همکاری کریدوری ایران و روسیه موتور تقویت همگرایی منطقهای
روابط ایران و روسیه در سالهای اخیر به یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی تهران تبدیل شده است؛ روابطی که بر پایه ضرورت همکاری در برابر فشارهای خارجی، تقویت چندجانبهگرایی و بهرهگیری از ظرفیتهای ژئوپلیتیکی دو کشور شکل گرفته است. این همکاری نهتنها به ایجاد توازن در برابر یکجانبهگرایی کمک میکند، بلکه امکان توسعه مسیرهای ترانزیتی، افزایش قدرت چانهزنی منطقهای و گسترش همکاریهای اقتصادی و امنیتی را فراهم میسازد. ایران با قرار گرفتن در مسیر کریدورهای مهم شمال–جنوب و شرق–غرب، نقشی کلیدی در اتصال اوراسیا به آبهای آزاد ایفا میکند و همکاری با روسیه میتواند این ظرفیت را به یک مزیت پایدار در سیاست خارجی و اقتصاد منطقهای تبدیل کند. همافزایی تهران و مسکو در سازمانهای منطقهای و بینالمللی نیز زمینهساز تقویت نظم چندقطبی و افزایش نقش کشورهای مستقل در معادلات جهانی است.
عباس مقتدایی، نایبرئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اهمیت همکاریهای ایران و روسیه در حوزههای ترانزیتی و منطقهای گفت: همکاری تهران و مسکو تنها به تقویت روابط دوجانبه محدود نمیشود، بلکه به شکل مستقیم در افزایش همگرایی منطقهای نیز تاثیر دارد، ایران بهواسطه قرار گرفتن در مسیر کریدورهای مهم شمال–جنوب و شرق–غرب، در موقعیتی قرار دارد که میتواند بر اقتصاد و تعاملات بینالمللی کشورهای حاشیه دریای عمان، خلیج فارس، دریای خزر و حتی دریای سیاه اثرگذاری قابل توجهی داشته باشد.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران در شاهراه ژئوپلیتیکی قرار گرفته است؛ شاهراهی که حدود ۹ کریدور منطقهای میتوانند از مزیتهای آن بهرهمند شوند یا سطح بهرهوری خود را افزایش دهند. همکاری ایران و روسیه در این عرصه مهم حملونقلی، به دلیل اثرگذاری مستقیم بر حوزههای اقتصادی، سیاسی، تجاری و بینالمللی، با عزم و اراده جدیتری دنبال میشود.
نماینده مردم اصفهان در مجلس با اشاره به سفر اخیر وزیر امور خارجه ایران به روسیه و بلاروس افزود: این سفرها نشاندهنده قصد و اراده دو کشور برای افزایش مراودات و شدت همکاریها است البته ایران و روسیه در حوزههای مختلف همکاری دارند، اما همکاری کریدوری از آن جهت اهمیت ویژه دارد که میتواند دسترسی ایران به منافع بیشتر در قفقاز، آسیای میانه و سواحل دریای سیاه را فراهم کند و در مقابل، روسیه نیز از این مسیر به مزایای اقتصادی و ترانزیتی قابل توجهی دست یابد.
مقتدایی همچنین تأکید کرد: کشورهایی مانند هند، پاکستان و برخی کشورهای جنوبی خلیج فارس نیز در زنجیره بهرهمندی از این کریدورها قرار دارند و این موضوع یک منفعت چندجانبه را نوید میدهد.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم ابراز امیدواری کرد که با تکمیل زیرساختهای مورد نیاز در ایران و روسیه، این هدفگذاریها در آینده نزدیک به نتایج ملموس برسد و همکاریهای منطقهای، از جمله در سازمانهایی مانند شانگهای، شتاب بیشتری بگیرد، همچنین این روند میتواند به پیشبرد اهداف ایران در همکاریهای آسیایی و تقویت دیپلماسی همسایگی کمک کند.
نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ملجس در پاسخ به پرسشی درباره استفاده از ظرفیتهای ایران، روسیه و بلاروس در حوزههای مختلف، بیان کرد: در سالهای اخیر، بهویژه پس از جنگ اوکراین، برخی کشورهای اروپایی تلاش کردهاند مانع تقویت همکاریهای آسیایی شوند که این امر نشأت گرفته از عدم تمایل اروپا به تقویت کشورهای غرب آسیا و همچنین رقابتهای ژئوپلیتیکی میان اروپا با روسیه و از سوی دیگر روسیه با ایران است بنابراین این کشورها با ایجاد موانع در مسیر سرمایهگذاری، انتقال فناوری و همکاریهای اقتصادی، تلاش کردهاند روند همکاریهای منطقهای را کُند کنند.
وی تأکید کرد: قدرتهای نوظهور مانند ایران، روسیه و چین و برخی کشورهای مهم منطقه، همکاریهای اقتصادی، تجاری، بازرگانی و حملونقلی را به نفع خود میدانند و همین موضوع باعث شده روند تحرکات مشترک میان آنها شدت یابد، از این رو میتوان پیشبینی کرد که با توجه به منافع مشترک، مزیتهای موجود و رقابتهای آشکار و پنهان، ایران، روسیه و چین میتوانند با نگاهی آیندهمحور به نتایج مطلوب خود دست یابند و موانع موجود نیز توان بازدارندگی قابل توجهی نخواهد داشت.
