شبهات مذاکرات هسته‌ای برطرف شد

وی در پاسخ به این سوال که لغو تحریم ها از روز اجرا و یا از روز امضاء اجرایی خواهد شد؟ گفت : در روزی که توافق امضاء و نهایی شود، دو طرف باید کارهای مقدماتی را انجام دهند تا آماده اجرا شوند. در این باره کنگره آمریکا هم اکنون وارد شده و در حال تصویب لایحه ای هستند که ممکن است اجرای توافق را عقب بیاندازد. در این فاصله دو طرف برای اجرای تعهداتشان آماده می شوند، ما آژانس را مطلع می کنیم و اقدامات اولیه را انجام می دهیم و آنها هم قوانین و دستورالعملهایشان را برای لغو تحریم‌ها انجام خواهند داد.

معاون وزیر امور خارجه افزود : آنها در روز توافق تحریم ها را لغو خواهند کرد و اجرایی شدن آن در روز توافق است. البته اقدامات ما در یک روز نمی تواند انجام شود و بایستی مقدمات کار را آماده کنیم، اما آنها در روز توافق اعلام می‌کنند که تحریم‌ها لغو شده است .

عراقچی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه در توافقنامه ژنو به لغو تحریم‌های تجاری ،فناوری ، مالی و انرژی اشاره شده است، اما در بیانیه لوزان به تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران اشاره شده است، یعنی تحریم های اقتصادی و مالی شامل تحریم های تجاری ، مالی ،فناوری و انرژی می شود یا اینکه یک بحث جداگانه است؟گفت: این یک سوء تفاهمی که نسبت به توافق نامه ژنو پیش آمده است بعضی از دوستان هم اشاره و تکرار کردند. اگر که متن توافق ژنو را کامل ملاحظه بفرمایید در آنجایی که به لغو تحریم‌ها مربوط میشود در توافق نهایی می‌گوید تمامی تحریم های مرتبط با هسته ای رفع و لغو خواهد شد.

وی ادامه داد: دسترسی های ایران به بازارهای تجاری، مالی ، انرژی و فناوری هم ایجاد خواهد شد. یعنی این قسمت علاوه بر رفع تحریم هاست و در حقیقت امتیاز اضافه تری است که کشورهای 1+5 در مذاکرات ژنو برای جمهوری اسلامی ایران قائل شدند.

عراقچی ادامه داد: یعنی ما یک بحث لغو تحریم ها را داریم. بعد از آن یک بحث ایجاد دسترسی ایران به بازارهای انرژی ، مالی، فناوری و تجاری؛ این دو از هم جدا هستند و این در توافق نهایی هم اتفاق خواهد افتاد. یعنی لغو تمامی تحریم‌ها؛ تمامی تحریم های اقتصادی و مالی ، را در ابتدا خواهیم داشت. در عین حال دسترسی ایران به بازارهایی که ذکر شد از جمله بازارهای انرژی و تجاری مالی و تکنولوژی نیز ایجاد خواهد شد .

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان افزود : همکاریها با ایران در زمینه هسته‌ای، ایجاد نیروگاههای جدید، ایجاد رآکتورهای جدید تحقیقاتی، آب شیرین کن های هسته ای و همه بحث ها. در کاربرد انرژی هسته ای همه کشورها تشویق خواهند شد با ایران همکاری داشته باشند .

معاون وزیر امور خارجه گفت : خود کشورهای 1+5 به تدریج وارد همکاریهای هسته ای با ایران خواهند شد و در حوزه اقتصادی هم علاوه بر رفع تحریم ها اقداماتی که دسترسی های ایران را بیشتر کند و بازارهای ایران را به سوی طرف مقابل و بازارهای طرف مقابل را یه سوی ما باز کند، وجود خواهد داشت.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای همچنین گفت: در لوزان به مجموعه ای از راه حل ها رسیدیم.

سید عباس عراقچی درباره مذاکرات لوزان افزود : بیانیه لوزان یک بیانیه مطبوعاتی بسیار مختصری است و در آنجا نیز اشاره شده که تمام تحریم ها اعم از چند جانبه و یک جانبه که از سوی آنها اعمال شده است ، مد نظر خواهد بود.

