محمدرضا رستمی- مشاور وزیر ورزش و جوانان – در نشستی که موضوع آسیب شناسی برنامه های صدا وسیما و دوری آن از دنیای جوانان امروزی برگزار شده بود چنین گفت : «سواد رسانه ای به عنوان امری نوظهور در جامعه ماست که متاسفانه با عدم وجود آن در میان مسئولان مواجه هستیم. رسانه در بازنمایی جوان ایرانی دچار افراط و تفریط شده است. یعنی اگر واقع گرایانه نگاه کنیم، الگویی که از صدا و سیما دریافت می کنیم کاریکاتوری بیش نیست. حتی اگر صداو سیما قصدی در نشان دادن تصویر واقعی جوانان امروزی داشته باشد درنهایت آنقدر به خط قرمز ها و موانع برخورد می کند که در ادامه راه می ماند و این می شود که وقتی تلویزیون را روشن می کنیم به برنامه هایی مواجه می شویم که به اصطلاح برای جوانان ساخته شده است ولی تصویر از جوانان امروزی ندارد و آنقدر از آنها دور است که مخاطب جذب نمی کند، به نظر می رسد به جای غرز دن بهتراست راه حل بیابیم ، یک اتاق فکر در صدا و سیما تشکیل شود ، اتاق فکری نه از میانسالان و مسن ها برای رسیدن به دنیای جوانان از خود جوانان ها استفاده کنیم ،آنهم از جوان ها در همه نوع فکر و اندیشه و علاقه که به یک نتیجه ثمر دار برسیم نه اینکه دائم غر بزنیم و آنقدر به هیچ برسیم »
این سخنان را مشاور وزیر ورزش و جوانان خطاب به مسئولان صدا و سیما گفته است حال ما سخنی با مسئولان داریم :
آقای رییس سازمان صدا و سیمای کشور ، از شما خواهشی داریم . خواهشی ساده ، تنها برای دقایقِی تصور کنید جوانی هستید 18 ساله یا نه 25 ساله نهایت 29 ساله ، از مدرسه ، دانشگاه ، محل کار ، نه اصلا از خواب بلند شده اید و به دنبال سرگرم شدن دقایق روزتان هستید ، ناگهان کنترل تلویزیون برایتان خودنمایی می کند ، تلویزیون را روشن کرده بر پشتی کنار اتاق یا مبل می نشینید و شروع می کنید به جستجو ، گشتن به دنبال برنامه ای که سرگرمتان کند ، باور کنید یافت نمی شود ، ما خیلی گشتیم نشد ، یافت نشد ، شما به ما کمک کنید و بگویید چه زمان ، در چه دقایق و ساعتی باید کنترل تلویزیون را دستمان بگیریم ،در برنامه های شبکه های ملی برگردیم تا یک برنامه برای جوانان بیابیم ، برنامه ای که واقعا جوان امروزی را به خود جلب کند، نمی دانم شاید ما نتوانستیم ، برای همین است که از شما خواستیم کمک کنید تا این باور از ما دور شود که تلویزیون ملی نمی تواند برنامه ای برای جوانان بسازد که جذب کننده باشد ، برنامه هایی که برای همه نوع جوان با حال و فکر و اندیشه امروزی جوانان،ماه ها ، شاید بهتر از صادقانه تر با شما به سخن بپردازیم و بگوییم :« سال هاست این جعبه جادویی هیچ جادویی برای جوانان ندارد» همین است که نگاه ها از تلویزیون ملی و شبکه های نه کم که پر تعدادش گرفته اند ، منظورم جوانان است ، و این تلویزیون ملی بی جوان مانده است ، نه در برنامه نه در مخاطب .رسانه ای که به وسعت یک ملت باید پاسخگوی تمام اقشار جامعه باشد. پیر جوان زن مردبالطبع تمرکز بر روی جوانان در کشوری هشتاد میلیونی که اکثریت آرای آن « را نسل جوان تشکیل می دهد، حال شما بگویید چه کنیم ، چه می شود کرد ، از ما جوانان چه کمکی بر می آید تا کاری شود که جوانان نگاه بر گرفته خود را به تلویزیون برگردانند و خدای ناکرده سراغ شبکه های برون مرزی گرایش نیابند؟.
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا ، امروزه منابع اطلاعاتی در اختیار جوانان بیشتر شده و با این اوصاف رسانه باید در امر جذب مخاطب دارای خط مشی باشد، اما متاسفانه استناد افراد در صدا و سیما تنها با توجه به پشتوانه ها و ارتباطاتشان است، باید اعتراف کرد که صدا و سیما در سه دهه ی گذشته ریزش مخاطب داشته و قافیه را به طرز فجیعی باخته است و این دور شدن مخاطب بیشتر در نسل جوان است.
به نظر می رسد این امر باعث شود ،جوانان آینده زبان مشترک نداشته باشند ،پیش تر بسیار خواندیم و شنیدیم از آسیب شناسی برنامه های جوانانه صدا و سیما و این که چرا ماهوراه بد است و باید سراغ رسانه کشور خودمان برویم.
اما هیچکدام از آن آسیب شناسی ها، نشست ها و بحث ها به نتیجه قابل قبولی نرسید، گرچه نمی توان تلاش برنامه سازان و بعضی از عوامل سازمان صدا و سیما را نادیده گرفت ولی باز نشد که تلویزیون مخاطب جوان را به خود جلب کند و این نگران کننده است ، به نظر ما نگران کننده است ، و کمی عجیب می رسد که این نگرانی حتی اندکی هم گویا به دل نگرانی مسئولان تلویزیون منجر نشده است شبکه های ماهواره ای مسئله ای است که نمی توان تاثیر گذاری آن را بر جوانان امروزی ایرانی نادیده گرفت.
