت تعادل و ثبات حرکت می‌کند. در واقع، نوسازی بافت‌های فرسوده اگر به‌درستی مدیریت شود، نه‌تنها به افزایش کنترل‌نشده قیمت‌ها منجر نمی‌شود، بلکه با گسترش عرضه و ارتقای کیفیت زندگی شهری، می‌تواند عامل تعادل‌بخش بازار مسکن باشد.

افزون بر این، کیفیت ساخت‌وساز در این مناطق نقشی کلیدی در ارزش‌افزوده شهری دارد. پروژه‌هایی که توسط سازندگان حرفه‌ای اجرا می‌شوند، ضمن رعایت اصول فنی، جلوه بصری و هویت شهری را نیز ارتقا می‌دهند. همین عامل سبب می‌شود مناطق فرسوده از چهره‌ی تیره و رهاشده‌ی گذشته فاصله بگیرند و به مناطق مطلوب برای زندگی تبدیل شوند.

در پایان باید گفت، نقش سازندگان در نوسازی بافت‌های فرسوده تنها در ساخت‌وساز خلاصه نمی‌شود؛ آنها بازیگران اصلی تعادل‌بخشی به بازار مسکن و احیای حیات شهری‌اند. اگر دولت با سیاست‌های تشویقی پایدار، مسیر حضور این گروه را هموار کند، می‌توان امیدوار بود که احیای بافت‌های فرسوده از یک شعار به واقعیتی ملموس تبدیل شود — واقعیتی که هم به سود شهر است و هم به نفع مردم