وی گفت: در متن توافق نهایی این مورد پذیرش است و مشاهده خواهد شد که تمام تحریم های اتحادیه اروپا ،آمریکا اعم از کنگره امریکا، دستورات اجرایی رییس جمهور و تحریم های شورای امنیت همه اینها مد نظر قرار گرفته است و برداشته خواهد شد.

عراقچی در پاسخ این سوال که به نظر شما اینکه با صراحت بحث تجاری، فناوری ، مالی و انرژی مانند توافقنامه ژنو قید شده باشد بهتر نیست تا احتمال بهانه جویی را از طرف غربی بگیرد؟ گفت: در متن توافق نهایی و آن چیزی که ما هم اکنون در حال نگارش هستیم، قید شده است و با جزئیات قید خواهد شد .

عضو ارشد تیم هسته ای گفت: آنچه که به عنوان بیانیه مطبوعاتی لوزان در پایان مذاکرات صادر شد، کلیتی بود از آنچه که اتفاق می افتد و همانطور که مشاهد شد این بیانیه یک صحفه و نیم، دو صفحه بیشتر نیست و بخشی از آن نیز مقدمات است.

وی افزود: اما توافق نهایی که ما خواهیم داشت بالای 20 صفحه فقط اصل توافق و تفاهم خواهد بود و فکر می کنم بالای 50 صفحه نیز ضمایم خواهد داشت.

وی در پاسخ مجری برنامه که پرسید: اکنون بر روی متن لوزان کار می کنید یا توافق نامه ژنو؟ گفت: ما در لوزان متن نداریم در لوزان فقط در نهایت یک بیانیه صادر شد.

وی افزود: در لوزان به مجموعه ای از راه حل ها رسیدیم، راه حل‌هایی که در مذاکرات مفصل چندین ساعته میان وزرای خارجه بحث شد و در نهایت مورد توافق قرار گرفت .

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: اکنون می‌دانیم، یعنی در لوزان به این راه حل ها رسیدیم، که در اراک چه اتفاق هایی قرار است بیفتد، یا در فردو و نطنز چه اتفاقی می افتد، بحث نظارت ها یا بحث رفع تحریم ها چگونه خواهد بود، تحریم های آمریکا ، اروپا ، شورای امنیت چگونه رفع خواهد شد و سر قطعنامه شورای امنیت چه خواهد آمد.

وی ادامه داد: همه اینها راه حل هایی است که در لوزان به آن رسیدیم و اکنون به دنبال این هستیم که این راه حل ها را مکتوب کنیم .

عراقچی گفت: در نهایت پایان مذاکرات لوزان یک بیانیه مطبوعاتی دو صفحه ای صادر شد ، این بیانیه هیچ متن خاصی نیست که بتواند ملاک قرار گیرد .

وی افزود: اعلام کردیم که این راه حل ها وجود دارد و اشاره ای به این راه حل ها شده است و آنچه که ما اکنون روی ان کار می کنیم راه حل هایی است که در لوزان به آن رسیدیم و مختصر و تیتر آنها در بیانیه مکتوب شده است .

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه گفت: فراتر از پروتکل الحاقی هیچ نظام و رژیم بازرسی را نپذیرفته‌ایم و نخواهیم پذیرفت.

عراقچی درباره اینکه آیا قرار است فراتر از پروتکل الحاقی کاری انجام شود؟ گفت: نمی دانم چرا فضا سازی روانی که طرف مقابل ما، بویژه طرف آمریکایی انجام می دهد، اینقدر راحت در ایران پذیرفته می شود و انعکاس و سر و صدا بپا می‌کند؟

وی افزود: این بازرسی ها و توافق چیز عجیبی نیست و حتی بدون توافقی که ما انجام می دهیم و بدون توافق ژنو نیز وجود داشته است.

عراقچی گفت: ما به عنوان یک عضو ان پی تی وقتی که موافقنامه پادمان را سال های پیش با آژانس بین المللی انرژی اتمی امضا کردیم در حقیقت قبول کردیم که تمام تاسیسات هسته ای خود را در معرض بازرسی و بازدید های آژانس قرار بدهیم و در مقابل این حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای برای ما ایجاد شود.