*چرا مردم جذب ماهواره می شوند؟
اگر خود را به جای جوانانی که ماهواره نگاه می کنند بگذاریم و اگر دلیل جذاب بودن آن را از دوستان، آشنایان و اقوامی که از ماهواره استفاده می کنند بپرسیم، می توانیم برخی از دلایل گرایش به ماهواره را در موارد زیر فهرست کنیم:
تامین نشدن نیاز آنها از سوی صدا و سیما
یکی از دلایلی که مخاطب جوان جذب ماهواره شده و می شوند این است که بیان می کنند از شبکه های تلویزیونی صدا و سیما چیزی بیرون نمی آید و برنامه ها جذابیت لازم را ندارند. انتقادات وارده در این زمینه اگر بهانه ای بیش نباشد چندان هم بی مورد به نظر نمی رسد. بسیار می شود که می بینیم اطرافیانی که وقتی اضافه دارند و به دنبال برنامه های آنچنانی هم نیستند اما هنگامی که می خواهند خود را با تلویزیون صدا و سیما سرگرم کنند چیزی نمی یابند. در چنین اوقاتی به نظر می رسد صدا و سیما در حال بستن آب به ظرف زمان بوده و تنها می خواهد عریضه تلویزیون خالی نمانده باشد. صدا و سیما اگر به درستی نمی تواند با هر روشی برنامه های جذاب تولید کند لااقل در مواردی که قوانین و مذهب به او اجازه می دهد می بایست تمام تلاش خود را مصروف دارد. کاری که تا حدی در زمینه فیلمها، سریالها صورت گرفته می بایست با شدت و کیفیت هرچه بیشتر در تمامی زمینه های فیلم، سریال، مستند، موسیقی و غیره ادامه یابد.
گرایش به تنوع هر چه بیشتر برنامه های تلویزیونی
گاهی جوان مشکل برنامه های غیر جذاب صدا و سیما را ندارند. انسان ذاتا تنوع طلب است. اگر بتواند 500 کانال تلویزیونی را تماشا کند باید دلایل محکمی داشته باشد که خود را تنها به 7 یا 8 کانال محدود کند. بسیاری از مردم در هنگام تماشای ماهواره نیز به خاطر همین تنوع طلبی بیشتر زمان خود را صرف تعویض کانالهای بی شمار می کنند که چنین رفتاری نشان از تنوع طلبی آنها دارد. چنین رفتاری اگر چه می تواند در کوتاه مدت دلیلی برای گرایش به ماهواره باشد ولی در بلند مدت و با عادی شدن و ارضاء میل تنوع طلبی دلیل محکمی برای امتداد رفتار ماهواره بینی نیست.
بدیهی است تمام جوانانی که جذب ماهواره شده اند افراد غیر مذهبی و سکولار نیستند. بسیاری از این افراد به دلیل کم کاری صدا و سیما باعث می شود جوانان جذب ماهواره شده و می شوند. می توان به گونه ای عمل کرد تا افراد یا کمتر جذب ماهواره شوند و یا در صورت جذب و به صورت آگاهانه از برنامه های سازنده آن استفاده کنند. برخوردهای فیزیکی جهت پاک کردن صورت مسئله هیچ گاه جواب نداده و نمی دهد. اگر باز هم دست روی دست گذاشته و یا به راههای فیزیکی مانند جهت جمع آوری دیش ها فکر شود فرهنگ و دیانت مردم این سرزمین به مرور و تدریجا به زوال رفته و دچار استهلاک خواهد شد
نقصان برنامه های صدا و سیما و عدم جذاب برنامه های تلوزیون برای جوان ایرانی کجاست و حتی اگر بخواهیم فراتر بگوییم اگر این برنامه ها دافعه ای ایجاد می کنند ، طوری که جوانان به سمت رسانه های برون مرزی و سرگرمی های دیگر گرایش پیدا می کنند چیست؟ این سوالی بود که برای رسیدن به پاسخ آن به سراغ مسعود ساکت اف تهیه کننده برنامه های نوجوان و جوان در صدا و سیما رفتیم و وی چنین گفت که می توانید در ادامه همراه ما باشید و بخوانید.
ساکت اف: عرف جامعه مانعی برای ساختار شکنی است/ رسانه ملی باید پاسخگوی نیازهای جوانان باشد
مسعود ساکت اف تهیه کننده ی برنامه های نوجوان و جوان در صدا وسیما درباره استقبال مخاطبان جوان از صدا و سیما به خبرنگار برنا گفت: من به شخصه به عنوان برنامه ساز در این حوزه دوست دارم روی خط قرمز حرکت کنم،به عقیده ی من با این روش می توان در مسؤلین و همچنین جامعه ظرفیت ایجاد کرد، به عنوان مثال: برای ساخت اینچنین برنامه هایی در شبکه جهانی جام جم، فضای بیشتری داریم چراکه با مخاطب محدودتری سرو کار داریم.
وی افزود: دوره ی برنامه هایی مثل نیم رخ و اکسیژن گذشته و به نوستالژی نسل جوان بدل شده، برنامه هایی که با موضوعیت جوان در اواخر دهه ی 70 از تلویزیون نمایش داده می شدند نشأت گرفته از شرایط اجتماعی جامعه بودند بنابراین اگر همین برنامه ها بازپخش شوند بیننده ای نخواهند داشت یا حداقل ا ز میان نسل جدید علاقه مندی پیدا نخواهند کرد، همانطور که می دانید نوجوانان و جوانان شیفته ی ساختار شکنی هستند.
ساکت اف در پایان گفت: برنامه هایی که در سازمان صدا و سیما ساخته می شوند باید در چارچوب عرف جامعه باشند در نتیجه از این جهت نمی توان در برنامه سازی اقدام خاصی کرد.