وی افزود : این کاری نیست که فقط ما کرده باشیم ، بلکه تمام کشورهای که به ان پی تی ملحق شده اند در واقع با این برداشت وارد ان پی تی شده اند که در مقابل برخورداری از حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و همکاری که کشورهای دیکر با آنها خواهند کرد ، تاسیسات ، برنامه ها و مراکز هسته ای خود را در معرض نظارت آژانس قرار دهند و شفاف سازی صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای گفت : چون این صنعت ، صنعتی است که می تواند همراه با نگرانی هایی باشد به همین دلیل چنین پیش بینی های شده است و فقط ما نیستیم، بلکه طبق توافقنامه ای که با آژانس امضا کردیم ، بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران طبق روال مشخص شده در آن پادمان برای همیشه خواهد بود تا وقتی که ما عضو ان پی تی هستیم.

وی افزود: آن چیزی که آقای کری می گوید یک امر بدیهی است اما او یک امر بدیهی را که همه می دانند و بازرسی های دائمی براساس معاهده ان پی تی و موافق نامه پادمان وجود خواهد داشت، تکرار می کند.

وی ادامه داد: اما اینکه وی یک امر بدیهی را به یک فضای روانی تبدیل می کند و اینکه خیلی راحت در کشور ما پذیرفته می شود و همه روی آن حساس می شوند ، این جای تعجب دارد .

عراقچی گفت: ما پروتکل الحاقی را در مذاکرات پذیرفتیم که اجرا کنیم به شرطی که مجلس شورای اسلامی بپذیرد .

وی افزود : تصویب نهایی پروتکل الحاقی در دست دولت نیست و به مجلس مربوط می شود ، دولت ممکن است برای مقطعی داوطلبانه آن را اجرا کند اما آن نیز منوط به دیدگاه نمایندگان مجلس است .

وی ادامه داد : فرض کنید که ما پروتکل الحاقی را اجرا کنیم که مقصود از پروتکل الحاقی اطمینان سازی بیشتر و اعتماد سازی است .

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای گفت : در چهارچوب تفسیر های که از پروتکل الحاقی می شود ما اقدام می کنیم و پروتکل الحاقی دست رسی های بیشتر و امکان نظارت و اعتماد سازی های بیشتری را برای آژانس فراهم می کند.بیش از صد کشور دنیا این پروتکل را اجرا می کنند و تمامی نگرانی های امنیتی کشورها و دغدغه های امنیتی کشورها پوشش داده شده است و یعنی پروتکل الحاقی به نحوی تنظیم شده است که آژانس و بازرسان آژانس نتوانند از نظارت های که انجام می دهند سوء استفاده کنند.

وی ادامه داد : ما همه راههای که این نظارت ها و بازرسی ها بتواند منجر به سو استفاده های توسط بازرسان احتمالی اژانس شود را شناسایی کردیم و راهها را بستیم.

عراقچی گفت : نظارت هایی که پذیرفته شده همه اینها با در نظر گرفتن دغدغه های امنیتی کشور است.

وی افزود : ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران که اعتقاد داریم سلاح های هسته ای و کشتار جمعی خلاف اصول بشریت و خلاف اخلاق و بالاتر از آنها خلاف اعتقادات مذهبی ما و براساس فتوای مقام معظم رهبری است، سراغ این سلاح های نرفتیم و نخواهیم رفت .

وی افزود: برای اعتماد سازی و شفاف سازی مشکلی نداریم اما همانطور که گفته شد نگرانی ما از این است که در این نظارت‌ها و شفاف سازی‌ها سوء استفاده‌ای صورت بگیرد و به بهانه این بازرسی‌ها جاسوسی کنند و از مراکز دفاعی و نظامی ما اطلاعات بدست بیاورند و افراد و دانشمندان ما را شناسایی کنند روی این ها به شدت حساس هستیم .

مذاکره کننده ارشد تیم هسته ای کشورمان گفت: برای بازرسی از مراکز هسته ای ترتیبات خاصی پیش بینی شده است و برای مراکز غیر هسته ای اگر آژانس درخواست بازرسی داشته باشد اینطور نیست که بازرسی سریع و آسانی داده شود.

عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما افزود: آژانس حتما باید دلایل و مدارک خود را ارائه دهد و بگوید چرا فکر می‌کند در فلان نقطه و دقیقا در کجا کار غیرقانونی صورت می گیرد و بعد آن کشور مربوطه می تواند نسبت به خواسته آژانس تحفظ داشته باشد و با آژانس وارد مذاکره شود و نگرانی آژانس (اگر واقعی باشد) را از راه های دیگر رفع خواهد کرد.

وی اضافه کرد: اگر کشور مربوطه در نهایت به این نتیجه برسد که برای آژانس دسترسی بازرسی ایجاد کند این بازرسی مدیریت شده خواهد بود و اینطور نیست که هرکجا را خواستند ببینند.

عراقچی گفت: این بازرسی تحت کنترل شدید و با ترتیبات خاصی که نتوانند هیچ جای دیگر را ببینند و اطلاعات دیگری کسب کنند انجام خواهد شد و دسترسی اینطور نیست که بیایند نگاه و بازرسی کنند زیرا آژانس مسئول کشف فعالیت های اتمی غیرقانونی است.

مذاکره کننده ارشد تیم هسته ای کشورمان ادامه داد: مجموعه موازی با آژانس وجود ندارد و نمی شود ایجاد کرد و آنچه مورد قبول سازمان ملل و جامعه بین المللی برای راستی آزمایی و بازرسی از تاسیسات هسته ای کشورهاست و هیچ جایگزینی هم ندارد آژانس بین المللی انرژی اتمی است.

عراقچی با تاکید بر اینکه ما خودمان باید مراقبت و دقت داشته باشیم که روزنه های نفوذ را ببندیم،گفت: اینکه همه چیز منوط به راستی آزمایی آژانس شده است درخصوص اقداماتی است که ایران باید در توافق انجام دهد و اصلا ربطی به مراکز نظامی ما ندارد.

وی افزود: بر اساس توافقی که ما خواهیم کرد قرار است مثلا تعداد دستگاه های سانتریفیوژ به تعداد خاصی که در رسانه ها اشاره شده و در توافق خواهد آمد برسد و محدود شود یا اینکه ما در تاسیسات اراک تغییراتی ایجاد کنیم که پلوتونیوم کمتری تولید شود و ذخائر مواد غنی شده ما تبدیل به مثلا سوخت یا حالت های دیگر شود.

عراقچی گفت: درباره اجرای تعهدات ما در توافق، آژانس نظارت یا راستی آزمایی می کند که آیا مثلا تعداد سانتریفیوژها به تعداد تعیین شده رسیده است یا نه.

مذاکره کننده ارشد تیم هسته ای کشورمان با بیان اینکه تایید فعالیت های ما در مراکز هسته ای صورت می گیرد و آنها راستی آزمایی خواهند کرد و گزارش خواهند داد،گفت: در یک سال و نیم گذشته وقتی که آژانس توافق ژنو را راستی آزمایی می کرد و گزارش می داد ما اصلا در این خصوص مشکلی پیدا نکردیم، اما ممکن است در آینده در راستای اجرای پروتکل الحاقی آژانس مدعی شود که در یکی از مراکز مثلا غیرهسته ای ما اقدام غیرقانونی صورت گرفته است. آژانس طبق پروتکل این حق را دارد که درخواست کند ، ولی طبق همان پروتکل باید اسناد و مدارک ارائه دهد که چرا فکر می کند به طور مثال در فلان نقطه کار هسته ای خلافی صورت می گیرد و باید مشخصات آن نقطه را بدهد و بعد وقتی دسترسی به آن نقطه داده می شود اینطور نیست که برود از آنجا بازدید و بازرسی کند.

وی تصریح کرد: بازرسان آژانس به ترتیب خاصی که نتوانند هیچ جای دیگری را ببینند به آن نقطه برده می شوند و از خاک منطقه یا دیوارها نمونه برداری و آن را در مرکز خودشان آزمایش می کنند که ببینند ذرات اتمی در آنجا وجود دارد یا نه.

عراقچی گفت: این بازرسی ها اصلا به این معنی نیست که مراکز نظامی ما و تاسیسات و تجهیزات آن را ببینند بلکه آژانس تنها مسئول کنترل فعالیت های غیرقانونی هسته ای است.

وی با بیان اینکه پی ام دی بحث جداگانه ای دارد و مربوط به گذشته می شود،گفت: ادعاهایی وجود دارد نسبت به اینکه در گذشته ایران فعالیت های هسته ای غیرقانونی در ابعاد نظامی داشته است. ما این ادعاها را رد و در طول 10 سال گذشته با آژانس همکاری کرده ایم تا پاسخ سوالاتی که عموما توسط مراجع خاصی طراحی شده بود را بدهیم.

عراقچی گفت: البته در بعضی موارد همکاری ما با آژانس فراتر از پروتکل بوده است ضمن آنکه حدود دو سال پیش با آژانس توافقی را امضا کردیم تا چارچوب همکاری جدیدی داشته باشیم و به سوالاتی که درباره گذشته وجود دارد پاسخ دهیم که این مسائل ربطی به برنامه و همکاری آینده ما نخواهد داشت.

وی افزود: ما درخصوص سوالات گذشته که به پی ام دی معروف شده است در حال تنظیم چارچوبی برای همکاری با آژانس و همچنین 1+5 هستیم که بر اساس این چارچوب به سوالات گذشته پاسخ داده شود و این موضوع خاتمه یابد و مانعی در راه اجرای توافق نباشد.

عضو ارشد مذاکره کننده هسته ای کشورمان گفت: اصلا بحث دسترسی به مراکز نظامی به این شیوه ای که در جامعه ما مطرح شده است مطرح نیست. حتما هیچ کسی در کشور به هیچ فرد خارجی اجازه دسترسی به مراکز نظامی را نخواهد داد ، اما در چارچوب پروتکل الحاقی که یک قانون شناخته شده در سطح بین المللی است و البته همه کشورها به آن نپیوسته اند ولی بالای 100 کشور این را اجرا می کنند برای اطمینان سازی بیشتر راههای برای دسترسی به مراکزی که آژانس ممکن است مدعی شود که در آنها فعالیت های غیر قانونی وجود دارد پیش بینی شده است که این راهها هیچ خطر امنیتی برای کشور مربوطه ایجاد نمی کند.

عراقچی افزود : یعنی دسترسی ها به نحوی تنظیم شده. در این باره فقط ما هم نیستیم که نگران مسائل امنیتی خودمان هستیم بلکه بقیه کشورها هم این نگرانی را دارند و وقتی اجرا می کنند به یک فرمول هایی برای اجرا رسیده اند که تمامی تبعات امنیتی ، خطرات و تهدیدات امنیتی در آن پوشش داده شده و اگر در گذشته گاهی به شکلی عمل شده که اطلاعاتی درز کرده شاید ناشی از اشتباه ما بوده و یا اینکه ما درست عمل نکردیم و دسترسی ها را نتوانستیم به گونه ای بدهیم که این اطلاعات درز پیدا نکند ولی ما معتقدیم که همه این مسائل راه و شیوه هایی دارد که کشورهای مختلف آن را اجرا می کنند .

عضو ارشد مذاکره کننده تیم هسته ای کشورمان افزود: کشورها به این شیوه ها آشنا هستند و به همین طریق عمل می‌کنند و در آینده هم به نحوی عمل خواهد شد که هیچ دغدغه ای از جهت امنیتی و نظامی وجود نداشته باشد و آن خطوطی که مقام معظم رهبری هم ترسیم کرده‌اند که در اصلش حفظ مسائل امنیتی، دفاع و نظامی کشور است و عدم دسترسی به این مراکز، حتماً رعایت خواهد شد.

مجری در ادامه پرسید زمزمه هایی شنیده ایم که کمیته ای هم قرار است درباره پروتکل الحاقی تشکیل شود یعنی فراتر از پروتکل الحاقی آیا این شایعات را تکذیب می کنید؟ که عراقچی با رد این شایعات گفت: هیچ کمیته‌ای و هیچ نهادی که فراتر از آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد از نظر ما پذیرفته نخواهد شد.

مجری در سوال دیگری گفت که جان کری گفته بازرسی ها علی الابد خواهد بود و شما گفتید که این روال تقریبا طبیعی است. حال اگر مجلس مانند دفعه قبل بگوید که پروتکل الحاقی را رد می کنیم آنوقت چه اتفاقی خواهد افتاد؟ که عراقچی در پاسخ گفت: روشن است ما تابع نظر مجلس محترم شورای اسلامی هستیم اگر که مجلس شورای اسلامی تصمیم بگیرد که به هر گونه فعالیتی خاتمه بدهند و صلاحدید کشور را اینطور تشخیص دهند طبعا طبق آن صلاحدید همه ما باید حرکت کنیم. ممکن است که مجلس محترم تشخیص بدهد توافقی که به آن برسیم اجرا نشود یا ما همکاریهایمان رادر بعضی مراکز محدود کنیم که آن تشخیص مجلس است که در راس امور است و ما به عنوان دولت مجری تصمیمات ونظرات مجلس هستیم .

عراقچی افزود: از سه شنبه آینده در وین مذاکرات را دوباره شروع خواهیم کرد و تا روز جمعه ادامه خواهد داشت و در روز جمعه هم کشورهای 1+5 ملحق می شوند و جمع بندی صورت می دهیم تا آخر هفته اینده در وین بتوانیم به یک متنی برسیم که میزان اختلافات و تعداد پرانتزها در آن به حداقل ممکن رسیده باشد.

وی افزود : جو مذاکرات خوب است و نکته این است که ما در لوزان به مجموعه ای از راه حل ها رسیدیم یعنی قسمت سخت قضیه را طی کردیم و آنچه که الان باید انجام بدهیم این است که آن راه‌حل‌ها که درپی ساعت‌ها جر و بحث و دعوا و مشاجره به آنها رسیده‌ایم الان اینها را روی کاغذ پیاده کنیم و البته این کار آسانی نیست. باتوجه به نوع رفتاری که از طرف مقابل در خصوص زیاده خواهی هایی که شاهد هستیم حتی در زمان نوشتن برخی ملاحظات و سختی ها وجود دارد و خیلی از مسائل باید رعایت شود. ولی به نظرم اگرچه آهسته ولی به شکل خوبی در حال پیشرفت هستیم .

عراقچی افزود : کنگره آمریکا اصرار دارد که این توافق ارسال شود و کنگره در موردآن نظر بدهد و چیزی که الان ظاهرا دارند تصویب می کنند این است که احتیاج به تصویب کنگره ندارد، ولی کنگره بررسی خواهد کرد و اگر بخواهد می تواند رای به عدم تایید یا عدم تصویب بدهد که آن را هم رئیس جمهور آمریکا می‌تواند وتو کند.

عراقچی افزود : اگر مجلس شورای اسلامی هم نظارت مشابهی داشته باشد و البته شنیده‌ایم که در حال بررسی هستند، ما کاملاَ تابع هستیم و زمانی هم که به کشور بازگشتیم حتما برای نمایندگان محترم و کمیسیون های مربوطه توضیح خواهیم داد.

عراقچی خاطر نشان کرد : آنچه که مجلس تصمیم بگیرد ما مطاع هستیم اگر تصمیم بگیرند که ارسال شود به مجلس یک بحث است و اگر تصمیم نگیرند بحث دیگری است ولی آنقدری که ما با حقوقدانها مشورت کرده‌ایم، از آنجایی که این یک موافقتنامه بین المللی نیست بکله یک سند سیاسی است از مجموعه ای از اقدامات داوطلبانه ایران و طرف مقابل ، احتیاجی به تصویب در مجلس شورای اسلامی نداریم، ولی باز نظر حقوقدانها و مراجع رسمی در کشور ملاک خواهد بود. اما از نظر ما فعلا نیازی به تصویب مجلس نیست مگر اینکه جور دیگری تصمیم گرفته شود.